Bulantı ve kusma, her insanın hayatı boyunca yaşayabileceği, birçok farklı nedenden kaynaklanan belirti ve semptomlardır. Mide bulantısı ve kusma, çoğunlukla virüslerin sindirim sistemini etkilediği, viral gastroenterit denen tıbbi bir durum sebebiyle oluşur. Bunun haricinde, gebeliğin erken döneminde özellikle sabahları, bulantı ve kusma şikayetleri oldukça yoğundur.

Ameliyat için uygulanan genel anesteziler gibi birçok ilaç, bulantı ve kusmaya neden olabilir. Bulantı ve kusma ciddi ve hayatı tehdit eden bir soruna nadiren işaret edebilir. Bulantı ve kusmanız çok şiddetli değilse, evde yapabileceğiniz birtakım uygulamalarla bulantınızı geçirebilirsiniz. Bu yazıda, sizler için bulantı, kusma ve ishal gibi durumlara iyi gelebilecek öneriler derlenmiştir.

Kusma neden olur?

Kusma aslında mideden değil, beyinden gelen sinyaller sonucu oluşur. Kusmak, vücut tarafından, yabancı ve zararlı bir maddeden kurtulmak için yapılan bir savunma mekanizmasıdır. Bazen kusma olmadan ya da öncesinde bulantı hissedilir, bazı durumlarda ise kusma sonrası bulantı geçer.

Alkol alımından sonra, deniz ya da araba seyahatlerinde ya da böcek ısırıklarında, kısaca vücudun alarm verip kendisini toparlamak istediği bütün durumlarda kusma gerçekleşebilir.

Mide bulantısı ve kusmaya ne iyi gelir?

“Kusmaya ne iyi gelir?” sorusunun cevabını aşağıdaki yöntemleri deneyerek alabilirsiniz.

1. DERİN NEFES ALMAYI DENEYİN

Burnunuzdan ciğerlerinize hava soluyarak derin nefesler alın. Karnınız nefes alırken genişlemelidir. Ağzınızdan veya burnunuzdan yavaşça nefes verin ve her nefesten sonra karnınızı gevşetin. Bunu birkaç kez tekrarlayın. Kendinize ayak uydurmaya yardımcı olması için bir meditasyon programı kullanabilirsiniz.

Araştırmalar, diyaframdan derin ve kontrollü nefesler alınmasının, parasempatik sinir sistemini harekete geçirdiğini göstermektedir. Bu, taşıt (araba, deniz yolu) tutmalarına neden olan biyolojik tepkinin kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Derin nefes alma, kendinizi hasta hissettiğinizde oluşabilecek kaygıyı sakinleştirmeye de yardımcı olur.

2. AZ TUZLU KRAKER YİYİN

Krakerler, sabah bulantısı için denenen ve etkili bulunan bir çözümdür. Mide asitlerini emmeye yardımcı oldukları düşünülmektedir. Sabah bulantısı için, yataktan kalkmadan yaklaşık 15 dakika önce, birkaç kraker yemeyi deneyin.

3. BİLEKLERİNİZE AKÜPRESÜR UYGULAYIN

Aküpresür popüler bir geleneksel Çin tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, semptomları hafifletmek için vücuttaki belirli noktaları uyarmak amacıyla basınç uygulanır. Ön kolun avuç içi tarafında, bileğinize yakın bir nokta olan Neiguan (P-6) noktasına, basınç uygulamak bulantı ve kusmayı hafifletmeye yardımcı olabilir.

Bu baskı noktasına masaj yapmak için:

• Üç parmağınızı bileğin üzerine yerleştirin.
• Başparmağınızı işaret parmağınızın altına koyun.
• Bu noktayı iki ila üç dakika boyunca sağlam, dairesel hareketlerle ovun.
• Diğer bileğinizde tekrarlayın.

4. DAHA FAZLA SIVI İÇİN

Çok fazla kusuyorsanız, dehidrasyonu önlemeye yardımcı olmak için bol miktarda sıvı tüketmelisiniz. Sıvıları yavaşça yudumlayın. Mideniz rahatsız olduğunda, bir anda fazla miktarda su içmek, daha fazla kusmaya neden olabilir.

Su içmek istemeyenler, mide bulantısına iyi geldiği düşünülen aşağıdaki içecekleri de tüketebilir:

• limonata
• nane çayı
• zencefilli gazoz

5. ZENCEFİL, REZENE VEYA KARANFİL DENEYİN

ZENCEFİL

Mide bulantısı hissettiğiniz zaman, bir bardak sıcak zencefil çayı yudumlamayı deneyebilirsiniz. Küçük bir parça taze zencefil kökü veya zencefilli şeker yemek de, mide bulantısını geçirebilir. 2016 tarihli bir araştırmaya göre, zencefil hamile kadınlarda ve kemoterapi gören kişilerde, bulantı ve kusmayı önlemek ve tedavi etmek için güvenli ve etkilidir.

Ayrıca bir bardak kaynar suya bir çay kaşığı taze rendelenmiş zencefil kökü ekleyerek, taze zencefil çayı yapabilirsiniz. Bu çayı yapmak için 10 dakika demleyin ve içmeden önce süzün.

REZENE

Rezene tohumlarının, sindirim sistemini sakinleştirmeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. Ancak kusma için rezene ile ilgili bilimsel çalışmalar bulunmamaktadır.

Rezene çayı yapmak için, bir bardak kaynar suya bir çay kaşığı rezene tohumu ekleyin. 10 dakika demleyin ve içmeden önce süzün.

KARANFİLLER

Karanfil, araba ya da deniz seyahatlerinden kaynaklanan bulantı ve kusma için halk arasında kullanılan tedavi yöntemlerindendir. Ayrıca antibakteriyel özellikleri olduğu düşünülen bir bileşik olan öjenol içerir. Karanfil çayı yapmak için bir çay kaşığı kadar karanfili bir bardak kaynar suya ekleyin. On dakika demleyin ve içmeden önce süzün.

6. AROMATERAPİ

Aromaterapi, bulantı ve kusmayı hafifletmeye yardımcı olsa da etkinliği üzerinde çalışmalar hala yeterli kanıtı elde edememiştir. 2014 tarihli bir araştırmaya göre, limon yağının solunması hamilelikle ilgili bulantı ve kusmanın azaltılmasına yardımcı olabilir.

Aromaterapi uygulamak için, açık bir uçucu yağ şişesini burnunuza yaklaştırarak veya bir pamuğa birkaç damla damlatarak derin nefes almayı deneyin. Yağı bir oda difüzörüne de ekleyebilirsiniz. Limon yağınız yoksa, taze bir limon kesmeyi ve kokusunu solumayı deneyebilirsiniz.

Bulantıyı hafifletmek için kullanılabilecek diğer kokular şunlardır:

• karanfil
• lavanta
• sarı papatya
• gül
• nane

7. KUSMAYI DURDURMAK İÇİN KULLANILAN İLAÇLAR

Kusmayı durdurmak için eczaneden satın alınabilecek birçok ilaç bulunmaktadır. Bunlara genellikle anti-emetik ya da bulantı engelleyici ilaçlar denir. Seyahat sırasında meydana gelebilecek bulantı ve kusmalar için, dimenhidrinat etken maddeli ilaçlar kullanılabilir. Bunun haricinde, genel bulantı ve kusmalar için bizmut subsalisilat etken maddeli ilaçlar kullanılabilir.

8. İSHAL VE KUSMAYA NE İYİ GELİR?

Eğer kusmanın yanında ishaliniz de varsa o zaman BRAT diyeti denilen beslenmeyi uygulamalısınız. BRAT İngilizce; Banana (muz), Rice (pirinç), Applesauce (elma suyu) ve Toast (kızarmış beyaz ekmek) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu dört yiyeceğin sindirimi kolaydır. Size enerji vermek için karbonhidratlar içerir ve kaybettiğiniz besinleri yeniler:

• Muz: Muzun sindirimi kolaydır, kusma ve ishalden kaybettiğiniz potasyumu yenileyebilir ve mide epitalini güçlendirebilir.
• Pirinç: Beyaz pirinci vücudunuzun sindirmesi kolaydır ve iyi bir karbonhidrat kaynağıdır. Kahverengi pirinç ise, çok fazla lif içerir ve gaz üretimine neden olabilir.
• Elma püresi: Elma püresi, karbonhidrat ve şekerler nedeniyle enerji artışı sağlar ve ishale yardımcı olabilecek pektin içerir. Sindirimi de kolaydır.
• Tost: Lifi sindirmek zor olabileceğinden tam buğday ekmeğinden kaçının. Beyaz ekmeğin sindirimi daha kolaydır.

Süt, fiberli (lifli) yiyecekler, baharatlar ve yağlı yemekler midenizi daha fazla rahatsız edebilir.

Çocuklarda kusmaya ne iyi gelir?

Çocukların kusmuklarının hava yollarına kaçması engellenmelidir. Bu nedenle, çocuğunuzun dinlenirken yan yattığına emin olun. Çocuklarda su kaybı çok hızlı gelişebileceği için onlara azar azar fakat sıkça su içirin. Eğer sekiz saat boyunca aldığı sıvıyı midesinde tutamazsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Kusmaya yardımcı olmak için kraker, masaj ve sıvı alımı gibi tedavileri de uygulayabilirsiniz. Bununla birlikte, doktorunuzun onayı olmadan bulantı ilaçlarını kullanmayın.

Ne zaman doktora görünmeli?

Aşağıdaki durumlarda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

• Yetişkinlerde kusma iki günden fazla devam ediyorsa,
• Çocuklarda kusma bir günden fazla sürerse,
• Kusma her gün olmasa bile bir aydan fazla devam ederse,
• Kilo kaybı yaşanıyorsa.

Kusma ile birlikte aşağıdaki semptomlardan biri yaşanırsa acilen tıbbi yardım alınmalıdır:

• göğüs ağrısı,
• şiddetli karın ağrısı,
• bulanık görme,
• baş dönmesi veya bayılma,
• yüksek ateş,
• ensede ya da boyunda sertlik,
• soğuk, nemli, soluk cilt,
• şiddetli baş ağrısı,
• yiyecek ve sıvıları 12 saat boyunca midede tutamama.

---

Kaynak Bilgisi : MedicalPark