Diğer adları : Anti-HCV HCV RIBA HCV-RNA
Resmi adı : Hepatit C

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Hepatit C virusu ile temas edip etmediğinizi tespit etmek ve infeksiyon tedavisinin izlenmesini sağlamak.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Enfekte bir kan ile temas etmeniz, ya da hepatit C enfeksiyonu için risk faktörlerini taşımanız durumunda test istenir.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki venöz damardan alınan kan örneği

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır

Ne test edilmektedir?
Hepatit C, karaciğeri enfekte eden ve hasara neden olan bir virüstür. Hepatit C antikoru, hepatit C virüsüne (HCV) maruz kalınmasına yanıt olarak vücutta oluşur. HCV için en yaygın test, kanınızda bu antikorların aranmasıdır. Diğer testler viral RNA varlığını, mevcut viral RNA miktarını saptar, ya da spesifik virüs alt tiplerini belirler.

Test için numune nasıl toplanır?
Kan örneği koldaki bir ven damarından enjektör iğnesi ile alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapmak gerekmez

Nasıl kullanılır?
En yaygın kullanılan beş testin her birinin amacı birbirinden farklıdır:

Anti-HCV testleri HCV’ne maruz kalındığını gösteren virüse karşı antikorların varlığını belirler. Bu testler halen aktif bir viral enfeksiyonunuzun olup olmadığını söyleyemez, sadece geçmişte virüse maruz kaldığınızı gösterir. Genellikle test “pozitif” ya da “negatif” olarak rapor edilir. Testiniz “hafif pozitif” ise, bu durum HCV virüsüne maruz kalmış olduğunuz anlamına gelmeyebilir. Hafif pozitif testlerin raporlanmadan önce bir sonraki test ile doğrulanması gerekmektedir.
HCV RIBA testi , karşı antikorların varlığını doğrulamak amacıyla kullanılan başka bir testtir. Birçok olguda, anti-HCV testinin HCV’ne maruz kalınması nedeniyle olduğunu ifade edebilir (pozitif RIBA) ya da yanlış bir sinyali ifade edebilir (negatif RIBA). Birkaç olguda sonuçlar bu soruya cevap veremezler (belirsiz RIBA). Anti-HCV testinde olduğu gibi, RIBA testi hala hazırda enfekte olduğunuzu belirleyemez, sadece virüse maruz kalmış olduğunuzu belirleyebilir.
HCV-RNA test kanınızda virus olup olmadığını tespit eder, ki bu aktif HCV enfeksiyonunuzun olduğunu gösterir. Geşmişte kalitatif HCV isimlendirilen bir test yapılmaktaydı. Kalitatif HCV RNA testinde sonuçlar, HCV viral RNA varlığında “pozitif” veya ; “tespit edildi ” olarak verilirdi; aksi durumda sonuçlar “negatif” veya “tespit edilmedi”olarak rapor edilirdi. Test aynı zamanda tedaviden sonra virusun kandan virusun temizlenip temizlenmediğini görmek içinde kullanılır.
Viral Yükleme veya Kantitatif HCV testleri kanınızda viral RNA partiküllerinin sayısını ölçer. Viral yük testleri sıklıkla tedaviden önce ve sonra (genellikle 3 ay) virüs miktarını karşılaştırmak suretiyle tedaviye verilen yanıtı belirlemede yardımcı olmak amacıyla tedaviden önce ve tedavi sırasında kullanılır; tedaviye başladıktan hemen sonra (4-12 hafta gibi erken sürede) başarılı tedavi viral yükte % 99 ya da daha fazla (2 log) bir azalmaya neden olur ve genellikle viral yükün ölçülmemesine neden olur. Bazı daha yeni viral yük testleri, çok düşük viral RNA miktarlarını saptayabilir, ve bazı laboratuvarlarda viral yük testinin bu versiyonlarından biri kullanılıyor ise, kalitatif HCV RNA testleri artık yapılmamaktadır.
Viral genotipleme , var olan virüsün tipini, ya da genotipini belirlemek amacıyla kullanılır. Başlıca 6 tip HCV vardır; en yaygını (genotip 1) genotip , 2 ya da 3’den daha az tedaviye yanıt verir ve genellikle daha uzun süreli tedavi gerektirir (48 hafta, genotip 2 ya da 3 için 24 haftaya karşılık). Genotipleme, tedavinin ne kadar sürmesi gerektiğine ve başarı olasılığı hakkında bir fikir edinmek amacıyla sıklıkla tedavi başlamadan önce istenir.

Ne zaman istenir?
Aşağıdaki durumlarda HCV testinin yapılması önerilir;

Hiç yasadışı ilaç enjekte ettiyseniz ;
Temmuz 1992’den önce bir kan transfüzyonu ya da organ transplantasyonu geçirdiyseniz* ;
1987’den önce üretilen konsantre pıhtılaşma faktörü ile tedavi gördüyseniz;
Hiç uzun süreli diyaliz yaptırdıysanız;
HCV-pozitif kadınlardan doğan çocuklar için ;
Sağlık bakımı, acil tıp, ve kesici maddeler, iğne uçları kullanan halk sağlığı çalışanları, ya da mükoza yoluyla HCV-pozitif kana maruz kalanlar için ;
Kronik karaciğer hastalığına sahip olan kişiler için ;
HCV için testin pozitif ölçüldüğü kan ünitelerinin diğer kişiler için kullanılmaları yasaktır. Nakledilen kandan HCV enfeksiyonunun geçme riski, iki milyon nakil ünitesinde yaklaşık 1 olgudur.

Pozitif anti-HCV testi, bir HCV RIBA testi ile doğrulanabilir, özellikle test “hafif pozitif ya da şüpheli pozitif ise”. Kalitatif HCV-RNA enfeksiyonun hâlen var olduğunu görmek amacıyla antikor testinin pozitif olduğu zaman sıklıkla kullanılır. HCV viral yük ve genotipleme testleri, tedaviyi planlamak amacıyla yapılabilir; viral yük ve kalitatif HCV-RNA aynı zamanda tedaviye yanıtın izlenmesinde de kullanılabilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Antikor test sonucu pozitif ise, şimdiye kadar anlayamadığınız kadar hafif olsa bile, hepatit C ile muhtemelen enfekte olduğunuz anlamına gelir.

Pozitif bir RIBA, virüse maruz kalmış olduğunuzu doğrular, negatif bir RIBA ise ilk testin muhtemelen yanlış pozitif olduğunu gösterir ve HCV ile hiç enfekte olmadığınız anlamına gelir.

Pozitif bir (ya da saptandı) HCV RNA testi ise, HCV ile halen enfekte olduğunuzu gösterir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
HCV antikorları, enfeksiyonun gelişebileceği birkaç aya kadar genellikle görülmezler, fakat hastalığın ileri evrelerinde her zaman kanda bulunurlar.

Hastalık çok hafif ise, neden test yaptırmam gerekiyor?
Hepatit C, sıklıkla siroz ve karaciğer kanseri (hepatoselüler karsinoma) şeklinde ilerleyebilen kronik hepatite yol açar. Virüsün erken tanısı doktorunuzu karaciğer fonksiyonunuzu daha dikkatle izlemesi ve kronik olarak enfekte durumda iseniz tedavi edilmeniz konusunda uyarabilir.

Hastalığı izlemek için kullanılan başka testler var mıdır?
Evet. ALT ve AST gibi karaciğer testleri süregelen karaciğer hasarını belirlemede kullanılır. HCV ile hâlen enfekte olmuş fakat AST ve ALT düzeyleri daima normal seyreden kişilerde çok hafif karaciğer hastalığı görülür ve tedavi gerektirmeyebilir. Albumin, protrombin zamanı, ve bilirubin gibi diğer karaciğer testleri de kullanılabilir; bunlar kişide siroz gelişmediği sürece tipik olarak normal seyreder. Bazen karaciğer hasarının ne kadar şiddetli olduğunu belirlemek amacıyla bir karaciğer biyopsisi yapılabilir.

HCV’ne karşı aşı yaptırabilir miyim?
Hayır. Günümüzde böyle bir aşı yoktur. Aşı geliştirilmesi zordur, çünkü virüsün sürekli olarak değişen birkaç farklı moleküler konfigürasyonu vardır.

HCV’nin bir tedavisi var mıdır?
Evet, günümüzde HCV enfeksiyonunu tedavi etmede kullanılabilen birkaç ilaç vardır. En yaygın olarak iki ilaç konfigürasyonu (pegile interferon ve ribavirin) kullanılır. HCV’yi tedavi etmek için son zamanlarda yeni ilaçlar test edilmektedir. Yaşa, cinsiyete, sahip olduğunuz HCV’nin tipi ve viral yüküne ve karaciğerinizde ne kadar hasar oluştuğuna bağlı olarak, HCV’den kurtulma şansı çok düşük olduğu gibi % 80 gibi yüksek bir olasılıkta olabilir.

Virüs için evde kendim test yapabilir miyim?
Test için bir laboratuvara gönderilmek üzere örneklerin toplanmasını sağlayan bir test kiti vardır. Test sonuçları gizli tutulur ve telefonla bildirilir. Bu testi evinizde kendiniz yapamazsınız.

Başkalarına enfeksiyonu bulaştırabileceğimi nasıl söyleyebilirim?
Bir kişinin kanında HCV RNA saptanmış ise, hastalığı diğer kişilere yayma potansiyeli vardır. Hepatit C bulaşmış kana maruz kalındığı zaman bulaşım olur. Bazı bulaşma mekanizmaları, kokain ya da eroin gibi ilaçların tüketilmesinde kullanılan iğneler ya da diğer araçların paylaşılması; vücutta dövme ya da deldirme gibi aktivitelerde kontamine gereçlerin kullanılması; sağlık çalışanlarının kesici gereçlere ya da iğnelere mesleki olarak maruz kalmaları; dokuda yaralanmalarla sonuçlanan cinsel aktivite olması; doğum sırasında anneden bebeğe geçmesi; ya da diğer aktiviteler sırasındaki yaralanmaları kapsar.

Kaynakça : labtestsonline