Diğer adları : Glikolize Serum Protein GSP Glikolize Albumin
Resmi adı : Fruktozamin

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Özellikle HbA1C testi ile izlem mümkün değilse diyabet tedavi planınızdaki değişikliklerin etkinliğini belirleyebilme amacıyla, zaman içinde diyabet seyrinizin izlenmesine yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Diyabet hastasıysanız ve doktorunuz son 2-3 hafta içinde ortalama kan şekeri düzeyinizi değerlendirmek istediğinde bu test yapılır.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzun bir damarından veya el parmağı delinerek alınan kan numunesi kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Gerekmemektedir.

Ne test edilmektedir?
Fruktozamin testi glikolize protein ölçümüdür. Kan şekeri düzeyleri zamanla yükseldiğinden glukoz molekülleri glikolizasyon denilen bir süreçle kalıcı olarak kandaki proteinlerle birleşir. Kandaki başlıca protein olan albumin, diğer serum proteinleri ve kırmızı kan hücreleri içinde bulunan hemoglobin etkilenir. Kanda ne kadar fazla glukoz mevcutsa o kadar fazla glikolize protein ve hemoglobin oluşur. Bu bileşik moleküller protein veya kırmızı kan hücrelerinin yaşam ömrü boyunca sebat eder ve bu zaman içinde kanda mevcut ortalama glukoz miktarını gösterir.

Kırmızı kan hücrelerinin ömrü yaklaşık 120 gün olduğu için glikolize hemoglobin (hemoglobin A1C) son 2-3 aylık kan şekeri düzeylerinin ortalamasını temsil eder. Serum proteinleri yaklaşık 14-21 gün gibi daha kısa bir ömre sahip olduğundan glikolize proteinler ve fruktozamin testi 2-3 haftalık süre içinde ortalama kan şekeri düzeylerini yansıtır.

Kan şekeri konsantrasyonlarının mümkün olduğu kadar normale yakın düzeylerde tutulması, diyabet hastalarının birçok komplikasyondan ve yüksek kan şekeri düzeyleriyle ilişkili ilerleyici hasardan kaçınmasına yardımcı olmaktadır. Hastanın her gün (hatta daha sık) kendi kan glukoz düzeylerininin izlemesi ve ara sıra fruktozamin veya HbA1C testiyle tedavinin etkinliğini takibiyle iyi bir diyabetik kontrol sağlanıp sürdürülebilir.

Test için numune nasıl toplanır?
Bir kol damarınızdan iğneyle veya el parmağı delinerek alınan kan numunesi kullanılır

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir.

Nasıl kullanılır?
Bin dokuz yüz seksenlerden beri fruktozamin testi yapılmaktadır. Diyabetlilerin kan şekerlerini kontrolüne yardımcı olmak izlem testleri olarak hem fruktozamin hem de HbA1C testleri kullanılmakla birlikte, HbA1C testi çok daha popüler ve daha yaygın biçimde kabul görmüş testtir. Diyabet kuruluşları HbA1C ‘nin güvenilirlikle ölçülemediği durumlarda fruktozaminin yararlı olabildiğini belirtmektedir. Fruktozamin testinin daha iyi bir izlem seçeneği olduğu durumlar:

Diyabet tedavisinde hızlı değişiklikler – fruktozamin testi aylar boyu beklemektense birkaç hafta sonra diyet veya ilaçlarda yapılan düzenlemelerin etkinliklerinin değerlendirilmesine olanak tanır.
Diabetiklerin gebeliği – gebelik sırasında iyi bir kontrol esastır. Gebelik boyunca annenin gereksinmeleri sık sık değişmektedir. Değişen glukoz ve insülin gereksinmelerini izlemeye ve uyum sağlamaya yardımcı olmak için kan şekeri düzeyleriyle birlikte fruktozamin ölçümleri de istenebilir.
Kırmızı kan hücresi kaybı veya anormallikleri – hastada hemolitik anemi veya kan kaybı durumlarında olduğu gibi kırmızı kan hücrelerinin ortalama ömrünü olumsuz etkileyen bir rahatsızlık mevcutsa HbA1C testi doğru sonuç vermeyecektir. Bazı değişik hemoglobin formlarının varlığı HbA1c ölçüm yöntemlerinin bir bölümünü etkileyebilmektedir. Bu olgularda kan şekeri kontrolünün izlemi için fruktozamin testi kullanılabilir.
İyi kontrol altına alınmış diyabetlilerde fruktozamin konsantrasyonları diyabeti olmayanların düzeyleriyle örtüşebildiğinden diyabet taraması olarak fruktozamin testi yararlı olmaz.

Ne zaman istenir?
Yaygın biçimde kullanılmamakla birlikte doktorunuz hastasının son 2-3 haftadaki ortalama kan şekeri düzeyini izlemek istediğinde bu test istenebilir. Esasen diyabet tedavi planı uygulanırken veya diyet veya ilaçlardaki değişikIiğin etkisini izlemek için tedavi planı değiştirilirken bu test istenir. Diyabet hastası gebe kaldığında veya bir müddet glukoz ve insülin gereksinmelerini değiştirebilen akut veya sistemik hastalığa yakalandığıda da fruktozamin düzeyleri ölçülebilir. Diyabet takibinin gerektiği, ancak HbA1C testinin güvenle kullanamayacağı durumlarda da fruktozamin testinden yararlanılabilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Hastanın fruktozamin düzeyi yükselirse son 2-3 haftalık ortalama kan şekeri düzeyi de yükselmiştir. Genellikle fruktozamin konsantrasyonu ne kadar yüksekse ortalama kan şekeri düzeyi de yükselmiştir. Eğilimler mutlak değerlerden daha önemli olabilir. Normal düzeylerden yükselme eğilimi hastanın kan şekeri kontrolünün yeterli olmadığını, başka bir deyişle çok fazla şeker, çok az insülin almakta olduklarını veya insülin tedavisinin daha az etkili olduğunu gösterebilir.

Normal fruktozamin düzeyleri hastanın diyabetli olup olmadığını (ve dolayısıyla izlenmesi gerektiğini) veya diyabetin iyice kontrol altına alındığını gösterebilir. Yüksek fruktozamin düzeylerinden normale düşme eğilimi hastanın tedavi rejimindeki değişikliklerin etkili olduğunu gösterebilir.

Fruktozamin sonuçları hastanın tüm klinik bulgularının bağlamında değerlendirilmelidir. Kanda düşük total protein ve/veya albumin düzeyleri, protein kaybında artış veya vücutta üretilen protein tipinde değişikliklerle ilişkili olarak fruktozamin sonuçları hatalı olarak düşük çıkabilir. Bu durumda günlük kan şekeri izlemi ve fruktozamin testi sonuçları arasında aykırılık dikkat çekebilir. Yine kan şekeri konsantrasyonları yüksek ve alçak değerler arasında kararsız biçimde değişen bir kişide fruktozamin ve HbA1C normal veya normale yakın düzeylerde olabilmesine rağmen sık sık izlenmesi gereken bir durum söz konusudur.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Yüksek C vitamini (askorbik asit) düzeyleri, lipemi, hemoliz ve hipertiroidi fruktozamin test sonuçlara müdahale edebilmektedir.

Fruktozamin testini evde yapabilirmiyim?
Hayır. Ev testi olarak yakın geçmişte olmasına rağmen, 2002 yılında yanlış yüksek pozitif sonuçların fazla olması nedeniyle şirket yetkilileri bu testlerin üretimini durdurmuştur.

Fruktozamin testini hızlıca yaptırmam gerekiyormu?
Hayır. Gilike protein ölçülür ve böylece size son 2-3 haftadaki ortalama glukozu verir. Fruktozamin testi gün içinde yenilen yiyeceklerden etkilenmez. Testi gün içinde herhangi bir zamanda yaptırabilirsiniz.

Ailede diyabet öyküsü olmayan kişilere fruktozamin ve HbA1c test yapılmalı mı?
Hayır genellikle yapılmaz. Aile öyküsü yoksa, diyabet hastası olmayan kişilerin taranması önerilmez.Normal bireylerin, eğer bir veya daha fazla ölçümde açlık glukozu yüksek değilse.

Kaynakça : labtestsonline