Diğer adları : Boğaz kültürü Kültür, boğaz Hızlı strep testi Hızlı strep A testi Strep A testi
Resmi adı : Grup A streptokok; Grup A beta hemolitik streptokok

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Boğaz iltihabının grup A streptokoklara bağlı olup olmadığını belirlemek amacı ile kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Doktorunuz bir boğaz iltihabının bakteriyal enfeksiyona bağlı olup olmadığını anlamak istediğinde bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Boğazınızın arka duvarı ve bademciklere sürülen, ucu pamuk tampon olan bir çubukla numune alınır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır

Ne test edilmektedir?
Bu test aynı zamanda A grubu beta hemolitik streptokok ve Grup-A streptokok (GAS) olarak da bilinen Streptococcus pyogenes isimli bakterinin varlığını saptar. Grup A streptokoklar boğazın arka duvarını enfekte ederek “streptokoksik boğaza” sebep olurlar ve bu bölgenin en sık inflamasyonuna ve ağrısına (farenjit) sebep olan bakterilerdir.

Çoğu boğaz iltihabı virüsler sebebiyle olması ve tedavi edilmese de birkaç günde iyileşmesine rağmen erişkinlerin %5-15’i ile çocukların %15-30’unda görülen bakteriyel enfeksiyonların sebebi bu bakterilerdir. Bu streptokokal enfeksiyonların acilen tanısının konarak uygun antibiyotik tedavisine başlanması gerekir. Streptokoksik boğaz enfeksiyonu bulaşıcıdır ve yakın temasla yayılır. Eğer enfeksiyon tedavi edilmezse kalbe zarar veren romatizmal ateş ve böbrekleri etkileyen glomerülonefrit gibi sekonder (ikincil) komplikasyonlar gelişebilir. Günümüzde streptokokkal enfeksiyonların tanısı ve tedavisi rutin olarak yapıldığı için bu komplikasyonlar çok daha az görülmekle birlikte halen mevcuttur.

Streptokokların sebep olduğu boğaz enfeksiyonunun semptomları değişkenlik gösterebilir ve başka enfeksiyon ajanlarının sebep olduğu semptomlara benzerdir. Bu semptomlar şunlardan oluşabilir:

Boğaz iltihabı
Ateş
Baş ağrısı
Kızarmış (iltihaplı) boğaz (beyaz veya sarı lekelerle birlikte veya değil)
Şişkin ve hassas boğaz
Bitkinlik
İştah kaybı
Hızlı strep A testi ve/veya boğaz kültürü bu semptomların sebebinin A grubu streptokoklar olup olmadığının tanısını koydurur ve doktorun tedavi için uygun antibiyotikleri reçete etmesini sağlar.

Test için numune nasıl toplanır?
Doktor, hemşire veya bir başka yardımcı sağlık personeli bir dil basacağı aracılığı ile dilinizi bastırır ve özel pamuk uçlu ince bir tampon çubuğu (swab) ağızdan içeri sokarak boğaz arka duvarına ve tonsillerin (bademciklerin) üzerine sürter. Bu swab,hızlı strep A testi için laboratuvara gönderilir. İlk swab ile birlikte aynı anda aynı şekilde alınan ikinci bir swab da tetkikin devamı olacak şekilde boğaz kültürü ekimi için kullanılır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Hiçbir test hazırlığı gerektirmez. Test için örnek alımı mutlaka antibiyotik tedavisine başlanmadan yapılmalıdır.

Nasıl kullanılır?
Hızlı strep A testi, boğaz ağrısı (farenjit) olan bir kişinin A grubu streptokoksik enfeksiyonu olup olmadığını saptamak için kullanılır.

Eğer hızlı testin sonucu (10-20 dakikada sonuçlanır) pozitifse daha ileri bir teste gerek yoktur. Eğer hızlı test sonucu negatifse, boğaz kültürü ekimi yapılarak laboratuvar ortamında bakteriler üretilerek sonuç teyit edilir. Boğaz kültürü çok daha kesin sonuç verir ancak sonuca ulaşmak günler alabilir.

Ne zaman istenir?
Doktor, hastasının boğaz ağrısı olduğu durumlarda veya streptokoksik boğaz infeksiyonundan şüphelendiren bulguları olduğunda bu testi isteyecektir. Hastası çocuk olduğunda ve/veya bir başka streptokoksik boğaz enfeksiyonuna sahip olan kişi ile yakın temasta olduğunu öğrendiğinde şüphesi daha da artacaktır. Streptokoksik boğaz enfeksiyonunun bulguları değişkendir ve aşağıdakileri içerebilir:

boğaz ağrısı
ateş
baş ağrısı
Kızarmış (iltihaplı) boğaz (beyaz veya sarı lekelerle birlikte veya değil)
Şişkin ve hassas boğaz
Bitkinlik
İştah kaybı

Test sonucu ne anlama gelir?
Hızlı strep A testinin pozitif olması streptokoksik boğaz enfeksiyonuna yol açan A grubu streptokok bakterilerinin varlığını gösterir. Hızlı strep A testinin negatif olması etkilenen bireyin muhtemelen streptokoksik boğaz enfeksiyonu olmadığını gösterir, fakat bu olasılık boğaz kültürü ekimi yapılmadan dışlanamaz. Eğer boğaz kültürü A grubu streptokoklar için pozitif çıkarsa bu durumda kişinin streptokoksik boğaz enfeksiyonu var demektir. Eğer kültür sonucu negatif gelirse o zaman boğaz ağrısı yüksek ihtimalle kendiliğinden iyileşebilen viral bir enfeksiyona bağlıdır.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Streptokoksik boğaz enfeksiyonunun kişiden kişiye bulaşması, streptokok bakterilerini içeren solunum yolu sekresyonlarıyla olan temas sonucu oluşur. Gribal enfeksiyonların (influenza) sık rastlandığı mevsimlerde ateş, üşüme, baş ağrısı, boğaz ağrısı, kas ağrısı gibi gribin erken bulguları streptokoksik boğaz enfeksiyonunu taklit edebilir. Çok nadiren, aynı semptomlar çok daha ciddi akut bir enfeksiyona- septisemiye bağlı olabilir. Streptokoklar ile gribin (influenza) ayrımı için hem hızlı strep A testi hem de hızlı influenza testinin her ikisi de yapılabilir. Eğer her iki test sonucu da negatif ise ve klinik bulgular da destekliyorsa o zaman kişinin lökosit (WBC) sayısını görmek için tam kan sayımı(CBC) ve sepsisi dışlamak için de kan kültürü şişesine kan örneği alınabilir. Bu enfeksiyonların tedavisi birbirinden çok farklıdır ve doğru tedavinin başlayabilmesi için tanının çabuk konması önemlidir.

Birçok kişi antibiyotik tedavisi görmeden er ya da geç streptokoksik farenjiti atlatabilir ancak çok daha uzun bir süre bulaştırıcılıkları devam eder ve ikincil komplikasyonların gelişmesi açısından daha fazla risk altındadırlar.

Streptokoksik boğaz enfeksiyonu en sık 5-10 yaşları arasında görülür. Okul çağı çocuklarından %20’ye kadarı “taşıyıcı” olabilirler, yani bakteriyi bulundururlar ancak hiçbir bulgu vermezler. Taşıyıcılar hastalığı diğerlerine bulaştırmaya ve yaymaya devam ederler.

Hızlı strep A testinin sonucunu yakın zamanda kullanılan antibiyotikler veya bazı ağız yıkama solusyonları ile yapılan gargaralar etkileyebilir.

Streptokoksik boğaz enfeksiyonunun tedavisi genellikle ne kadar sürer?
Reçete edilen antibiyotiğe bağlı olarak 10 ile 14 gün kadar sürebilir.

Eğer test sonucum pozitif çıkarsa insanlardan ne kadar süre ile uzak kalmalıyım?
Antibiyotik tedavisinin en az 24 saati dolmadan başkalarıyla yakın temastan kaçınmalısınız.

Çocuğum okula ne zaman dönebilir?
Genellikle önemli bir ateş bulgusu yoksa ve 1 tam günlük antibiyotik tedavisi bittikten sonra dönebilir.

Eğer ailemdeki bir çocuk streptokoksik boğaz enfeksiyonuna yakalanırsa, ailenin tüm fertleri de hasta olur mu?
Erişkinleri de içerecek şekilde diğer aile bireyleri bakteri ile enfekte olabilirler. Doktor genellikle boğaz ağrısı olan aile bireylerini hatta bazı durumlarda tüm aile bireylerini teste tabi tutmak isteyecektir. Her ne kadar daha önce streptokok enfeksiyonu geçirmişleri antikorları korusa da, bu bakterinin o kadar çok farklı çeşidi vardır ki tümüne karşı bağışık olmak neredeyse imkansızdır. Bu sebeple, bir kişi streptokoksik boğaz enfeksiyonuna tekrar tekrar yakalanabilir. Bakterinin kişiden kişiye yayılma riskini azaltmanın en iyi yöntemi hapşırma veya öksürmenin kolun dirsek büklümüne veya omuza doğru yapılarak örtülmesidir. Bir kumaşa veya kağıt mendile hapşırıldıktan sonra eller mutlaka su ve sabunla yıkanmalı veya alkol-bazlı bir solusyonla ovalanmalıdır.

ASO testi nedir ve streptokoksik enfeksiyonu saptamak için nasıl kullanılır?
Antistreptolizin O (ASO), kanda yapılan bir tanı testidir ve A grubu streptokokların (Streptococcus pyogenes) sebep olduğu yeni veya geçirilmiş bir enfeksiyonun tanısını koymada yardımcı olur. Birçok streptokokkal antijenden birisi olan streptolizin O’ya karşı oluşmuş olan antikorları saptamaya yarar. Bu test günümüzde 30 yıl öncesine göre çok daha az istenmektedir. Streptokokkal boğaz enfeksiyonunun akut formu için ASO testi faydalı değildir, hızlı strep A testi veya boğaz kültürü çalışılmalıdır. Ancak doktor kişide yakın zamanda geçirilmiş ve tanısı konmamış bir streptokok enfeksiyonu olup olmadığını araştırmak isterse o zaman faydalı olur. Ek olarak, streptokoksik boğaz enfeksiyonu geçirildikten haftalar sonra ortaya çıkan romatizmal ateş veya glomerülonefrit tanısını koymada (hızlı strep A testi ve boğaz kültürü negatifleştiğinden) bu test kullanılabilir.

A grubu streptokokların sebep olduğu başka enfeksiyonlar var mıdır?
A grubu streptokoklar streptokoksik boğaz enfeksiyonundan ayrı olarak impetigoya ve nadiren de daha invazif durumlar olan toksik şok sendromuna veya nekrotizan fasiite (“et yiyen bakteri de” denilen) sebep olabilir.

Kaynakça : labtestsonline