Diğer adları : Mitokondrial Antikor
Resmi adı : Antimitokondrial Antikor ve Antimitokondrial M2 Antikor

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Primer (birincil) biliyer siroz tanısı (PBS) koymaya yardımcı olmak için bu test yapılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Doktor PBS varlığından kuşkulandığında bu test yapılabilir.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir venden alınan kan örneği.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Hayır

Ne test edilmektedir?
Bu test kanda var olan antimitokondriyal antikorların (AMA) miktarını ölçmektedir. Artmış AMA üretimi birincil biliyer sirozla (PBS) yakın ilişkilidir. PBS, karaciğer içi safra yollarının iltihaplanması ve nedbeleşmesine, ilerleyici karaciğer yıkımına ve safra akımının blokajına neden olan bir otoimmün bozukluktur. Sıklıkla 35-60 yaş arası kadınlarda saptanmaktadır. PBS’den rahatsız olanların % 90’dan fazlasında antimitokondriyal antikorların konsantrasyonları anlamlı derecede artacaktır.

Birincil ve ikincil sklerozan kolanjiit, kronik inflamatuar bağırsak hastalığında, ve safra kanalı tıkanıklığına bağlı kronik karaciğer hastalığında da AMA düzeylerinde artış görülmektedir. Ayrıca serum alkalen fosfataz düzeyleri de yükselebilmektedir.

Klinik açıdan en önemli olanları M2 ve M9 olmak üzere dokuz AMA antijen tipi (M1-M9) mevcuttur. Özellikle PBS’de M2 tipinin varlığı belirginleşmiştir. Başka hastalıklarda başka antijen tipleri saptanabilmektedir. Bazı laboratuvarlar hastalarına tiplerin hepsini topluca test eden AMA yerine AMA-M2 testleri uygulamaya başlamıştır.

Test için numune nasıl toplanır?
Koldaki bir venden alınan kan örneği.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Hayır.

Nasıl kullanılır?
Birincil biliyer siroz (PBS) tanısı koymaya yardımcı olmak için AMA testi istenir. PBS, karaciğer içi safra yollarının yavaş yavaş yıkıma uğradığı ciddi bir hastalıktır .

İstenebilecek başka testler:

Çizgisiz kas antikoru (SMA)
Antinükleer Antikor (ANA)
Alkalen fosfataz
IgM düzeyi
Bilirübin
Albümin
Protrombin zamanı
C-reaktif protein
GGT
Bu testler sıklıkla PBS’yi diğer otoimmün hastalıklardan ayırt ederek tanınmasına yardımcı olmaktadır ve karaciğer nakli için yararlı belirteçler olabilirler.

Ne zaman istenir?
Doktorunuz PBS gibi bir otoimmün bozukluktan kuşkulandığında AMA veya AMA-M2 testi istenir. Karaciğer ve dalak büyümesi, bitkinlik, sarılık ve kaşıntı gibi semptomlarınız olabilirse de erken evre PBC hastalığı olanların birçoğu belirti vermemektedir. Hastalığın başlangıçta tanınma nedeni karaciğer enzimleri, özellikle alkalen fosfatazın (ALP), rutin kan testlerinde yüksek düzeyde olduğunun belirlenmesidir.

Karaciğer hastalığı veya hasarının diğer nedenlerini tanımak ya ya da dışlamaya yardımcı olmak için çeşitli testlerle birlikte veya ardından AMA veya AMA-M2 testi istenebilir. Bu nedenler, viral hepatit gibi enfeksiyonlar, ilaçlar, alkolün aşırı kullanımı, toksinler, genetik rahatsızlıklar, metabolik hastalıklar ve otoimmün hepatiti içerebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Kanda önemli miktarlarda AMA veya AMA-M2 mevcut olduğunda en olası neden PBS’dir. Kronik aktif hepatit, otoimmün hepatit, karaciğer veya safra tıkanıklığı, sifiliz veya akut enfeksiyöz hepatit gibi enfeksiyonlarda dşük AMA düzeyleri saptanabilir. Sistemik Lupus Eritematozus, romatoit artrit, Sjogren sendromu, skleroderma, ve tiroiditler gibi başka otoimmün bozuklukları olan hastalarda da bu antikorlar mevcut olabilir.

Çocuklarda ve bağışıklık sistemleri risk altındaki kişilerde AMA düzeyleri daha düşük olabilir. AMA düzeyi, PBC semptomlarının şiddet derecesi veya hastanın prognozuyla ilişkili değildir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
AMA ve AMA-M2 kendi başlarına tanısal olmamakla birlikte diğer laboratuvar testleri ve klinik semptomlarla birlikte PBS tanısı koyabilir. Anlamlı düzeylerde AMA veya AMA-M2 mevcut olduğu ve doktor PBS’den kuşkulandığı zaman karaciğer dokusunda primer biliyer sirozun karakteristik belirtilerini araştırmak için bir karaciğer biyopsisi yapılabilir . Safra kanalı tıkanıklarını araştırmak için karaciğer taramaları da istenebilir.

PBS olgularının yaklaşık % 50’sinde hastada farkına varılabilir belirtiler oluşmadan önce PBS tanısı konacaktır.

Primer (birincil) biliyer sirozun (PBS) nedenleri nelerdir?
Halen nedeni bilinmemektedir. Bazı ailelerde otoimmün bozuklukların gelişmesine artmış bir eğilim söz konusu olabilmekle birlikte PBS enfeksiyon hastalığı olmadığı gibi kalıtımsal da değildir. Her yaşta oluşabilmekle birlikte, sık olarak orta yaşlı kadınlarda görülmektedir.

PBS seyri ve şiddet ne hızla ilerler ?
PBS’nin seyri ve şiddet derecesini tahmin etmek zordur. Birçok hasta yıllar boyu hiç semptom vermeyebilir veya az sayıda semptom gösterebilir.

Kaynakça : labtestsonline