Romatizmal hastalıklar kemik, kas ve eklemde meydana gelen yangısal durumlardır. Romatizmal hastalıklar tanımının içinde yüzden fazla hastalık vardır. Bu hastalıkların bazıları nadir, bazıları ise sık görülür. Sık rastlanan romatizmal hastalıklardan biri olan artrit eklemde görülen ağrı, şişlik, kızarıklık ve eklemde fonksiyon kaybını ifade eder. Romatizmal hastalıklar kas ve eklemler dışında diğer sistemleri de tuttuğundan multisistem hastalığı olarak tanımlanırlar.

Romatizmal hastalıkların nedeni tam olarak bilinmez. Genetik, bağışıklık sistemi ve çevresel faktörler başlıca sorumlu tutulan etkenlerdir.

Romatizmal hastalık belirtileri nelerdir?

• Eklemlerde ağrı, şişlik, deformite: Bazen tek bir eklem, bazen birden fazla eklem tutulabilir. Ağrı istirahatte görülebileceği gibi hareketle artan bir yapıda da olabilir.
• Eklemlerde sinovit (eklem aralığında iltihaplanma ve sıvı birikimi): Eklem sıvısında kristaller birikir. Bu durum çok şiddetli ağrıya yol açar.
• Kas ağrısı
• Kas güçsüzlüğü
• Sırt ve bel ağrısı
• Ciltte döküntüler
• Tırnak değişiklikleri
• Deride sertlik
• Göz yaşı azalması
• Tükürük azalması
• Gözlerde kızarıklık, görmede azalma
• Uzun süre devam eden ateş
• Parmaklarda solukluk
• Nefes darlığı, öksürük, kanlı balgam
• Sindirim sistemi şikayetleri
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma
• Sinir sistemi bozuklukları (felç)
• Damarlarda pıhtı oluşumu
• Cilt altında bezeler
• Güneşe karşı aşırı duyarlılık
• Oturup kalkmada, merdiven çıkmada zorluk

Romatoid artrit

Erişkinlerde sık görülen romatoid artrit; kronik, sistemik ve otoimmün bir hastalıktır. Birçok doku ve sistemi etkiliyebilir. Eklem aralıklarında bulunan sinoviyal sıvının aşırı artışı eklemlerde deformasyona neden olur. Romatoid artrit, ilerleyen dönemlerde ciddi sakatlıklara neden olabilir. Hastalarda başlangıçta halsizlik, ateş ve eklemlerde ağrı vardır. Bu belirtileri eklem ağrısı, sabah tutukluğu ve küçük eklemlerde simetrik şişlikler takip eder. Şişlikler en sık el bileği ve ellerde görülür. Diğer tutulan eklemler dirsekler, dizler, ayaklar ve boyun omurlarıdır. Çene ekleminde şişlik ve ağrı olabilir, dolayısıyla hastalarda çiğneme bozulabilir. Romatoid artritte deri altında nodüller de görülebilir. Akciğer, kalp, göz ve larinkste nodüller olabilir. Romatoid artrit, ilerleyen süreçte kalp zarlarında iltihaplanmaya yol açabilir. Akciğer zarları arasında sıvı birikimi olabilir. Romatoid artritli hastalarda göz kuruluğu görülebilir. Kadınlarda daha sık görülen romatoid artritin tanısına özgü kan testi yoktur. Radyolojinin tanıda önemi büyüktür.

Romatoid artritin çocuklarda görülen şekli jüvenil romatoid artrit veya still hastalığı olarak adlandırılır. Yetişkinlerdekine benzer belirtiler gösteren ve gelişmeyi olumsuz etkileyen hastalık, 16 yaş öncesinde görülür.

Romatoid artrit ilerleyici bir hastalıktır. Romatoid artritte tedavinin amacı; ağrıyı dindirmek, eklem harabiyetini ve diğer komplikasyonları önlemek ve hastaların günlük aktivitelerini sürdürmesini sağlamak şeklinde özetlenebilir. Bu amaçlara ulaşmada sadece ilaç tedavisi yeterli değildir. Hasta eğitimi ve düzenli kontroller gereklidir.

Osteoartrit ( eklem romatizması- kireçlenme)

Osteoartrit, başta kıkırdak olmak üzere eklemi oluşturan bütün yapıları etkileyen ilerleyici, inflamatuvar olmayan bir eklem hastalığıdır. Eklemlerde ağrı, hassasiyet, hareket kısıtlılığı ve sıvı birikimi görülür. Osteoartrit tek bir eklemde, küçük eklemlerde veya pek çok eklemde aynı anda görülebilir. Kalça, diz, el ve omurga başlıca tutulum alanlarıdır.

Osteoartritte risk faktörleri:

• 65 yaş üzerinde görülme sıklığı çok artar
• Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür
• Şişmanlık
• Mesleki zorlanmalar
• Zorlayıcı spor faaliyetleri
• Eklemlerde daha önce meydana gelmiş hasarlar ve bozukluklar
• Fiziksel egzersiz azlığı
• Genetik faktörler

Osteoartrit başlangıçta yavaş ve sinsi seyirlidir. Çoğu kez patolojik ve radyolojik osteoartrit özellikleri gösteren birçok eklemde hiçbir klinik yakınma olmayabilir. Bu yüzden hasta, hastalığın ne zaman başladığını belirleyemez. Hastalık bulgu vermeye başladığında gözlenen yakınmalar ağrı, tutukluk, hareket kısıtlılığı, eklem genişlemesi, deformite, eklemin çıkması ve hareket kısıtlılığıdır. Osteoartrit ağrısı, tipik olarak hareketle artan, dinlenmekle azalan bir ağrıdır. Osteoartritli olguların çoğunda eklemlerde sertlik hissi tanımlanır. Hastalar hareket başlangıcında çektikleri zorluğu veya ağrıyı bu şekilde tanımlayabilir. Osteoartritteki eklem sertliğinin en tipik özelliği hareketsizlik sonrası ortaya çıkan tutukluk hissidir. Etkilenen eklemlerde sıklıkla hareket kısıtlılığı gelişir.  Eklem sınırlarında kemiksi şişlikler ve ağrılı şişlikler oluşabilir. Diğer yandan osteoartritli eklemin hareketi sırasında sıklıkla kaba krepitasyon (çıtırtı) duyulur.

Osteoartritte tanı koydurucu özel bir test yoktur. Osteoartritte tedavinin amacı ağrıyı azaltmak ve sakatlığı önlemektir.

Ankilozan spondilit

Ankilozan spondilit genellikle erken evrede kalça ekleminde başlayan, ilerleyen dönemde omurgayı tutan; sebebi bilinmeyen ilerleyici ve kronik bir hastalıktır. Belde özellikle sabaha karşı ve istirahat ile artan; sıcak, egzersiz ve ağrı kesici ilaçlar ile azalan künt, kronik ağrılar ve hareket kısıtlanmaları en sık görülen semptomlardır. Hastalarda sabah tutukluğu mevcuttur. Düşük dereceli ateş, yorgunluk, halsizlik ve kilo kaybı gibi sistemik bulgular görülebilir. Gözde üveit görülebilir.

Sistemik Lupus Eritmatozus (SLE)

Sistemik lupus eritmatozus genetik yatkınlığı olan bireylerde çevresel ve hormonal sebeplerle ortaya çıkan pek çok sistemi tutan bir otoimmün hastalıktır. Alevlenmeler ve yatışma dönemleri ile seyreder. SLE’de ateş, kilo kaybı ve güçsüzlük gibi genel belirtiler görülür. Hastalarda burun ve yanaklar üzerinde görülen ve güneşe maruziyet sonucu gelişen kelebek tarzı döküntü hastalığa özgüdür. Ayrıca ağız içinde ülserler ve ciltte değişik döküntüler de görülebilir. SLE’de el, el bileği ve dizlerde artrit de görülebilir. Kalbi, akciğerleri, sindirim sistemini ve gözü tutabilen hastalık, çoğunlukla 20 yaşından önce ortaya çıkar. Kadınlarda daha sık rastlanan SLE’ye depresyon ve psikoz da eşlik edebilir.

Yumuşak doku romatizması (Fibromiyalji)

Fibromiyalji, kronik ağrı ve yorgunluk sendromu olarak bilinir. Hastalar sabahları çok yorgun kalkarlar. Yaşam kalitesini bozan bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Stres hastalığı şiddetlendirir. En önemli belirtisi vücudun bazı bölgelerinde görülen hassasiyettir. Hastalar sabahları ağrı ile uyanırlar ve uyanmakta zorluk çekerler. Nefes almada zorlanma ve kulak çınlaması görülebilir. Fibromiyalji mükemmeliyetçi ve hassas kişilerde daha sık görülür. Bu hastalarda depresyon, hafıza problemleri, konsantrasyon bozukluğu da sık görülür. Hastalar sıklıkla kabızlık ve gaz sorunu yaşarlar. Hastalığın oluşumunda genetik faktörlerin etkisi vardır. Çocukluk çağında duygusal travma geçirenlerde ileri yaşlarda fibromiyalji daha sık görülür. Fibromiyalji tedavisinde ilaçların yanında, fizik tedavi, masaj, davranış tedavisi ve bölgesel enjeksiyonlar gibi tedaviler uygulanır.

Behçet hastalığı

Behçet hastalığı, ağızda ve genital organlarda ülsere yaralar ile birlikte gözde üveit ile seyreden bir hastalıktır. Genetik ve çevresel faktörler nedeni ile meydana geldiği düşünülmektedir. Behçet hastalığı hem kadınlarda hem de erkeklerde eşit oranda görülür. Göz bulguları ve damar tutulumu erkeklerde daha sıktır. Behçet hastalığı en sık 20-40 yaş arasında görülür. Eklemlerde artrite neden olabilen Behçet hastalığı, toplardamarlarda pıhtı oluşumuna yol açabilir. Behçet hastalığının tanısı klinik belirtilere göre konur. Hastalık kronik seyirlidir.

Gut Hastalığı

Gut hem metabolizma hastalığıdır hem de romatizmal hastalıklara dahil edilmiştir. Vücuttaki bazı maddeler özellikle proteinler, ürik asite dönüşerek vücuttan atılırlar. Ürik asitin yapımının artması veya atılımının bozulması sonucu dokularda ürik asit birikir ve gut hastalığı ortaya çıkar. Ürik asit özellikle eklemlerde ve böbreklerde birikir. Hastalığın belirtileri eklemlerde şişlik ve ağrılar, gece ağrı nedeni ile uyanma, böbrek tutulumu varsa bel ve karın ağrısı ve böbrek taşı görülebilir. Ataklar halinde seyreden gut hastalığı aşırı kırmızı et ve alkol tüketenlerde daha sık görülür.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark