Orta kulak iltihabı nedir sorusuna yanıt vermeden önce kulağın bölümlerini detaylıca inceleyerek başlayalım: Kulak; dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Dış kulak kulak kepçesi ve kulak yolundan oluşur. Kulak zarına kadar devam eder. Kulak muayenesi yapıldığında dış kulak yolu ve kulak zarı incelenir. Böylece dış kulak ve kulak zarının durumuna göre orta kulak hakkında fikir sahibi olurlar. Orta kulak, kulak zarının iç tarafından başlar. Kulak zarı ve kulakta bulunan 3 küçük kemikçikten oluşur. Orta kulak iltihabı bu bölümde ortaya çıkar. İç kulak ise şakak kemiği içinde bulunan işitme ve denge organlarını içeren bölümdür. Orta Kulak; kulağın iç kısmında bulunan, leblebi büyüklüğünde, içi hava dolu bir boşluktur. Görevi kulağa gelen ses titreşimlerinin sinirler vasıtasıyla beyne iletilmesini sağlamaktır. Kulak zarı ve kemikçikleri içeren orta kulağın çeşitli etkenlere bağlı olarak iltihaplanmasına orta kulak iltihabı denir. Orta kulak iltihabı bakteri virüs gibi mikroorganizma enfeksiyonlarından kaynaklanabileceği gibi alerjik ya da otoimmün nedenlerle de ortaya çıkabilir. İltihap tek kulağı ya da iki kulağı birden etkileyebilir. Sinüzit ya da boğaz enfeksiyonu ilerleyerek orta kulakta enfeksiyona neden olabilir. Genellikle burun ve boğazlardaki bakteri ya da virüslerin orta kulağa geçmesiyle oluşur. Tıp literatüründe “otitis media” olarak bilinen bu durum her yaşta ortaya çıkabilir; ancak 6 ila 15 aylık bebekler enfeksiyondan daha çok etkilenir.

Orta kulak iltihabı nedir?

Otitis media ya da orta kulak iltihabı kulak zarının arkasında sıvı birikimi, orta kulakta kızarıklık, şişme ve ağrı ile seyreden bir enfeksiyondur. Orta kulak iltihabına bağlı olarak görülen en önemli belirti kulakta ağrıdır. Diğer önemli semptomlar ise orta kulakta kızarıklık ve şişlik oluşumudur. Bazı durumlarda ise işitme kaybı gelişebilir ya da kulak zarı delinebilir. Kulak zarı delinirse içerideki iltihap dışarı akar. Rahatsızlık herhangi bir belirti vermeden sinsi bir şekilde seyredebilir. Hastada hiçbir komplikasyon gözlenmeden aylar hatta yıllarca sürebilir. Her dört çocuktan birinin 10 yaşına gelinceye kadar en az bir defa orta kulak enfeksiyonu geçirdiği bilinmektedir.

Orta kulak iltihabı neden olur?

Çoğu orta kulak enfeksiyonu, soğuk algınlığı, grip gibi bir enfeksiyon nedeniyle orta kulakta mukus oluşmasıyla ortaya çıkar. Östaki borusunda (orta kulaktan burnun arkasına doğru uzanan ince bir tüp) şişlik oluşması sonucu mukus boşaltılamazsa iltihap oluşur ve otitis media gelişir. Büyümüş bir adenoid (boğazın arkasındaki yumuşak doku, geniz eti) östaki tüpünü de tıkayabilir. Geniz eti büyümesi, kronik hale gelmişse veya sık görülen kulak enfeksiyonlarına neden oluyorsa ameliyatla küçültülür. Daha küçük yaştaki çocuklar özellikle orta kulak enfeksiyonlarına karşı savunmasızdır. Çünkü;

• Östaki borusu çocuklarda yetişkinlerden daha dardır.
• Bir çocuğun adenoidleri bir yetişkinden nispeten daha büyüktür.

Orta kulak iltihabının belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabının belirtileri arasında en sık rastlanılanı şüphesiz, kulak ağrısıdır. Özellikle akut dönemde şiddetli kulak ağrıları sıktır. Bu ağrılar, hastayı uykudan uyandıracak şiddette olabilir. Ağrıyla sıklıkla ateş ve işitme azlığı eşlik eder. Bakterilerin sebep olduğu iltihaba bağlı olarak hastanın kulak zarı şişip gerilir ve bu da ağrının şiddetini arttırır. Orta kulakta şiddetli sıvı birikimi olduğunda hastanın kulak zarı delinebilir ve kulaktan kanlı iltihap akabilir. Bu durumda gerilemenin ortadan kalkması sonucu ağrı kaybolur. Bu aşamada kulak akıntısı en belirgin semptomdur. Orta kulak iltihabı belirtileri hızlı bir şekilde gelişir ve birkaç gün içinde düzelir. Bu durum, akut orta kulak iltihabı olarak bilinir. Başlıca belirtiler şunları içerir:

• Kulak ağrısı
• Yüksek ateş
• Halsizlik
• Kendini hasta hissetme
• Baş dönmesi
• Denge sorunları
• İşitmede hafif azalma: Orta kulak sıvı ile dolduğunda, işitme kaybı tutkal kulak ya da efüzyonlu otitis media olarak da bilinen durumun bir işareti olabilir.
• Bazı durumlarda, kulak zarı delinebilir ve orta kulaktaki sıvı boşalır. Kulak zarında gerginliğe neden olarak ağrı yapan sıvı boşalınca ağrı kaybolur.
• Kulak akıntısı: Kulak zarının delinmesi durumunda görülür.

Küçük çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri

Bebekler ya da küçük çocuklar yeterli derecede iletişim kuramadıklarından rahatsızlıklarının kaynağını söyleyemezler. Bu nedenle onlarda görülen bazı işaretler ipucu olabilir.  Küçük bir bebeğin kulak enfeksiyonu geçirdiğine dair işaretler şunları içerir:

• Kulakları ovma, çekme ya da elleri kulağa götürme
• Huzursuzluk
• Zayıf beslenme
• Öksürük
• Burun akıntısı
• İshal
• Hafif yükseklikteki seslere tepki vermeme veya dikkatsizlik gibi işitme azlığı ile ilgili belirtiler
• Denge ile ilgili sıkıntı yaşama

Orta kulak iltihabı tedavisi nasıl yapılır?

Çoğu kulak enfeksiyonu 3 ila 5 gün içinde iyileşir ve özel bir tedaviye gereksinim duyulmaz. Gerekirse, ağrıyı azaltmak ve ateşi düşürmek için ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Şiddetli orta kulak iltihabının tedavisi bir uzman tarafından kulağın iç kısmındaki iltihabın temizlenmesi ile yapılır. Bunun yanında, burun ve östaki borusunun açılması için hastaya çeşitli ilaçlar verilir. Bu ilaçların başında spreyler ve antibiyotikler gelir. Antibiyotikikler, orta kulak enfeksiyonlarını tedavi etmek için rutin olarak kullanılmamakla birlikte belirtiler şiddetli olduğunda ya da geçmediğinde bazen doktor tarafından reçete edilebilir. Özellikle ağrının şiddetli olduğu durumlarda cerrahi müdahale gerekli olabilir. Kulak zarı, bir uzman gözetiminde çizilir ve böylece kulak zarında delik oluşmasının önüne geçilir. Bununla birlikte özellikle bebeklerde orta kulak iltihabının önüne geçilmesi için bazı önlemler almak gerekir. Bu önlemlerin başında, bebeğin yeterli miktarda uyuması, beslenmesine dikkat edilmesi, hava kirliliğinden mümkün mertebe korunması ve sigara dumanından uzak tutulması gelir.

Orta kulak iltihabı nasıl geçer?

Doktorun önerdiği ilaçları kullanırken iyileşme sürecini hızlandırmak için evde bir takım önlemlere de başvurulabilir. Orta kulak iltihabı nasıl iyileşir sorusunun cevabı aşağıda sıralanmıştır. Kulağa bir şey damlatmadan önce kulak zarında delik olmadığından kesinlikle emin olmak gerekir. Aksi halde yarardan çok zarar görülmesi muhtemeldir. Evde yapılabilecek uygulamalardan bazıları şunlardır:

• Ütüyle ısıtılan havlu ya da havluya sarılmış sıcak su torbasının aralıklı tatbiki orta kulak enfeksiyonuna bağlı ağrıyı azaltacaktır.
• Eğer anne sütü bulabilme olanağı varsa, kulağa anne sütü damlatmak etkili olabilir. Çünkü anne sütü antimikrobiyal ajanlar açısından zengindir.
• Susam yağında ya da zeytinyağında 1-2 saat bekletilen sarımsak püresi tülbentten süzülerek kulağa 1-2 damla damlatılabilir.
• Tuz ısıtıldıktan sonra temiz bir çorap veya bez torbaya konulup ucu sıkıca bağlanır. Sonra kulağa 7-8 dakika boyunca tatbik edilir. Günde 3-4 kez yapılabilir. Bu yöntem orta kulaktaki fazla sıvının daha hızlı atılmasına yardım eder.
• Zeytinyağını hafif ısıtıp, ılık bir şekilde kulağa 1-2 damla damlatılabilir.
• Sakız çiğnemek östaki borusunu rahatlatıp iltihaplı sıvının boşalmasına yardım eder.
• Çene hareketleri ve hafif kulak masajı etkili olabilir.
• Papatya, ıhlamur gibi sıcak bitki çayları içmek ve bunların buharını teneffüs etmek boğaz enfeksiyonuna bağlı iltihaplanmanın hızlı iyileşmesine yardımcı olur.
• C vitamini açısından zengin turunçgiller, çilek, kivi gibi meyveleri bol miktarda tüketmek iyileşmeyi hızlandırır.

Bu yöntemler yetişkinler için uygundur. Küçük çocuk ve bebeklere zarar verebileceği için onlarda kullanılmamalıdır.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark