En çok tüketilen içeceklerin başında yer alan çay ve kahve çeşitleri, içerisinde yer alan kafeinin uyarıcı etkisi nedeniyle özellikle çalışma ve eğitim hayatında sıklıkla tercih edilen içeceklerdir. Belirli miktarlarda tüketildiği takdirde oldukça faydalı etkileri bulunan kafein, günlük kullanım dozunun aşılması durumunda çok sayıda olumsuz etki ile sağlığı tehdit edebilen bir organik bileşik olarak değerlendirilir. Dolayısıyla çay ve kahve tüketiminin zararlı etkilerinden kaçınmak için kafeinin fayda ve zararları göz önünde bulundurulmalı, günlük tüketim miktarı aşılmamalıdır.

Kafeinin Yararları Nelerdir? 

Yapılan araştırmalar günlük belirli miktarda tüketilen kafeinin fiziksel yorgunluğun azalması, zihinsel aktivitenin artışı ve etkili konsantrasyonun sağlanması üzerinde olumlu etkileri olduğunu gösterir.

Solunum yolları üzerinde olumlu etki yaratan kafein, nefes alışverişini destekleyerek astım ve benzer solunum problemlerinde rahatlatıcı etki gösterir.

Sindirim sistemi üzerinde de aktifleştirici etkiye neden olan kafein bileşeninin, bağırsak yumuşatıcı etkisi ile sindirimi kolaylaştırdığı ve safra taşı oluşma riskini azalttığı bilinir.

Yapılan araştırmalar düzenli kafein tüketiminin parkinson hastalığının gelişme riskini de azalttığını gösterir.

Kafeinin Zararları Nelerdir?

Kafeinin vücuda alınan vitamin ve minerallerin emilimini azalttığı ve bu nedenle çeşitli rahatsızlıklara yol açtığı yapılan araştırma sonuçları ile desteklenir.

İdrar söktürücü etkisi nedeniyle kalsiyum mineralinin depolanmasını engelleyen kafein, kemik sağlığı üzerinde fazlasıyla olumsuz etkiler meydana getirir. Kemiklerin gelişimi için son derece önemli bir etken olan kalsiyum minerali eksikliğinde kemik erimesi ve kemik kırılmalarında artış gözlenir.

Geç saatlerde ya da gün içerisinde fazla miktarda tüketilen çay ve kahve gibi kafeinli içeceklerin gece uykusunu olumsuz etkilediği, uykusuzluğa neden olduğu ve uyku kalitesini büyük oranda düşürdüğü bilinir.

Yüksek miktarda tüketilen kafein bileşeni kalp ritmini bozarak düzensiz ve hızlı kalp atışına, aynı zamanda göğüste çarpıntı hissi gibi şikayetlere yol açar.

Hamilelik döneminde kafein tüketiminin bebek gelişimi üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu ve özellikle 3. ay ile 6. ay arasında düşük riskini artırdığı yapılan araştırma sonuçları ile desteklenebilir.

Çay ve Kahve Tüketiminde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Çay ve kahve tüketimi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta günlük kafein miktarının aşılmamasıdır. Çay ve kahve çeşitlerinin içerdiği kafein miktarı bilinmeli ve içecek tüketimi buna göre sınırlandırılmalıdır. Yapılan araştırma sonuçlarına göre, yetişkinler için kafein miktarının günlük 300 mg ile sınırlı olması gerektiği ve bu miktarın aşılmaması için belirli ölçülerde çay ve kahve tüketimi yapılması söylenebilir.

1 fincan filtre kahvede 135-200 mg, 1 çay bardağı demleme siyah çayda ise 40-80 mg kafein bulunur. Dolayısıyla günlük tüketilmesi gereken maksimum filtre kahve miktarı 2 fincan ile sınırlandırılmalı, siyah çay tüketimi ise 4 çay bardağından fazla olmamalıdır.

Kafeinli içecekler tüketilirken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise içeceklerin doğru saat aralıklarında tüketilmesidir. Uyarıcı etkisi bulunan kafein bileşeni, geç saatlerde tüketildiği takdirde uyku problemlerine yol açarak hayat kalitesini büyük oranda düşürür. Tüm bu noktalar göz önünde bulundurulduğunda çay ve kahve tüketimi için mümkünse sabah saatlerinin tercih edilmesi, geç saatlerde kafeinli içecek tüketiminden kaçınılması gerekir.

Çay ve kahve tüketimi sonucu artan idrar boşaltımı vücutta su kaybı yaşanmasına neden olur ve vücudun su ihtiyacının yeterli düzeyde karşılanmadığı durumlarda yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, cilt kuruluğu gibi birçok sağlık problemi meydana gelir. Bu gibi problemlerin önüne geçmek ve kafeinin zararlı etkilerini engellemek için günde en az 3 litre su tüketilmesi gerekir.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark