Gut hastalığı, kralların hastalığı ya da zengin hastalığı olarak bilinen padişahların ölümüne yol açmış şiddetli bir romatizma hastalığıdır. Damla hastalığı olarak da bilinen gut hastalığı, romatizmal hastalıklar kategorisinde yer alsa da metabolik bir hastalık olarak da değerlendirilebilir. Erkeklerde daha yaygın olarak görülen hastalık kişinin iş ve sosyal yaşamını olumsuz etkiler.

Gut hastalığı nedir?

Normal şartlar altında vücuttaki atık maddeler özellikle protein yapısındaki atıklar ürik aside çevrilerek vücuttan uzaklaştırılır. Ürik asidin atımında yaşanılan problemler ya da çok fazla üretilmesi kanda ve vücutta birikmelere yol açar. Kandaki aşırı ürik asit doku aralıklarından sızarak eklem içinde ve çevresindeki yapılarda birikir. Eklemlerde biriken ürik asit bu bölgelerde iltihaplanmaya neden olarak eklemde sıvı artışına, hareket kısıtlıklarına ve ağrılara yol açar. Özellikle ayak başparmağı ve diz eklemlerini tutan bu rahatsızlığa gut hastalığı denir. Bazen ürik asit böbreklerde de birikebilir. Bu durum böbrekte taş oluşmasına neden olur.

Gut hastalığı evreleri

Gut hastalığı akut atak, interkritik dönem, kronik gut ve tofüslü gut olmak üzere 4 evre şeklinde seyreder.

Akut Atak: Hastalığın eklemde aniden başladığı ve 5-10 gün süren evresidir. Eklemlerde kısa süreli şişmeler ve ağrılar gözlenir.

İnterkritik Dönem: Hasta şikayetlerinin tamamen geçtiği evredir. Ancak bu evrenin hemen ardından tekrar şiddetli ataklar gözlenir.

Kronik Gut: Ataklar arası zamanın giderek kısalması ve tedavi olunmaması durumunda bir veya birden fazla eklemde kalıcı şişlik, ağrı ve hareket kısıtlanması yaşanır.

Tofüslü Gut: Hastalık ilerledikçe ürik asit eklemlerde ve çevresindeki dokularda aşırı şekilde birikir ve tofüs denilen şişlikler oluşturur. Tofüsler özellikle ayak başparmağın tarak kemiğinde, parmakların üstünde ve dirseklerin yanında ortaya çıkar.

Gut hastalığı belirtileri 

• Sabaha karşı vücutta asit iyonları birikmesi sonucu eklemlerde şişlik oluşur ve şiddetli ağrılar meydana gelir. Hatta ağrılar o kadar şiddetlidir ki hasta uykusundan uyanır.
• Böbreklerde ürik asit birikimi nedeniyle oluşan bir gut hastalığı ise idrarda kan, taş gibi belirtilere ek olarak karın ve bel ağrıları yaşanabilir.
• Ağrılar kronik bir hale gelir ve eklemlerde biriken ürik asit, eklemlerin sürekli şişmesine yol açarak deformasyonlara neden olabilir.

Gut hastalığı neden olur? 

Gut hastalığının en önemli nedeni vücudun ürik asit üretiminin fazla olması veya üretilen ürik asidin böbreklerle dışarıya atılamamasıdır. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı alkol tüketimi, ani ve şiddetli hastalıklar, ilaç tedavileri, eklem travmaları, cerrahi operasyonlar, böbrek hastalıkları kanda ürik asit miktarının artmasına neden olabilir. Yaşın ilerlemesi de gut hastalığına yakalanma riskini artırır. Genetik faktörlerin etkili olduğu gut hastalığının oluşumunda doğuştan gelen bazı hastalıkların da etkisi olabilir. Obezite, diyabet, kalp, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol hastalarında gut hastalığı görülme riski yüksektir.

Gut hastalığı tanısı 

Gut hastalığının tanısında en önemli faktör kandaki ürik asit miktarıdır. Normal şartlar altında kanda ürik asidin kabul edilebilir düzeyi en yüksek 7 mg/dl’dir. Bu seviyenin üstünde ürik asit miktarı gut hastalığı şüphesi doğurur. Ancak tek başına ürik adisin yüksek olması gut hastalığı tanısı konması için yeterli değildir. Eklem filmlerinin çekilerek şişliklerin görülmesi gereklidir. Kesin tanı için ağrılı ve şiş eklemlerden sıvı alınması ve bu sıvıda ürik asit kristalleri tespiti sonucunda gut hastalığı tanısı koyulabilir.

Gut hastalığı tedavisi

Gut hastalığında akut ataklar sırasında ve ataklar arasındaki dönemlerde ayrı ayrı tedavi yöntemleri uygulanır. Ağrıların yoğun yaşandığı akut dönemlerde antiinflamatuar ilaçlar kullanılır. Hastalığın gidişatına göre ilaç tedavisinde kullanılan ilaçlar değiştirilebilir. Kandaki ürik asit miktarı aşırı yüksek ise idrarla ürik asit atımını artıran ilaçlar kullanılabilir. Akut dönemde hastaların istirahat etmeleri önerilir. Fiziksel aktivite, atakların şiddetini artırabilir. Gut hastalığında ilaç tedavisi kadar diyet tedavisi de oldukça önemli rol oynar. Gut hastalığı tedavisi için hastaların diyetisyen tarafından hazırlanan özel bir diyete uymaları, bol su tüketmeleri ve hafif egzersiz programları ile yaşam kalitelerini artırmaları önerilmektedir.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark