Diğer adları : Anti-HBs HBsAg HBeAg Anti-HBc Anti-HBc,IgM Anti-HBe HBV DNA
Resmi adı : Hepatit B

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Bir hepatit B enfeksiyonunun seyrini izlemek ya da tanı koymak ya da hepatit B’ye karşı yapılan aşının arzu edilen bağışıklık düzeyini oluşturup oluşturmadığını anlamak amacıyla

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Hepatit B enfeksiyonu belirtileri taşıyor iseniz ya da hepatit B virüsüne (HBV) maruz kalmanız muhtemel ise; diğer nedenlerden dolayı kronik karaciğer hastalığınız var ise; ya da hepatit B aşısı yaptırdıysanız.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan kan örneği alınır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır.

Ne test edilmektedir?
Hepatit B antikorları, hepatit B virüsüne (HBV) maruz kalındığında yanıt olarak oluşur. Test, bu antikorların varlığını, veya virüs veya virüs kısımlarını (antijenler) saptar.

Test için numune nasıl toplanır?
Kan örneği koldaki bir damardan alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir.

Nasıl kullanılır?
Hepatit B antikorlarının varlığını saptamada kullanılan birkaç test vardır. Antijenlerden (yabancı proteinler) korunmak için vücut tarafından antikorlar üretilir. Viral antijenlerin varlığını saptamak üzere birkaç test daha vardır.

Hepatit B yüzey antikoru (anti-HBs) en yaygın testtir. Varlığı HBV’ye daha önceden maruz kalındığını ifade eder, fakat virüs artık varlığını sürdürmediğinden kişi virüsü diğer kişilere geçiremez. Antikor, vücudu gelecekteki HBV enfeksiyonlarına karşı korur. HBV’ne maruz kalınmasına ek olarak, antikorlar başarılı bir aşılanmadan sonra da edinilebilir. Bu test aşılanma (anti-HBs yok ise) ihtiyacını belirlemek amacıyla, ya da hastalığa karşı aşılanmanın tamamlandığını ya da aktif enfeksiyonu izlemek amacıyla yapılır.

Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) HBV tarafından üretilen protein yapısında bir antijendir. Bu antijen, akut hepatit B’nin en erken işaretidir ve sıklıkla enfekte olan kişilerin belirtiler görülmeden önce tanınmasını sağlar. HBsAg iyileşme sırasında kanda kaybolur. Bazı kişilerde (özellikle çocuklar gibi enfekte olan ya da AIDS gibi zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olanlarda), HBV ile kronik bir enfeksiyon gelişebilir ve HBsAg pozitif kalır.

Bazen, HBV karaciğer ve diğer hücrelerde “saklanır” ve başka insanları enfekte edebilecek yeni virüsler oluşturmaz, ya da kanda ölçülemeyecek kadar çok düşük miktarlarda çoğalabilir. Bu formu taşıyan kişilere taşıyıcılar denir. Diğer olgularda, vücut karaciğeri daha da enfekte edebilecek virüsleri yapmaya devam eder ve diğer kişilere de bulaşabilir. Her iki olguda, HBsAg pozitif olacaktır. Bir sonraki test bu iki durumu ayırt etmek için faydalıdır.

Hepatit B e-antijen (HBeAg) HBV enfeksiyonlarına eşlik eden viral bir proteindir. Yüzey antijeninden farklı olarak, e-antijeni sadece virüsler var olduğunda kanda bulunur. Virüs “gizlenmeye” başladığı zaman, e-antijeni artık kanda görülmez. HBeAg sıklıkla virüsün diğer insanlara yayılma kabiliyetinin bir işareti olarak kullanılır (bulaşıcılık). e-antijenin ölçülmesi HBV tedavisi etkinliğinin izlenmesinde de kullanılabilir; başarılı tedavi genellikle kandan HBeAg’yi uzaklaştıracak ve e-antijenine (anti-HBe) karşı antikorların oluşmasına neden olacaktır. e-antijeni oluşturmayan bazı HBV tipleri vardır; bunlar özellikle Ortadoğu ve Asya’da yaygındır. Bu HBV tiplerinin yaygın olduğu alanlarda, HBeAg testi çok yararlı değildir.

Anti-HBe, hepatit B e-antijenine karşı oluşan bir antikordur. Akut hepatit B enfeksiyonu geçirmiş olan kişilerde, anti-HBe anti-HBc ve anti-HBs ile birlikte bulunacaktır. Kronik hepatit B hastalığı olanlarda, virüs gizlenmeye başladığı zaman ya da vücuttan atıldığında genellikle anti-HBe pozitif duruma geçer. HBe antijeni üretmeyen suşlarda, anti-HBe’de pozitiftir.

Anti-hepatit B core antijeni (anti-HBc), hepatit B core antijenine karşı oluşan bir antikordur. Core antijen, virüs partikülleri üzerinde bulunur, fakat enfeksiyonun erken döneminde kaybolur. Bu antikor bir akut HBV enfeksiyonu sırasında veya sonrasında oluşur ve genellikle virüsten arınanlarda olduğu gibi kronik HBV taşıyıcılarında da bulunur, ve genellikle hayat boyu kalır. Anti-HBc testi IgM antikoru için spesifik olduğunda, akut enfeksiyonu belirlerken, anti HBc total akut veya kronik geçirilmiş enfeksiyonu belirler.

HBV DNA kan dolaşımındaki virüslerin saptanmasında HBeAg’den daha duyarlı bir testtir. Genellikle serolojik testlerle birlikte kullanılır. Kronik HBV enfeksiyonu olan hastalarda, anti viral tedaviyi izlemek amacıyla kullanılabilir.

Ne zaman istenir?
Bu testler, aşılanmanın arzu edilen bağışıklık düzeyini oluşturup oluşturmadığını anlamak ve enfeksiyonun seyrini takip etmek ve tanı koymak amacıyla kullanılır.

Akut hepatitli bir hastada, yakın zamandaki bir HBV enfeksiyonunu saptamak amacıyla genellikle anti-HBc IgM ve HBsAg birlikte istenir. Kronik hepatit hastalarında, veya ALT veya AST düzeyi yüksek olan kişilerde, HBsAg ve anti-HBc genellikle HBV nedeniyle oluşabilecek karaciğer hasarını görmek amacıyla istenir. Böyle olduğu takdirde, HBsAg ve HBeAg genellikle düzenli aralıklarla ölçülür (6 ay ile 1 yıl arasında) çünkü bazı kişilerde HBeAg (ve daha az sıklıkla HBsAg) kendiliğinden kaybolacaktır. Son yapılan çalışmalarda anti-HBc taşıyan fakat HBsAg bulunmayan kişilerin çoğunda kan ve/veya karaciğerde HBV DNA’nın çok düşük düzeylerde olduğu gösterilmiştir. Bunun önemi hâlen tartışmalıdır. Kronik HBV için tedavi edilen kişilerde, tedavinin başarısını belirlemek amacıyla HBeAg ve HBV DNA kullanılabilir (bu durumda her ikiside ölçülemeyecektir). Bir kişiye HBV aşısı yapılırsa, anti-HBs başarılı olup olmadığını görmek amacıyla kullanılır; antikor düzeyi 10 IU/mL’nin üzerinde ise, bağışıklık sistemi ile ilgili herhangi bir problemi yoksa ya da olmayacaksa (HIV enfeksiyonu, böbrek yetmezliği, ya da bağışıklık sitemini baskılayan ilaçlarla tedavi) kişi hayatı boyunca HBV enfeksiyonuna karşı muhtemelen korunmuş olacaktır.

Bağışlanan bütün kanlarda nakilden önce HBsAg bulunup bulunmadığını anlamak amacıyla test yapılır.

Test sonucu ne anlama gelir?
Hepatit B yüzey antikoru (anti-HBs): Pozitif bir sonuç, aşılanmadan sonra ya da bir enfeksiyonu takiben iyileşme döneminde hepatit B’ye karşı bağışıklık oluştuğunu gösterir.
Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg): Negatif bir sonuç, kişinin virüse hiç maruz kalmadığını ya da akut hepatit geçirdiğini ve virüsten (ya da virüs vardır, çoğunlukla gizli kalmış bir enfeksiyondur) kurtulduğunu gösterir. Pozitif (ya da reaktif) bir sonuç, aktif bir enfeksiyonu işaret eder, fakat virüsün başkalarına geçip geçmeyeceğini belirlemez.
Hepatit B e-antijen (HBeAg): Pozitif (ya da reaktif) bir sonuç, virüsün diğer kişilere geçebileceğinin bir işaretidir. Negatif bir sonuç, genellikle virüsün başkalarına geçmeyeceği anlamına gelir. Bu durum proteini yaygın olarak üretmeyen suşların neden olduğu enfeksiyonların görüldüğü bölgeler dışında geçerlidir.
Anti-hepatit B core antijeni (anti-HBc): Pozitif bir anti-HBs ile birlikte görülür ise, genellikle bir enfeksiyon geçirildiğini ve kişinin bir taşıyıcı ya da kronik olarak enfekte olmadığını belirtir. Akut enfeksiyonda HBc’ye karşı oluşan ilk antikor tipi bir IgM antikorudur. Bu tip antikorun test edilmesi, bir kişinin son zamanlarda HBV (anti-HBc IgM pozitif olduğunda) ile enfeksiyon geçirip geçirmediğini ya da bir süreyle (anti-HBc IgM negatif olduğunda) geçirip geçirmediğini ortaya çıkarabilir.
HBV DNA: Pozitif (ya da reaktif) bir sonuç, diğer kişilere geçebilecek bir virüsün varlığına işaret eder. Negatif bir sonuç (özellikle bir mL kanda 200 virüse (kopya) kadar yakalayabilen testler kullanılır ise), genellikle virüsün diğer kişilere geçemeyeceğini gösterir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Yukarıda sözü edilen testler HBV için spesifik olmakla birlikte AST, ALT, ve gama-glutamil transferaz (GGT) gibi diğer karaciğer fonksiyon testleri de hastalığın gelişimini izlemek amacıyla kullanılabilir. Bazı olgularda, doğrulamak için bir karaciğer biopsisi yapılabilir.

Bir HBV enfeksiyonu geçirmiş olma ihtimalim var ise, bütün bu testleri yaptırmam gerekecek midir?
Hayır. Doktorunuz belirtileriniz ve tıbbi geçmişinize göre size en uygun testlerin ne olduğuna karar verecektir.

HBV aşısı yaptırmalı mıyım?
Evet. Tıbbi geçmişinizde bunun aksini işaret eden herhangi bir durum olmadıkça, aşı serisini yaptırmanız iyi olur. Bebeklere aşılama rutin olarak yapılmaktadır, ve genellikle bağışıklık kazandığınızı görmek için testi yaptırmanız uygun olur. Uzmanlar, HBV’ne karşı bağışıklık kazanan kişilerde anti-HBs’nin belirli aralıklarla ölçülmesini tavsiye etmemektedir; antikor titresi 10 IU/mL’nin altında olsa bile, kişi virüse maruz kalmış ise, hâlâ koruma altında olduğu görülür (bağışıklık sistemi ile ilgili herhangi bir problem olmadığı sürece). Yüksek antikor düzeylerini sürdürmek amacıyla tekrar tekrar aşı yapılmasını tavsiye etmemektedir.

Kaynakça : labtestsonline