Dış kulak iltihabı, kulağın dış kulak yolu olarak adlandırılan bölümünde ortaya çıkan iltihabi durumdur. Dış kulak yolu kulak kepçesi ile kulak zarı arasında bulunur. Bu enfeksiyon türü tıp literatüründe otitis externa olarak bilinir. Yüzücülerde sık görüldüğü için yüzücü kulağı olarak da adlandırılan rahatsızlığın en yaygın nedeni, kulak kanalı cildini istila eden bakterilerdir. Belirtiler hastalığın derecesine göre hafiften şiddetliye doğru değişir. Hafif vakalarda kulakta kaşıntı, berrak kokusuz akıntı gibi belirtiler görülür. Tedavide iltihap nedenine göre farklı içeriklere sahip damlalar kullanılır.

Dış kulak iltihabı nedir?

Dış kulak iltihabı ya da otitis externa, kulak kepçesi ile kulak zarı arasındaki tüp olan dış kulak kanalının iltihaplanması durumudur. Genellikle “yüzücü kulağı” olarak adlandırılır; çünkü suya tekrar tekrar maruz kalmak kulak kanalını iltihaplanmaya karşı daha savunmasız hale getirir.

Dış kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Dış kulak iltihabında görülen belirtiler genellikle başlangıçta hafiftir. Ancak enfeksiyon tedavi edilmezse veya başka alanlara yayılırsa daha ciddi belirtilerle karşılaşılabilir. Genellikle hastalığın derecesine göre hafif, orta ve ileri evre şeklinde sınıflandırır.

HAFİF BELİRTİ VE BULGULAR

• Dış kulak yolunda kaşıntı
• Hafif kızarıklık
• Kulak kepçesini çekmekle artan rahatsızlık hissi
• Kulaktan berrak, kokusuz bir akıntı olması

ORTA DERECELİ İLTİHAPTA GÖRÜLEBİLEN BELİRTİLER

• Kulak kanalında daha yoğun kaşıntı
• Artan ağrı
• Daha yoğun kızarıklık
• Kulaktan fazla miktarda akıntı
• İrin akıntısı
• Dış kulak yolunda gelişen şişmeye bağlı kulakta dolgunluk hissi
• Kulakta tıkanıklık
• İşitmede azalma

İLERİ EVREDE GÖRÜLEBİLEN BELİRTİ VE BULGULAR

• Yüz, boyun veya kulak çevresine yayılan şiddetli ağrı
• Kulak kanalının tamamen tıkanması
• Dış kulakta kızarıklık veya şişme
• Boyunda bulunan lenf bezlerinde şişlik
• Ateş

Dış kulak iltihabı belirtilerinden bir veya daha fazlasını yaşayan bireyler, belirtiler hafif olsa bile mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Çünkü iltihap ilerledikçe çevre dokulara yayılabilir ve daha ciddi ve tedavisi zor bir hastalığa dönüşebilir. Şiddetli kulak ağrısı ve ateş varsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

DIŞ KULAK İLTİHABI NEDENLERİ

Dış kulak iltihabına neden olan ana faktör nem maruziyetidir. Yüzme, çok sık banyo yapmak veya çok sık duş almak dış kulak enfeksiyonuna neden olabilir. Kulak kanalının içinde kalan su, bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur. Otitis eksterna en sık enfeksiyonlar nedeniyle gelişir. Enfeksiyonlar bazen mantar ya da virüs kaynaklı olmasına rağmen en sık olarak su ya da toprakta bulunan bakteriler tarafından oluşturulur. Fakat enfeksiyonlar dışında çeşitli bulaşıcı olmayan sistemik veya lokal cilt rahatsızlıkları ile de ilişkili olabilir. En sık rastlanan dış kulak iltihabı nedenleri arasında aşağıdakiler sayılabilir;

• Kulak kanalını kaplayan ince deri tabakası çeşitli faktörlerin etkisiyle yaralanırsa, enfeksiyon ortaya çıkabilir. Yoğun kaşıma, kulaklık kullanma veya kulağı pamuklu çubukla temizleme gibi davranışlar bu hassas cilde zarar verebilir.
• Kulakta üretilen kulak kiri asidik bir yapıda olduğu için burada oluşacak enfeksiyonlara karşı vücudun doğal savunma mekanizması şeklinde çalışır. Ancak neme ve çizilmeye sürekli maruz kalındığında kulak kiri tüketilir ve kulaklar enfeksiyona açık hale gelir.
• Atopik dermatit, sedef hastalığı, seboreik dermatit, lupus gibi hastalıkların komplikasyonu olarak dış kulak iltihabı görülebilir.
• Tahrişe ya da alerjiye bağlı gelişen dermatitler dış kulak yolunda görülürse iltihaba neden olabilir. Alerjiye bağlı atopik dermatit dış kulakta genellikle kızarık, kaşıntılı, ödemli ve akıntılı bir iltihaba yol açar. Kontakt dermatit ise kulak kanalı cildinde sertleşme ve kalınlaşmaya neden olur. Her iki tip de ikincil bakteri enfeksiyonları ile komplike olabilir.

Dış kulak iltihabı için risk faktörleri nelerdir?

• Dış kulak iltihabı riskini artırabilecek faktörlerden bazıları şunlardır:
• Bakımlı bir havuzdan ziyade göl gibi yüksek bakteri barındıran sularda yüzme
• Suyu daha kolay tutabilen dar bir kulak kanalına sahip olmak. Çocuklarda dış kulak kanalı daha dar olduğu için iltihap riski daha fazladır.
• Kulak kanalının pamuklu çubuklarla veya diğer nesnelerle agresif bir şekilde temizlenmesi
• Kulaklık veya işitme cihazı gibi cihazların kullanımı
• Mücevher, saç spreyi veya saç boyaları gibi kimyasalların ciltte alerji veya tahrişe neden olması
• Sedef hastalığı, lupus gibi sistemik hastalığı bulunanlar

Dış kulak iltihabı nasıl teşhis edilir?

Genellikle hastanın şikâyetleri ve kulak muayenesi ile dış kulak iltihabı aile hekimi tarafından kolay bir şekilde teşhis edilebilir. Enfeksiyon ileri bir aşamadaysa veya dirençliyse bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından daha fazla değerlendirmeye ihtiyaç duyulabilir.

Kulak zarınızın hasar görmesi veya yırtılması durumunda aile hekimi hastayı bir kulak, burun ve boğaz uzmanına (KBB) yönlendirir. KBB uzmanı enfeksiyonun orta kulak kaynaklı olup olmadığını belirlemek için orta kulağın durumunu inceler. Bu kulak muayenesi önemlidir; çünkü dış kulak iltihabında uygulanan tedaviler orta kulak için uygun değildir.

Tedaviye cevap vermeyen olgularda  enfeksiyon nedeni mikroorganizmanın tam olarak belirlenmesi için kulaktan akıntı veya döküntü örneği alınarak laboratuvara gönderilmesi gerekebilir.

Dış kulak iltihabı tedavisi nasıl yapılır?

Tedavide amaç enfeksiyonu durdurmak ve kulak kanalının iyileşmesini sağlamaktır. Tedavide çeşitli kulak damlaları kullanılır. Dış kulak yolunun temizlenmesi, kullanılan damlanın tüm alanlara ulaşabilmesine yardımcı olmak için gereklidir. Bu amaçla kulaktaki akıntılar, kulak kiri birikintileri ve diğer kalıntıları temizlemek için bir vakum cihazı veya kulak küreti kullanılır. Çoğu olguda iltihabın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak, tedavi için aşağıdaki bileşenlerin kombinasyonunu içeren kulak damlaları kullanılır:

• Kulağın normal antibakteriyel ortamını geri kazanmaya yardımcı olan asidik çözeltiler
• İltihabi durumu azaltmak için steroidli damlalar
• Bakterilere karşı savaşmak için antibiyotik içeren damlalar
• Daha ciddi bakteriyel enfeksiyonlarda ağızdan antibiyotik tedavisi
• Mantarın neden olduğu bir enfeksiyonla savaşmak için antifungal ilaçlar

Bunlara ek olarak kulak ağrısı için ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilir. Kulakta cilt altı irin toplanması varsa steril bir iğne ile delinerek boşaltılması gerekebilir.

Dış kulak iltihabından korunma yolları nelerdir?

Dış kulak iltihabından korunmak için yapılabilecek bazı uygulamalar vardır. Bu amaçla yapılabilecekler şunları içerebilir;

• Kulakları kuru tutmak. Yüzme veya banyo gibi nedenlerle neme maruz kaldıktan sonra kulakların iyice kurulanması korunmada yardımcı olabilir. Yalnızca kulağın dış kısımları kurulanmalı, bu amaçla yumuşak bir havlu veya bez kullanılmalıdır. Kulak kanalında biriken suyun akmasına yardımcı olmak için baş yana doğru eğilmelidir. Ayrıca saç kurutma makinesi en düşük ayara getirilip 30 cm uzaktan kulağa tutularak kurutma işlemi yapılabilir.
• Kulağa yabancı cisim sokmaktan kaçınmak. Pamuklu çubuk, ataç veya saç tokası gibi nesneler kulağı kaşımak ya da kulak kirini çıkarmak için asla kulağa sokulmamalıdır. Bu tarz cisimler, kulak içindeki ince cildi çizip tahriş edebilir.
• Kulaklar tahriş edici maddelerden korunmalıdır. Saç spreyleri ve saç boyaları gibi ürünler uygularken kulaklar pamuk topları konularak korunmalıdır.
• Yüzerken kulak tıkacı veya yüzme şapkası kullanılmalıdır.
• Duş alırken veya banyo yaparken mümkün olduğu kadar su veya şampuanın kulağa girmesi engellenmeye çalışılmalıdır.
• Egzama veya işitme cihazlarına karşı gelişen alerji gibi kulakları etkileyen durumlar tedavi ettirilmelidir.
• Yakın zamanda kulak enfeksiyonu veya ameliyatı geçirilmişse iltihap riski nedeniyle yüzme öncesi bir doktora danışmakta fayda vardır.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark