Diğer adları : Anti-retroviral ilaç direnç testi ARV direnç testi
Resmi adı : İnsan İmmünyetmezlik Virüsü Genotipik Direnç Testi

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Size HIV tanısı kondu ise ve anti-retroviral tedavi alacak iseniz ya da çok etkili olmayan anti-retroviral tedavi alıyor iseniz.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
HIV teşhisi konduğunda ve/veya anti-retroviral tedavi hemen uygulamak istediği zaman veya HIV viral yük değerleriniz anti-retroviral tedavi almanıza rağmen düzeyli olarak yükseliyor ise

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan kan örneği alınır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır.

Ne test edilmektedir?
Direnç, bir yada daha fazla antimikrobial ilaç varlığında büyüyebilen ve/veya çoğalabilen mikroorganizmalardaki durumu tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Bir infeksiyonu tedavi etmek için kullanılan antimikrobiyaller bazen infeksiyona neden olan mikrooranizmada genlerin birinde bir mutasyon veya değişiklik oluşturur. Antimikrobiyal ilaca rağmen büyüme veya çoğalma devam ediyorsa mutasyon direncin gelişmesine olanak sağlar. Mutasyonsuz mikroorganizmalar öldürülür, fakat mutasyon hızlı bir şekilde artar ve baskın hale gelmeye başlar. Antimikrobiyal infeksiyonu tedavi etmede daha uzun etkili olamaz. HIV infeksiyonlarında viral genlerdeki mutasyonlar, anti-retroviral ilaçlara (ARV) direnç gelişerek ve virüsün çoğalmasına olanak sağlayarak tedavi boyunca oluşabilir. Bir kimse belli ilaçlara zaten dirençli ise HIV şuşu ile infekte olabilir. Bu gibi durumlarda direnç testi tedavi başlamadan önce bile doktora bilgi verebilir.

HIV, ARV ilaçlara dirençli ise bunu ölçmek için birkaç farklı metod vardır. HIV ile infekte iseniz aktif ARV tedavisi halen geçerlidir, fakat sizin viral yükünüz artmaya devam eder, bundan dolayı genotipik veya fenotipik direnç testi yaptırabilirsiniz. Ilaç direncine neden olan herhangibir genetik mutasyon veya değişikliklerin varlığı biliniyorsa HIV’in genetik kodu, genotipik direnç testinde sizin infekte olduğunuzu detaylı bir şekilde gösterilebilinir. HIV daima her zaman değişir yeni bir kopyası yapılır, fakat her mutasyon dirence neden olmaz. Verilen herhangi bir zamanda hastada kendiliğinden çoğalabilen virüsün (ilaç-direnci ve ilaç-duyarlılığı) genetik bir formundan daima daha fazla vardır. İlacın varlığına rağmen direnç, ilaç-duyarlı HIV’i arttıracaktır. Buna “selektif baskı” denir, çünkü ilaç kendisine dirençli olan virüsün versiyonlarını “seçer”.

ARV direncinin gelişmesinden kaçınmak için genellikle ARV’nin iki farklı sınıfından olan ilaçların kombinasyonu ile tedavi edilebilirsiniz. Bu durum aktif retroviral tedavi veya HAART olarak bilinir.

Test için numune nasıl toplanır?
Kolunuzdaki bir venden iğneyle kan alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapmak gerekmez.

Nasıl kullanılır?
HIV ile infekte iseniz, genotipik direnç testi belli anti-retroviral ilaçlara (ARV) dirençli olabilen, sizin infeksiyonunuza neden olan virüsteki bir yada daha fazla mutasyonun varlığını belirlemekte kullanılır. Mutasyonlar virüse dirençli ilaçlara spesifiktir. Doktorunuz daha sonra efektif olabilecek tedaviyi seçebilecektir. Genotipik testi ARV tedavilerinin etkili olmadığı koşullarda doktorların hastaları için daha iyi tedavi seçeneklerine karar vermesine yardımcı olur.

Ne zaman istenir?
HIV genotipik direnç testi, tedaviye hemen başlayıp başlamadığınızı dikkate almaksızın belli ARV direnci olduğu bilinen HIV şuşu ile infekte olup olmadığınızı belirleyerek ilk teşhis konulduğunda istenebilir. Genotipik direnç testi aynı zamanda, tedavinin başarısızlığını ve direnç olasılığını belirlemek amacıyla viral yük değerlerinin (vücudunuzda ne kadar HIV olduğunun bir ölçüsüdür) tedavi sırasında düzeyli bir şekilde yükseldiği zaman istenebilir. Viral yük düzeyleri ardışık testlerde üç-kattan daha fazla yükseliyorsa tedavinin genellikle başarısız olduğu düşünülür. İlaç direnci bulunuyorsa yeni bir tedavi şeması seçilebilinir.

Genotipik direnç testi, HIV-pozitif gebe kadınlarda tedaviye başlamadan önce ve ARV tedavisindeyken viral yük ölçülerek uygulanır.

Test sonucu ne anlama gelir?
Genotipik direnç testinin sonuçları dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. ARV’nin seçimi ve testin sonuçlarının değerlendirilmesi sıkça uygun bir uzman doktor tarafından yapılmalıdır. Test sonuçları viral mutasyonu tanımlar. Bunlar genle ilişkili aminoasidi ifade eden harfler ve genomdaki mutasyonun pozisyonunu kasteden harfler ve sayılardan (örneğin K103N) oluşan bir kombinasyon şeklinde ifade edilir. Test sonucuna dayanarak, doktorunuz ilaç direncine neden olduğu bilinen belirli bir mutasyonun olup olmadığını anlayacaktır. Mutasyonların hepsi ilaç direncine neden olmaz. Bazı mutasyonlar çok yaygındır ve belirli ilaçlara ve/veya ilaç kombinasyonlarına dirençli olduğu bilinmektedir. Bu bilgi doktorların hastaları için hangi tedavi şemasının en etkili olabileceğini önceden belirlemelerine yardımcı olması bakımından önemlidir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Genotipik direnç testi, viral yükünüz 500 kopya/mL’den daha az ise tavsiye edilmez. Testin güvenilir olabilmesi için HIV RNA’nın miktarında yetersizlik vardır. Test, viral yük 1.000 kopya/mL’den daha büyük olduğunda daha iyi çalışır, fakat 500-1.000 kopya/mL aralığında olduğunda bile tavsiye edilir.

HIV genotipik direnç testi, kalitatif bir test olup ilaç direnci ile ilişkili mutasyonları belirler. İlaçla ilişkili direncin düzeyini vermez. Fenotipik direnç testi, HIV ilaç direncinin düzeylerini daha iyi belirler. HIV genotipik direnç testi, HIV’in çeşitli şuşlarında mevcut olabilen bilinmeyen dirençli mutasyonlarını belirleyemez. Dirençli virüs, kanda sirkülasyondaki olduğu total virüsün %10-20’sinden daha az oluşuyorsa bu test, HIV’in ilaç-dirençli şuşunu belirleyemez.

İlaç kesildikten sonra test tavsiye edilmez. Çünkü ilaç-direnç gücünün yüzdesi ilacın yokluğunda kayda değer bir biçimde azalabilir. Bir ilacın “selektif baskısı” yok olduğunda ilaç direnç gücü ölçülemeyecek noktalara kadar düşebilir.

Test sonucumu ne kadar süre sonra alabilirim?
Testinizin yapıldığı yere bağlı olarak, numunenizi referans bir laboratuara gönderebilirsiniz. Sonuçlar bir iki hafta içinde alınabilinir. .

HIV fenotipik direnç testi nedir?
HIV fenotipik direnç testi, spesifik ARV’ye direnç göstererek infeksiyonunuza neden olan HIV şuşunun testindeki genotipik testiyle aynıdır, fakat kullanılan metod farklıdır. Kültürde üreyen virüs örneği laboratuarda bir veya daha fazla ilacın farklı konsantrasyonlarında karıştırılır. Virüs ilacın varlığında da çoğalabiliyorsa bilinen bir virüsün (referans bir virüs), şuşu ile karşılaştırılarak ilaca direnç olduğu söylenebilir. Testin bu tipi genellikle genotipik direnç testinden daha uzun zaman alır.

Kaynakça : labtestsonline