Diğer adları : Genellikle marka ismi ile bilinir
Resmi adı : Vankomisin

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Kandaki vankomisin miktarını ölçmek ve takip etmek için kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Vankomisin tedavisi sırasında aralıklarla bakılır.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan (venden) alınan kan numunesinde çalışılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır.

Ne test edilmektedir?
Test kandaki vankomisin düzeyini ölçer.Vankomisin gram-pozitif bakterilerin sebeb olduğu ciddi enfeksiyonların tedavisinde kullanılan bir antimikrobiyaldir.1950 li yıllarda bulundu, bir organizma penisiline dirençli ise veya penisilin alerjisi varsa kullanılır. Metisilin gibi antimikrobiyallerin kullanımı ile kullanımı azalmıştır ancak Staphylococcus aureusgibi metisilin dirençli stafilokok türlerinin çıkması ile tekrar kullanımı artmıştır.

İntravenöz vankomisin tedavisi septisemi , endokardit, (kalbin etrafındaki mebranın enfeksiyonu), osteomyelit (kemiğin enfeksiyonu), bazı pnömonilerde ve menenjitlerde kullanılır. Genellikle kalp kapakçıkları, yapay kalça protezleri olanlarda ve kataterli hastalarda metisilin dirençli Staphylococcus epidermidis ve Staphylococcus aureus enfeksiyonlarında seçilen bir ilaçtır. Vankomisin ayrıca profilaktik(enfeksiyonu önlemek için) olarak bazı kişilerde özel cerrahi işlemlerden önce ve dental bazı işlemlerden önce kullaılabilir. Oral vankomisinin emilimi az olduğu için intravenöz uygulanması gerekir. Oral vankomisin, sirkülasyona absorbsiyonun gerekli olmadığı gastrointesinal sistemde görülen bazı dirençli Clostridium difficile enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılabilir.

Vankomisin tedavisinin etkinliği tedavi sırasında ki minimum konsantrasyonuna göre oluşur. Yüksek konsantrasyonlar engellenmelidir çünkü zehirlenmelere sebeb olabilir özellikle ototoksisite ve nefrotoksisiteye sebeb olur. Her dozda verilecek olan vankomisin miktarı bazı faktörlere göre değişir; böbrek fonksiyonları, kullanılan diğer nefrotoksik ilaçlar, yaş ve ağırlık gibi. Böbrek fonksiyonları azalmış hastalarda ilaç sistemden yeteri kadar temizlenemez ve kan konsantrasyonunun artmasına sebeb olur. Eğer bir hastaya minimum doza yetecek kadar ilaç verilmezse tedavi başarılı olmaz. Vankomisin dozu kandaki ilaç dozunun yeteri kadar veya fazla olmadığından emin olmak için kullanılır.

Test için numune nasıl toplanır?
Koldaki bir venden enjektör yardımıyla alınan kan örneği

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Hiçbir test hazılığına gerek yoktur.

Nasıl kullanılır?
Vankomisin dozu verildiğinde konsantrasyonu kanda artar, pik yapar ve sonra da düşer. Diğer dozun verilme zamanı düşen seviyeye göre ayarlanır. Amaç ilaç dozunu yeterli minimum düzeyde tutmaktır. İlaç seviyesinin ölçümü ile ilacın en düşük konsantrasyonları ve en yüksek konsantrasyonları (pik) belirlenip, doz yeterliliği ve ilacın temizlenme yeterliliği hesaplanır. En düşük seviye bir sonraki dozdan hemen önce ki dozdur. Pik doz intravenöz vankomisin dozundan 1-2 saat sonradır. En düşük ve pik seviyelerini doktorlar emilim ve ilaç temizlenmesi oranlarını hesaplamak için kullanırlar. Bu sonuçlar teropatik sınırlarda ilacı tutarak uygun ilaç miktarını hesaplamak ve doz aralıklarını hesaplamak için kullanılır.

Testin nasıl kullanılacağı ile ilgili ek bilgiler için teropatik ilaç izlemi kısmına bakınız

Ne zaman istenir?
Vankomisin testinin nasıl kullanılacağı ile ilgil yaygın bir konsensus yoktur. Bazı doktorlar vankomisin tedavisi boyunca her birkaç günde bir bu testi isterler. Bazıları pik ve taban konsantrasyonlarını düzenli aralıklarla isterler. Çoğu da genel bir izleme ihtiyaç duymayıp sadece nefrotoksik etkisi için artmış riski olanlar (ilaçdan böbrek böbrek fonksiyonları azalır) ve ilaca beklenen yanıtı vermeyenlerde bu testi isterler.

Test sonucu ne anlama gelir?
Eğer vankomisin seviyeleri minimum seviye üstte ise, hasta etki için yetecek kadar ilaç alıyordur. Eğer hastanın enfeksiyonu tedaviye yanıt vermiyorsa doktor ya ilaca daha uzun süre devam eder ya da tedavi seçeneğini değiştirir. Eğer pik konsantrasyonu maximum seviyenin altında ise hasta nefrotoksisite ve /veya ototoksisite (fakat hala komplikasyon yaşanabilir) için daha az risk altındadır. Pik konsantrsayonu ilacın temizlenme oranına göre toplama anındaki yoğunlığuna göre değişebilir. Eğer pik konsantrasyonu fazla ise doktor doz dozu değiştirebilir veya doz planını değiştirebilir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
İntravenöz bir vankomisin dozu yavaş verilmelidir. Hızla ilaç verilirse hastada kırmızı adam sendromu gelişme riski artar ki “yüzde kızarma, üst ekstremitede döküntü, kan basıncında anlamlı bir düşüş” yaşatan bir histamin reaksiyonudur.

Böbrekte oluşabilecek durum değişilkliklerini hesaplayabilmek için BUN(BUN (Kan Üre Azotu) ) ve kreatinin ve kreatinin klirensi gibi böbrek fonksiyon testleri vankomisin tedavisine başlamadan önce ve aralıklarla veya ihtiyaç duyuldukça istenebilir.

Vankomisin neden yaygın olarak kullanılmıyor?
Tıp topluluğu vankomisin dirençli mikroorganizmalar oluşmasının önüne geçebilmek için vankomisin kullanmı konusunda çok dikkatli davranmaktadırlar. Son yıllarda bazı dirençli veya orta derece dirençli (azalmış hassaslık) Staphylococcus aureus ( VRSA da denir) türleri ve direçli /orta derece dirençli Enterococcus türleri ortaya çıkmıştır.

Eğer oral vankomisin kullanıyorsam da test yaptırmama gerek var mı?
Oral vankomisin tedavisi sadece az bir miktar ilacın abzorbe edildiği için daha nadiren izlenir. Nadiren böbrek fonksiyonları bozulmuş kişilerde ilacın vücutta artmadığını doğrulamak için yapılabilir.

Vankomisin testini evde yapabilirmiyim?
Her ne kadar genellikle aile hekimi uzmanı tarafından evde intravenöz vankomisin tedavisi verilebilse de kan seviyelerini evde ölçülemez. Test özel aletler ister ve mutlaka laboratuvarda uygulanır. Aile hekimi uzmanı sonraki dozdan önce bir kan örneği alıp laboratuvara tetkik için gönderebilir

Vankomisin gibi bütün antibiyotik tedavileri içinde izleme gerek var mıdır?
Hayır, bütün antibiyotiklerde izleme gereksinim duyulmaz. Vankomisinden farklı olarak antibiyotiklerin çoğunun tedavi edici teropatik indeksleri geniştir ve yan etkiye sebep olmazlar. Bundan dolayı daha önceden yapılan doz planlamasına göre reçete edilir.

Kaynakça : labtestsonline