Resmi adı : Ürik Asit

Niçin Testi Yaptıracaksınız?

Artması gut hastalığı için bir işaret olabilen ürik asitin miktarını tespit etmek; kemoterapi veya radyoterapiye giren hastaları izlemek için bu test yapılır. Böbrek taşının nedenini belirlemek ve bu tip taşları geliştirme riski yüksek olan gutlu hastaları izlemek için idrarda ürik asit bakılabilir.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?

Kemoterapi veya radyoterapi alan hastaları izlemekte; doktoru gut hastalığından şüphelendirecek eklem ağrısı gibi bir belirti varsa; sık tekrarlayan böbrek taşı oluşumlarını izlemekte ve böbrek taşı oluşma riski yüksek olan gut ve benzeri hastalıklarda istenir.

Gerekli Numune Nedir?
Koldaki bir damardan (venden) alınan kan numunesi veya 24 saatlik idrar.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır. Ancak bazı merkezlerde test öncesi aç kalmanız istenebilir. Size verilen talimatlara göre hareket ediniz.

Ne test edilmektedir?
Ürik asit pürinlerin yıkımı ile oluşur. Pürinler nükleik asitlerden(DNA) gelen kimyasal maddelerdir. Kan dolaşımına yiyeceklerin sindirimi veya vücuttaki normal hücre yıkımı veya hücresel döngü ile katılırlar. Ürik asitin çoğu böbreklerden idrarla atılırken kalan kısmı dışkı ile atılır.

Eğer ürik asit çok fazla üretilir veya yeteri kadar atılamazsa birikebilir. Aşırı Ürik asit oluşumu gut hastalığına sebep olabilir ki bu ürik asit kristallerinin eklem sıvısında birikmesiyle oluşan eklem inflamasyonudur.

Ürik asit birikiminin en sık sebebi kalıtsal olarak aşırı üretime eğilim veya böbrek fonksiyonlarının azalıp ürik asit atılımının azalmasıdır.

Test için numune nasıl toplanır?
Kolunuzdaki bir venden iğneyle kan alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapmak gerekmez. Ancak bazı merkezlerde test öncesi aç kalmanız istenebilir. Size verilen talimatlara göre hareket ediniz.

Nasıl kullanılır?
Ürik asit testleri hücresel yıkımın ne kadar hızlı olduğunu veya ürik asidin yeteri kadar hızlı temizlenip temizlenemediğini öğrenmek için yapılır. Ayrıca kemoterapi ve radyoterapi alan hastaları izlemek içinde ürik asit seviyelerine bakılır.

Ne zaman istenir?
Doktor ürik asit seviyesinin arttığından şüphelenince bu testi ister. Ürik asidin arttığı bazı hastalarda gut hastalığı denen ürik asidin yıkımının kalıtsal olarak etkilendiği bir hastalık mevcuttur. Gut hastaları eklem ağrısından şikayet ederler (genelde ayak parmaklarında olmak üzere diğer eklemlerde de olur). Ayrıca test kemoterapi ve radyoterapi alan hastaların ürik asit düzeylerinin tehlikeli bir biçimde artıp artmadığını öğrenmek için de kullanılır. Ayrıca böbrek yetmezliğine doğru ilerleyen bir hastada da istenebilir. Ürik asit seviyesi artan hastalarda bazen ilaç tedavisi ile düşme sağlanabilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Artmış ürik asit seviyesi; vücudun, pürin yıkımını kontrol altında iyi tutamadığını gösterir. Doktor ürik asidin aşırı mı üretildiğini yoksa ürik asidin böbreklerden temizlenip temizlenemediğini bilmek ister.

Artmış ürik asit miktarları eklem içinde kristallere sebep olur; bu da eklem inflamasyonuna ve gut hastalığının karakteristik ağrısına sebep olur. Ürik asit böbrek taşları veya kristalleri oluşturup böbreğe zarar verebilir.

Azalmış ürik asit seviyesi yükseklğinden daha az görülür ve daha az sorun oluşturur. Azalmış seviyeler bazı karaciğer ve böbrek hastalıklarında, toksik bileşenlerin açığa çıkmasında ve nadiren kalıtsal metabolik hastalıkların bir sonucu olarak oluşur. Ancak bu durumlara tanı tipik olarak izole ürik asit eksikliği ile değil de başka testlerle ve semptomlarla konulur.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Birçok ilaç ürik asit seviyesini artırabilir veya azaltabilir. Tiazidler gibi diüretikler ürik asit seviyesini artırabilir

Aspirin (ve bazı salisilatlar) ürik asit seviyesinde değişikliğe yol açabilir. Düşük dozda aspirin alımı (arada sırada aspirin alanlarda) kan ürik asit seviyesini artırabilir. Diğer yandan yüksek dozda alınan aspirin ise (romatoit artrit tedavisinde olduğu gibi) ürik asit seviyesini düşürebilir.

Ürik asit içeren böbrek taşı olanlar veya gut hastalığı olanlar fazla miktarda pürin içeren yiyeceklerden kaçınmalıdır (sakatat (böbrek, karaciğer),sardalya ve hamsi gibi). Bu hastalarda alkol da yasaklanmalıdır çünkü alkol ürik asitin vücutan atılımını yavaşlatır. Açlık ve ağır egzersiz ürik asit seviyesini artırır.

Gut hastalığı için ürik asit testi, eklem sıvısında monosodyum ürat kristallerini gösteren test kadar tanı koydurucu değildir.

Eğer bende ürik asit seviyesi yüksek bulunursa bu kolayca düşürülebilir mi yoksa ömrümün geri kalanında ilaç kullanmak zorunda mı kalacağım?
Ürik asit artışına sebep olan duruma göre ilaç kullanmanıza gerek kalmayabilir. Gutatağı gibi ani bir ürik asit artışı geçirirseniz doktorunuz sizi kolşisin ile veya aspirin, ibuprofen gibi steroid olmayan antiinflamatuvar bir ilaç ile tedavi eder.

Bununla beraber ürik asit seviyenizin kontrol altına alınması için birkaç yıl ilaç kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Probenesid gibi ilaçlar, sisteminizin ürik asit tuzlarından temizlenmesine yardımcı olur. Allopürinol gibi ilaçlar ise ürik asit üretimini engeller.

Kemoterapi veya radyoterapi alıyorsanız daha sık ürik asit testi yaptırmalısınız.

Gut hastalığı nedir?
Gut hastalığı, artritin sık bir nedenidir. Bir gut atağı genelde gece olur; gece 12 veya daha geç saatlerde şiddetli ağrı ve eklemde şişlik olur. Gut genellikle sadece 1 veya 2 eklemi aynı anda tutar. Tipik olarak ayak ve ayak bileğinde olur. Genellikle ayak baş parmağında görülür ve gece yatağa ayak parmağının sürtünmesi ile ağrı yapar. Gut, eklemlerde ürik asit kristallerinin birikimi sonucu oluşur. Kristaller inflamasyona sebep olur.

Erken gut atakları genelde tedavisiz 1 hafta içerisinde iyileşir. Diğer atak aylar veya yıllar sonra olabilir. Zaman geçtikçe daha fazla eklem etkilenir, hastalık eklemde kısıtlılığa sebep olur ve bu sonunda hastanın sakat kalmasına sebep olabilir. Bu yüzden gut hastalığı düşünülünce doğru tedavi edilmesi çok önemlidir. Doktorunuz sizden bir ürik asit testi isteyecek ve sonra da gerekirse eklemden bir iğne ile sıvı alıp mikroskopta kristaller olup olmadığına bakacaktır.

Kadınlarda gut hastalığı olmaz diye duydum. Bu doğru mu?
Hayır. Ancak Gut genellikle erkekleri etkiler ve menopoz sonrasına kadar kadınlarda çok nadir görülür.

Kaynakça : labtestsonline