Diğer adları : Hgb, Hb
Resmi adı : Hemoglobin

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Genel sağlık kontrolünün bir parçası olarak kanınızın hemoglobin içeriğini değerlendirmek; kırmızı kan hücrelerini (RBC) etkileyen durumları taramak ve teşhis etmeye yardımcı olmak; anemi (düşük hemoglobin) veya polisitemi (yüksek hemoglobin) varsa, bu durumların şiddetini değerlendirmek ve tedaviye yanıtı izlemek için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Genel sağlık taraması kapsamında hematokritle birlikte veya tam kan sayımının (CBC) bir bileşeni olarak ; anemi (halsizlik, yorgunluk) veya polisitemi (baş dönmesi, baş ağrısı) belirtileri ve bulguları olduğunda; bu durumların veya tedaviye yanıtın düzenli aralıklarla izlenmesi için bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Bir toplar damardan (venden) veya parmak ucundan (çocuklarda ve yetişkinlerde) veya topuktan (yenidoğanda) alınan kan örneği kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hazırlık gerekmez.

Ne test edilmektedir?
Hemoglobin, hücrelere karakteristik kırmızı rengini veren, tüm kırmızı kan hücrelerinde (RBC) bulunan demir içeren proteindir. Hemoglobin, RBC’lerin akciğerlerde oksijene bağlanmasını ve oksijeni vücuttaki dokulara ve organlara taşımasını sağlar. Ayrıca, hücre metabolizmasının bir ürünü olan karbondioksitin küçük bir kısmının, dokulardan ve organlardan akciğerlere taşınarak solunum yoluyla atılmasına yardımcı olur.

Hemoglobin testi, kan örneğinizdeki hemoglobin miktarını ölçer. Hemoglobin seviyesi tek başına veya hematokritle birlikte ölçülebilir. Ayrıca, sağlığınızın genel değerlendirmesinde sıklıkla kullanılan bir test olan tam kan sayımının (CBC) bir bileşenidir.

Kan hacminin yaklaşık % 40’ını (% 37-49 aralığında) oluşturan kırmızı kan hücreleri (RBC) kemik iliğinde üretilir ve olgunlaştıklarında kan dolaşımına salınır. Bir RBC’nin tipik ömrü 120 gündür ve kemik iliği, yaşlanan ve yıkılan veya kanama nedeniyle kaybedilenlerin yerini almak üzere sürekli olarak yeni RBC’ler üretmelidir.

Çeşitli hastalıklar ve durumlar RBC’leri ve sonuç olarak kandaki hemoglobin seviyesini etkileyebilir. Genel olarak, kırmızı kan hücrelerinin sayısı arttığında hemoglobin seviyesi ve hematokrit yükselir. RBC’lerde bir azalma olduğunda hemoglobin seviyesi ve hematokrit normalden düşüktür.

Bazı durumlar kemik iliğindeki RBC üretimini etkiler ve kan dolaşımına salınan olgun RBC’lerin sayısında bir artışa veya azalmaya neden olabilir. Bazı koşullar ise dolaşımdaki RBC’lerin ömrünü etkileyebilir. RBC’lerin artmış yıkımı (hemoliz) veya kanamayla aşırı kaybı varsa, ve/veya kemik iliği yeterli hızda yenilerini üretemezse RBC sayısı ve hemoglobin azalarak anemiye neden olur. Anemi, vücuttaki doku ve organların yeterli oksijen alamayarak yorgunluğa ve zayıflığa neden olduğu bir durumdur.

Çok fazla RBC üretimi polisitemiye neden olur ve kan yoğunlaşır; bu da yavaş kan akışına ve bununla ilişkili sorunlara neden olabilir.

Test nasıl kullanılır?
Hemoglobin testi genellikle anemiyi kontrol etmek için hematokritle birlikte veya tam kan sayımının (CBC) bir bileşeni olarak kullanılır. Test, kırmızı kan hücrelerini (RBC) ve/veya kandaki hemoglobin miktarını etkileyen bir dizi durumu ve hastalığı taramak, teşhis etmek veya izlemek için kullanılabilir.

Hemoglobin testi aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir:

Anemi (düşük RBC, hemoglobin ve hematokrit) veya polisitemi (yüksek RBC, hemoglobin ve hematokrit) şiddetini taramak, teşhis etmek ve ölçmek
Anemi veya polisitemi tedavisine yanıtı izlemek
Anemi şiddetli ise kan nakli veya diğer tedaviler hakkında karar vermeye yardımcı olmak
Kan nakli için gerekliliği belirlemek

Ne zaman istenir?
Hemoglobin testi, genel bir sağlık muayenesi sırasında veya anemi veya polisitemi gibi kırmızı kan hücrelerini etkileyen bir durumun belirtileri ve bulguları varsa Tam Kan Sayımının (CBC) bir bileşeni olarak istenebilir.

Aneminin bazı belirtileri ve bulguları şunlardır:

Zayıflık veya yorgunluk
Enerji eksikliği
Bayılma
Solukluk (solgunluk)
Nefes darlığı
Hızlı veya düzensiz kalp atışı
Soğuk eller veya ayaklar
Polisiteminin bazı belirtileri ve bulguları şunlardır:

Görme bozukluğu
Baş dönmesi
Baş ağrısı
Kızarma
Dalakta büyüme
Bu test, devam eden kanama problemleri veya kronik anemi veya polisitemi teşhisi konduğunda tedavinin etkinliğini belirlemek için birkaç kez veya düzenli olarak istenebilir. Kemik iliğini etkilediği bilinen bir kanser tedavisi görüyorsanız da rutin olarak test istenebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Hemoglobin seviyesi genellikle tam kan sayımının (CBC) bir parçası olduğundan diğer bileşenlerden elde edilen sonuçlarla birlikte dikkate alınır. Hemoglobin seviyesindeki bir artış veya düşüş, RBC sayımı, hematokrit, retikülosit sayımı ve/veya eritrosit indeksleri gibi diğer parametrelerle birlikte yorumlanmalıdır. Yaş, cinsiyet ve ırk göz önünde bulundurulması gereken diğer faktörlerdir. Genel olarak, hemoglobin seviyesi, RBC sayımı ve hematokritin sonuçlarını yansıtır.

Düşük RBC sayımıyla birlikte düşük hemoglobin ve düşük hematokrit anemiyi gösterir. Bazı nedenleri şunlardır:

Örneğin, şiddetli travma veya sindirim sistemi (örn. Ülserler, polipler, kolon kanseri), mesane veya uterus (örneğin kadınlarda, ağır adet kanaması) gibi bölgelerden kronik kanamaya bağlı olarak aşırı kan kaybı
Demir, folat veya B12 eksikliği gibi beslenme eksiklikleri
Kemik iliğinde örneğin bir toksin, radyasyon veya kemoterapi, enfeksiyon veya ilaçlardan kaynaklanan hasar
Aplastik anemi, miyelodisplastik sendrom gibi kemik iliği bozuklukları veya lösemi, lenfoma, multipl miyelom veya kemik iliğine yayılan diğer kanserler
Böbrek yetmezliği – Şiddetli ve kronik böbrek hastalıkları, kemik iliğinde RBC üretimini uyaran ve böbrekler tarafından üretilen bir hormon olan eritropoietin üretiminin azalmasına neden olur.
Kronik inflamatuar hastalıklar veya durumlar
Hemoglobin üretiminde azalma (örn. Talasemi)
Kırmızı kan hücrelerinin aşırı tahrip edilmesi, örneğin, otoimmünitenin veya kırmızı kan hücresinin kendisindeki kusurların neden olduğu hemolitik anemi; hemoglobinopati (örn. orak hücre anemisi), kalıtsal sferositoz veya G6PD eksikliği
Yüksek RBC sayımı ve yüksek hematokritle birlikte yüksek hemoglobin polisitemiyi gösterir. Bazı nedenleri şunlardır:

Akciğer hastalığı — eğer kişi nefes almakta zorlanıyor ve yeterli oksijeni absorbe edemiyorsa(ememiyorsa), vücut daha fazla kırmızı kan hücresi üreterek bu durumu telafi etmeye çalışır.
Konjenital kalp hastalığı – bazı formlarda, kalbin iki tarafı arasında anormal bir bağlantı vardır, bu da kandaki oksijen seviyelerinin düşmesine neden olur. Vücut daha fazla kırmızı kan hücresi üreterek bu durumu telafi etmeye çalışır.
Aşırı eritropoietin üreten böbrek tümörleri
Sigara içmek —fazla sigara içenlerin hemoglobin düzeyleri sigara içmeyenlere göre daha yüksektir.
Genetik nedenler (oksijen algılamada değişim, hemoglobin’in oksijen salınımında anormallik)
Yüksek irtifalarda yaşamak (havadaki oksijenin azalmasına bağlı olarak telafi amaçlı)
Dehidratasyon – kandaki sıvı hacmi azaldıkça, hemoglobin yapay olarak yükselir.
Polisitemia vera – vücudun uygunsuz bir şekilde fazladan RBC ürettiği nadir görülen bir hastalık

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Son zamanlarda yapılan kan nakli, kişinin hemoglobin seviyesini etkileyebilir.

Hemoglobin normal gebelik sürecinde biraz azalır.

Kaynakça : labtestsonline