Boy uzatma ameliyatı, sağlık sorunları ya da estetik nedenlerle bacak uzunluğunu artırmak için yapılan ortopedik bir cerrahi işlemdir. Sadece bacaklara değil kollara da uygulanabilen ameliyat, uzatılması planlanan kemiğin kesilmesi ve ikiye ayrılmış uçlar arasındaki boşluğu genişletmek için harici ya da dahili bir fiksatörün kullanılması ile uygulanır. Her gün çok az miktarda genişletilen boşluktaki kemik gerilirken, açılan alanda yeni kemik üretimi gerçekleşir. Boy uzatma, vücudun kendi kemiği, yumuşak dokuları, bağları, kan damarları ve onu çevreleyen ve destekleyen sinirlerinin yanı sıra organizmanın yeni kemik oluşturma kapasitesiyle sağlanır. Vücudun başka bir bölgesinden kemik alınmasına ihtiyaç yoktur.

Boy uzatma ameliyatı nedir?

Boy uzatma ameliyatı, büyüme plakları kapanmış bireylerde genellikle tedavi amaçlı, bazen de estetik nedenlerle kol ve bacaklardaki kemiklerin uzatılması için yapılan bir ortopedik ameliyattır. Uzatma, kemiğin cerrahi işlemle kesilmesi ve kesilen kemik parçalarını uzun bir süreçte, her gün 1 milimetre civarı, birbirinden ayırarak yapılır. Böylece açılan boşlukta yeni kemik dokusu oluşur ve kemikte uzama sağlanır. Kemikleri birbirinden uzaklaştırmak suretiyle yeni kemik oluşumu sağlanmasına distraksiyon osteogenezi denir.

Uzatma işleminin 8 cm kadar olması planlanıyorsa sadece uyluk ya da kaval kemiğine cerrahi uygulanabilir. 10 cm’den daha fazla bir uzatma isteniyorsa her iki kemiğin de uzatılması gerekecektir. Uzatma işlemi sadece kemiklere yönelik yapılır. Kaslar, bağlar, sinirler, damarlar ve diğer yumuşak dokular kemiklere yapışık olduğundan ve işlem yavaş yavaş aşamalı olarak yapıldığından otomatik olarak uzamaya uyum sağlarlar. Bu amaçla ilgili bölgeye fizyoterapi uygulanarak süreç daha kolay hale getirilir.

Boy uzatma ameliyatı, 3-4 yaşından itibaren yapılabilir. Çocuklara uygulanacaksa kaç operasyon yapılacağı, hesaplanan kısalık miktarına göre belirlenir. Hesaplanan kısalık miktarı fazla olan çocuklarda işlem 10 yaş öncesi ve sonrasında iki aşamalı olarak planlanır.

Boy uzatma ameliyatı neden yapılır?

Genetik kökenli ya da çocukluk çağında geçirilen çeşitli hastalıklar boyun ciddi derecede kısa olmasına neden olabilir. Boy kısalığına neden olan durumlar;

• Kemikleri etkileyen genetik kökenli bazı hastalıklar: Toplumda cücelik olarak adlandırılan akondroplazi genetik kökenlidir ve boy kısalığına en sık neden olan etkendir. İlaçla tedavisi mümkün değildir ve boy kısalığı için tek çözüm boy uzatma ameliyatıdır.
• Büyümeyi etkileyen bazı çocukluk çağı hastalıkları
• Beslenme bozuklukları
• Hormonal bozukluklar
• Çocukluk çağında geçirilen bazı böbrek hastalıkları

Boy uzatma ameliyatı, en sık olarak cücelik durumunda yapılır. Fakat yukarıda sayılan ya da farklı nedenlerle boyu kısa kalmış ve büyüme kıkırdakları kapanmış herkeste uygulanabilir. Bununla birlikte, koldaki kısalık ve deformasyonu düzeltmek için de uzatma ameliyatı kullanılabilir. Cücelik veya puberte prekoks adı verilen erken ergenlik dönemlerinde olduğu gibi son derece kısa boya sahip bireylerin hem kollarını hem bacaklarını uzatmak için başarıyla uygulanabilir

Bu problem için tedavi edilen birçok hasta, konjenital bir kusur, çocuklukta büyüme plakası hasarı veya kemiklerin deforme olmuş bir pozisyonda iyileşmesi sonucu oluşan bacak boyu eşitsizliğine sahiptir. Bacak boyları farklı olan bu hastalarda kısa olan bacağa uzatma tedavisi yapılarak bacak uzunlukları eşitlenebilir. Bacakta kısalığın yanında ek deformite varsa uzatma ameliyatı esnasında tedavisi sağlanır. Çok ileri bacak eğriliklerinde, tedavisi başarısız olmuş kemik kırıklarda, osteomyelit adı verilen kemik iltihabı tedavisinde ve boy kısalığı nedeniyle ciddi psikolojik sıkıntıya düşmüş bireylerde estetik nedenlerle de kemik uzatma ameliyatı yapılabilir.

Boy uzatma ameliyatı çeşitleri nelerdir?

Kademeli boy uzatma teknikleri kullanılan cihazlara göre;

• Eksternal fiksasyon (İlizarov tekniği)
• İnternal fiksasyon (Motorlu çivi)
• Kombine teknik şekilde 3 grupta sınıflandırılabilir.

Boy uzatma cerrahisinde uzun zamandır İlizarov tekniği de denilen ve bacağa dışarıdan uygulanan eksternal fiksatörler kullanılmaktaydı. Ancak artık bu cihazlar yerini vücudun içine yerleştirilen ve dışarıdan kumanda edilebilen internal fiksatörlere bıraktı. İnternal fiksatörler küçük bir kesi ile vücudun içerisine yerleştirilir ve kozmetik sonuçları daha iyidir. Çünkü eksternal cihazlarda bacaklarda yapılan uzatma miktarı kadar iz kalır. Kombine teknikte ise hem internal hem de eksternal fiksatörler kullanılır.

Boy uzatma ameliyatı nasıl yapılır?

Boy uzatma ameliyatı bu alanda deneyimli bir ortopedi uzmanı tarafından genel anestezi altında gerçekleştirilir. İsteyen yetişkin hastalarda işlem epidural anestezi kullanılarak da yapılabilir, böylece eğer isterlerse hastalar ameliyatları sırasında uyanık olabilirler.

İşleme uzatılması planlanan kemiğin enine ikiye kesilmesiyle başlanır. Bu kesme işlemine osteotomi denir. Kesme işleminden sonra bacak birkaç farklı harici ve/veya dahili sabitleme cihazlarından bir ve birkaç tanesi kullanılarak stabilize edilir. Tedavi iki aşamadan oluşur.

İlk aşamada, kesilen kemik yerleştirilen cihazla çok yavaşça ayrılır. Osteotomi bölgesinde yeni kemik büyümesini teşvik eden bu ayırma işlemiyle kemik oluşumuna distraksiyon osteogenezi adı verilir. Yeni kemik dokusunun sürekli büyümesi için cihazdaki pimlerin günde dört kez, her bir ayarlamada ¼ milimetre olmak üzere toplamda 1 milimetre uzatılması sağlanır. Kemiğin uçları arasındaki boşluk açıldıkça, vücut istenen uzunlukta kemik oluşana kadar boşlukta yeni doku üretmeye devam eder. Var olabilecek travmadan kaynaklanan kemiğin yanlış hizalanması gibi herhangi bir deformasyonu düzeltmek için sabitleme cihazlarında ilave ayarlamalar yapılabilir. Bu aşamada, hastalar koltuk değneği yardımıyla yürümeyi öğrenirler.

Tedavinin ikinci aşamasında kemik sertleşir ve iyileşir. Konsolidasyon aşaması olarak adlandırılan bu evrede hasta yavaş yavaş etkilenen uzuv üzerinde daha fazla ağırlık koyabilir ve koltuk değneği olmadan yürümeye başlar. Yeni kemik dokusunun tamamen iyileştiği düşünülüyorsa röntgen filmi çekilerek iyileşme doğruladıktan sonra fiksasyon cihazı çıkarılır. Hasta artık bacaklarını normal şekilde kullanabilir ve günlük hayata dönebilir. Bu aşama tamamlandığında, oluşan yeni kemik dokusu vücuttaki diğer tüm kemikler kadar güçlüdür.

Operasyon sonrasında ortalama hastanede kalış süresi iki gündür. Prosedür büyük kesikler veya kemik greftleri içermez. Genel olarak, ameliyat öncesinde mevcut ağrı problemi olmayan hastalar, ameliyat veya iyileşme süreci ile ilişkili olarak önemli ağrı yakınması bildirmez. Genel olarak, uzuv uzatma ameliyatları yaklaşık %95 gibi yüksek başarı oranına sahiptir. Ameliyat izi genellikle minimaldir; çünkü çoğu işlemde sadece küçük kesiler yeterlidir.

Boy uzatma ameliyatı iyileşme süresi ne kadardır?

Boy uzatma ameliyatı için iyileşme süresi hastadan hastaya değişiklik gösterir. Tedavinin 2. aşaması olan konsolidasyon süreci özellikle yetişkinlerde bazen oldukça uzun bir zaman dilimini kapsayabilir. Genel bir kural olarak, çocuklar, yetişkin hastalara göre iki kat daha hızlı iyileşirler. Örneğin istenen hedef yeni kemik büyümesinin 4 santimetre olması durumunda, bir çocuğun sabitleme cihazını üç ay kullanması yeterli olurken bir yetişkinin süreci tamamlaması 6 ayı bulacaktır.

İyileşme süresince fizik tedavi uygulanması, hastanın eklemlerini esnek tutmada ve kas gücünü korumada önemli bir rol oynar. Hastalar iyileşme hızını artırmak için besleyici bir diyetle beslenmeli ve kalsiyum takviyeleri almalıdır.

Boy uzatma ameliyatı ne kadar sürer?

Boy uzatma için uygulanan cerrahi işlem yaklaşık olarak 1, 5-2 saat kadar sürer. Hasta, herhangi bir komplikasyon gelişmezse genellikle 2 gün sonra hastaneden taburcu edilebilir.

İyileşme sürecinin tamamlanıp sabitleme cihazlarının çıkarılmasına kadar geçen süre ise kullanılan tekniğe ve hastanın yaşına göre değişiklik gösterir. Örneğin kemik içi cihazlar ile 5 cm uzatma için gerekli süre yetişkinlerde yaklaşık olarak 4-6 ay kadardır.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark