Ruam Hastalığı Burkholderia Mallei bakterisi tarafından oluşturulan bir enfeksiyon hastalığıdır. İnsanlara bulaşabilmekle birlikte aslında çoğunlukla at, eşek gibi tek tırnaklı hayvanlarda görülür. Ruam hastalığı ilk olarak 3. yüzyılda Aristoteles tarafından tanımlanmış, 1664’de bulaşıcı özelliği saptanmış, 1830 yılında hayvanlardan bulaştığı bildirilmiştir. 1891’de ise mallein testi tanımlanmıştır. 1900’lü yıllarda kontrol programları uygulanmaya başlanmıştır.

Ruam hastalığı nedir?

Ruam hastalığı aslında bir zoonozdur yani hayvanlarda görülen bir hastalıktır. Atlar, eşekler ve katırlar gibi tek tırnaklı hayvanlarda görülür. Atlarda kronik hastalık formu, eşeklerde ise akut hastalık formu izlenir. Koyunlar, keçiler, köpek ve kediler eğer enfekte hayvanlarla temasa geçerse ya da enfekte hayvan etini yerse hastalık bulaşabilir. Ruam hastalığı sığır ve domuzlarda görülmez.

Ruam hastalığına sebep olan Burkholderia Mallei adlı bakteri, Gram boyama ile negatif boyanan, hareketsiz, çomak formunda bir bakteridir. Pseudomonas mallei, Malleomyces mallei ya da Actinomyces mallei adlarıyla da anılabilir. Sarı renkte S tipi koloni oluşturan, aerobik (oksijenli ortamda üreyen) bir bakteridir. Bu bakteri nemli, soğuk ve ışık görmeyen ortamlarda aylarca canlı kalabilir ve enkübasyon süresi 1 haftadır.

Ruam hastalığının ayırıcı tanısında tifo, tüberküloz, sifiliz, şarbon, erizipel, lenfanjit gibi hastalıklar yer almaktadır.

Ruam hastalığı nedenleri nelerdir?

Birinci Dünya Savaşı sonrasında biyolojik ajan olarak Rus atlarını zayıflatmak için kullanıldığından şüphelenilir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya’da yüksek oranda Ruam hastası insan bildirilmiştir. İkinci Dünya Savaşı sırasında da Japon atlarında ve askerlerinde gözlenmiştir. Dolayısıyla biyolojik silah olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Bu hastalık Afrika’nın bazı bölgelerinde, Ortadoğu ve Asya’da endemik olarak görülür. Güney ve Orta Amerika’da da tek tük vakalar bildirilmiştir. Amerika’da 1940 yılından beri izlenmemiştir. Bir dönem pandemik olarak bütün dünyaya yayılmış Ruam hastalığının kökü, uygun test ve tedavi yöntemleriyle kazınmıştır.

Hayvanlarda bulaş; enfekte hayvanların deri döküntülerinin, ya da mukoza akıntılarının yemek teknesine ya da içme sularına karışmasıyla sindirim sistemi yoluyla olur. Solunum yoluyla ya da enfekte dokuların direkt temasıyla da izlenebilir.

İnsana bulaş; hasta hayvana direkt temas sonrasında ciltte bir kesi veya sıyrık mevcutsa ya da solunum yoluyla gerçekleşebilir.  İnsanlara sindirim sistemi yoluyla bulaştığı düşünülmemektedir.  İnsandan insana bulaş nadir olmakla birlikte medikal sektör çalışanlarında ya da otopsilerde direkt bulaş yoluyla ya da aynı ev halkı içerisinde ortak paylaşım yoluyla olabilir. Özellikle risk altındaki kişiler veterinerler, at terbiyecileri ya da sürücüleri, laborantlar, kasaplar ve mezbaha çalışanlarıdır.

Ruam hastalığı belirtileri nelerdir?

Atlarda genellikle burun akıntısı ve burunda ülsere lezyonlar ile kendini gösterir. Tipik olarak sarı yeşil bir akıntı mevcuttur. Ciltte özellikle kol ve bacaklarda nodüller (sert şişlikler) izlenebilir. Bazı durumlarda bu nodüller patlayarak ciltte sarı eksüdalı ülsere lezyonlar bırakabilir.

Ruam hastalığının belirtileri genellikle üşüme ve titremelerle gelen ateş, kas ağrıları, göğüs ağrısı, kas spazmı, baş ağrısı, burun akıntısı ve bazen gözlerin aşırı yaşarması ile ortaya çıkan ışık hassasiyetidir. Ancak hissedilen semptomlar genellikle oluşan enfeksiyonun tipine göre belirir.

Ruam hastalığı çeşitleri nelerdir?

Ruam hastalığında oluşan enfeksiyon 4 şekilde görülebilir:

LOKALİZE ENFEKSİYON

Ciltte bir kesi ya da çizik varsa bakteri vücuda girdikten sonra bir ile beş gün içerisinde, bakterinin girdiği lokasyonda lokalize bir ülsere lezyon gelişir. Lenf bezlerinde şişme ve ağrı izlenebilir. Gözler, burun ve solunum yolu gibi mukozal membranlarda oluşan enfeksiyonlar mukus salgısı artışına sebep olabilir. Bu enfeksiyondan sonra 1-4 hafta içerisinde vücudun diğer bölümlerine yayılma izlenebilir.

AKCİĞER ENFEKSİYONU

Ruam hastalığı sıklıkla sadece akciğer enfeksiyonu şeklinde kendini gösterir. Akciğer enfeksiyonları arasında zatürre, akciğer apsesi veya plevral effüzyon denilen akciğeri kaplayan zarın iki yaprağı arasında sıvı birikmesiyle ortaya çıkan tablolar izlenebilir. Göğüs röntgeni çekildiğinde akciğerlerde lokalize engeksiyon odakları görülebilir.

SEPTİSEMİ

Septisemi vücuda giren bir enfeksiyon ajanının kan dolaşımına katılmasıyla sistemik hastalık gelişmesi anlamına gelir. Halk arasında kan zehirlenmesi olarak da bilinir. Eğer tedavi edilmezse Ruam septisemisi 7-10 gün içerisinde ölümle sonuçlanır.

KRONİK ENFEKSİYON

Ruam hastalığının kronik formu kol ve bacaklarda kas içinde veya ciltte multiple apseler şeklinde görülür. Bu multiple apseler karaciğer, dalak ve akciğerleri de tutabilir.

Ruam Hastalığı tanısı nasıl konulur?

Ruam hastalığının tanısı insanlarda cilt lezyonlarından yapılan sürüntülerde, idrarda, tükürük ya da kanda yapılan Gram boyamada bakterinin izlenmesiyle koyulur. Gram boyamada basiller klasik olarak çengelli iğne görüntüsünde izlenir. Bu ruam hastalığı için tanı koydurucudur. Gram boyama haricinde agglütinasyon testleri de yapılır. Agglütinasyon testleri 7-10 gün içerisinde pozitif hale gelir. Bazen yanlış pozitiflik görülebilir. Kompleman fiksasyon testleri agglütinasyon testlerine göre daha spesifiktir. 1:20 titrede pozitif olması tanı koydurucudur. Bu testler enfeksiyon hastalıkları uzmanları tarafından istenmektedir. Ayrıca akciger grafilerinde bilateral bronkopnömoni (zatürre), miliyer nodüller ve kaviter lezyonlar izlenebilir.

Hayvanlarda ise tanı kanda, idrar ya da akıntıdan direkt izolasyonla ya da Mallein testiyle konur. Mallein hayvanın göz kapağının içine ya da konjonktivasına enjekte edilir. 1-2 gün içerisinde şişme olursa tanı koydurucudur. Bunun haricinde hayvanlarda da indirek hemagglütinasyon, kompleman fiksasyon ya da ELİSA testleri uygulanır. Bu testler arasında en yüksek ve güvenilir tanı oranları kompleman fiksasyon ve ELİSA testleri ile sağlanmaktadır.

Ruam Hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?

Hayvanlarda antibiyotik tedavisi uygulanabilir; fakat diğer hayvanlara ya da insanlara bulaşın olasılığı çok yüsek olması sebebiyle hasta hayvanlar imha edilmelidir. İnsanlarda ise tedavi antibiyotiklerle olur. Oldukça nadir görülmesi sebebiyle kesin tedavi edici antibiyoterapi rejimi saptanmış değildir. Sülfadiyazin grubunun etkili olduğunu gösteren insan ve hayvan çalışmaları mevcuttur. Bunun haricinde tetrasiklin, siprofloksasin, stereptomycin, novobiyocin, gentamisin, imipenem, ceftrazidim, sülfonamid gibi antibiyotikler kullanılabilir. Antibiyoterapi süresi uzun tutulmalıdır. 1-12 ay arasında değişen ve bir kaç antibiyotik ajanın birlikte kullandığı tedavi rejimleri mevcuttur. Nodüllerde apse gelişimi mevcutsa apsenin drenajı önerilir.

Ruam Hastalığı nasıl önlenir?

Günümüzde bu hastalığa karşı geliştirilmiş bir aşı yoktur. Ruam hastalığının görüldüğü yani hastalığa yakalanmış hayvanlar derhal imha edilmelidir. Hasta hayvanların sadece öldürülmesi yeterli olmayacaktır. Hayvanların temas ettiği malzemeler, yemek, su kapları uygun şekilde imha edilmelidir. Hasta hayvanlara maruz kaldığı düşünülen diğer hayvanlar ise karantinaya alınıp yakın takip edilmelidir. Hastalık saptanan hayvanların bulunduğu çiftliklerde acilen hijyen yöntemleri alınmalı ve hastalığın yayılması engellenmelidir. Hayvan sahipleri hastalık ve semptomları hakkında bilgilendirilmeli ve olası hastalık belirtilerinde derhal veterinerlerle temasa geçmeleri sağlanmalıdır. Ruam hastalığı bildirimi zorunlu olan hastalıklar listesindedir. Toplum sağlığını tehdit eden bir hastalık olması sebebiyle görüldüğü yerde acilen bildiriminin yapılması ve gerekli önlemlerin alınması hayati önem arzetmektedir.

Ruam hastalığı yurdumuzda da halen görülmekte olan bir hastalıktır. Bakteri kanda yerleşip septisemi oluşturduğunda ölüm oralarının %90-95 oranlarında seyrettiği düşünüldüğünde, tanının bir an önce konulup tedaviye başlanabilmesi için Ruam hastalığının semptomlarından şüpheleniyorsanız tetkiklerinizin yapılması için bir Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı’na başvurmayı ihmal etmeyiniz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark