Vücuttaki en büyük sinir olan siyatik sinir, bel kemiğinin alt kısmından başlar ve bacağa kadar uzanır. Bacağın duyu ve motor fonksiyonların düzenlenmesini sağlayan siyatik, belin son omurları olan 4 ve 5. omurdan çıkar ve kalçadan geçerek diz bölgesinin arkasından ayağın altına kadar uzanır. S1 siniri olarak da bilinen bu sinirin sıkışmasına siyatik ya da siyatik ağrısı denir. Siyatik ağrısı, genellikle hafif şiddette başlar ve zaman geçtikçe şiddeti artar. Ağrı, tipik olarak bacak bölgesine yayılır. Kalça bölgesinden baldıra, diz altından bacağın yan ve ön kısmına ve son olarak topuğa doğru hissedilebilir. Genellikle tek taraflı olan ağrı, genç erişkinlerde, ağır iş yapanlarda ve egzersiz yapmayan kişilerde daha sık görülür. Bacakta ağrı hissi, güç ve his kaybıyla karakterize olan siyatik, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Siyatik belirtilerine geçmeden önce “Siyatik nedir?” sorusuna cevap vermek gerekir.

Siyatik nedir?

Vücuttaki en uzun ve en kalın sinir olan siyatik ya da tıp terminolojisindeki adıyla nervus ischiadicus, belin son omurlarından çıkarak dizin hemen altında sonlanır. Farklı bir deyişle belin alt bölgesinde bulunan L4, L5, S1, S2 ve S3 sinir köklerinin birleşmesi ile meydana gelen siyatik sinir, kalçada yer alan ve coxa olarak tanımlanan leğen kemiğinin içindeki delikli bölgeden geçerek bacağın arka bölgesine uzanır. Diz ekleminde dallara ayrılıp ayağa kadar ulaşarak bu bölgede motor ve duyu fonksiyonlarını oluşturur. Siyatik, aslında sinirin sıkışmasına bağlı oluşan ağrıya verilen isimdir. Sıklıkla merak edilen “Siyatik ne demek?” sorusunun yanıtı bu şekilde verilebilir. Siyatik sinirin bel bölgesinde yer alan köklerinin sıkışması ya da gerilmesi, bacakta ağrı hissiyatına yol açar. Bazı durumlarda omur kayması, iltihap, tümör ve kist varlığı gibi sebepler de siyatik sinir ağrısına yol açabilir. Kalçaya doğru yayılan bel ağrısıyla başlayan siyatik ağrısı, sinir boyunca kasıktan bacağın arka kısmına ve buradan ayağa kadar yayılır. Şiddetli siyatik vakalarında bacak güçsüzleşir, diz ve bilek refleksleri azalır. Kişi bacağını ne kadar yukarı kaldırırsa ağrı o kadar şiddetlenir.

Siyatik belirtileri nelerdir?

Belden ayağa kadar uzanan ağrı ile karakterize olan siyatik ağrısı, kişinin kalçasından topuğuna doğru çekildiğini hissetmesine neden olur. Hareket ile daha da şiddetlenen ağrı, bacak ve ayak bölgesinde siyatik sinirin geçtiği bölge boyunca his ve güç kaybına yol açar. Ağrının şiddeti bazı zamanlarda kişinin hareketlerini sınırlayabilir. Vücudun üst kısmının eğmek zorlaşır ya da dönme hareketi sınırlanabilir. Çoğunlukla kişi dik duramaz ve bir yana doğru eğilir. Yürüyüş sırasında ağrı hissedilen tarafta ayak sürükleme problemi görülebilir. Ayakların ve ayak parmaklarının alt tarafında ağrı, uyuşma ve karıncalanmanın yanı sıra iğne batmasına benzer bir his de duyulabilir. Şiddetli vakalarda hareket kaybı görülebilir. Ayrıca mesane ve bağırsakların kontrol edilememesine bağlı olarak idrar kaçırma gibi acil müdahale gerektiren şikayetler de siyatik belirtileri arasında yer alır. Hastalığın tedavi edilmemesi durumunda ağrılı bacağa ait kaslarda incelme ve kısalma görülebilir.

Siyatik neden olur?

Siyatik ağrısı, çoğunlukla fıtıklaşan bir diskten kaynaklansa da pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir. Üç farklı grupta incelenen siyatik ağrıları, bel bölgesinde oluşan sıkışmalara, kalça kaslarında siyatik sinirin sıkışmasına, diz ekleminin arka bölümü ya da ayak bölgesinde travma kaynaklı zedelenmelere bağlı olarak görülebilir. Siyatik ağrısına neden olan faktörler aşağıda sıralanmıştır:

• Hareketsizlik: Uzun süre hareketsiz kalmak ve oturmak, siyatik sinir ağrısına yol açabilir. Uzun süre oturarak araç kullanmayı gerektiren meslek gruplarında siyatik daha fazla görülür.
• Ağır Kaldırmak: Özellikle bazı meslek gruplarında çalışan ve sürekli ağır yük kaldırması gereken kişilerde, siyatik sinir şikayeti daha yaygındır.
• Obezite: Aşırı kilolu ya da obez olmak, vücut ağırlığının omurgada stres yaratmasına yol açar. Dolayısıyla bu durum siyatik oluşumunu tetikleyebilir.
• Diyabet: Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet, sinir sisteminin hasar görmesine neden olabilir.
• İleri Yaş: Yaşlanmaya bağlı olarak kas, kemik ve kemik çevresindeki dokuların zayıflamasına bağlı olarak siyatik sinir ağrısı oluşabilir.
• Travma: Kaza ve yaralanmalar sonrasında siyatik sinir ve etrafındaki dokunun zarar görmesine bağlı olarak siyatik sinir ağrısı görülebilir.
• Gebelik: Gebelik sırasında artan kilo ve genişleyen uterusa bağlı olarak siyatik sinir baskılanabilir. Ayrıca karın ve memelerin bu dönemde büyümesi de ağırlık merkezinin değişmesine ve dolayısıyla siyatik sinirin üzerinde basınç oluşmasına neden olabilir.

Siyatik hastalığından nasıl korunulur?

Kişinin yaşam kalitesini oldukça düşüren siyatiğin önlenmesi için sırt ve bel kaslarının güçlü tutulması önerilebilir. İyi bir postür, siyatik oluşumunun önüne geçilmesinde etkilidir. Ayrıca yanlış oturmadan kaçınmak, sırt, bel ve kolları otururken desteklemek, siyatikten korunmak için alınacak önlemler arasında yer alır. Uzun süre ayakta durmaktan, hareketsiz kalmaktan ve ağır kaldırmaktan kaçınmak da siyatik oluşumunu engelleyebilir.

SİYATİK İÇİN NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?

Başlangıç döneminde oluşan hafif şiddetli siyatik ağrısı, zaman içinde kendiliğinden kaybolabilir. Ancak ağrı şiddetinin artması ya da mevcut ağrının bir haftadan uzun sürmesi durumunda hekim ile görüşülmelidir. Ayrıca sırt, kalça, bacak ya da ayak bölgesinde aniden, şiddetli bir ağrı başlaması, bacaklarda uyuşukluk, güçsüzlük varlığında, bağırsak ve mesane kontrolünde zorluk yaşanması durumunda tanı ve tedavi için hekime başvurulmalıdır. Yüksekten düşme ya da trafik kazası gibi travmaların ardından başlayan siyatik ağrısı şikayetinin de mutlaka hekim tarafından incelenmesi gerekir.

Siyatik tanısı nasıl koyulur?

Kişi, siyatik ağrısı sebebiyle hekime başvurduğunda hekim, öncelikle hastanın anamnezini alır. Bu yüzden ağrı tarifi ve öykü oldukça önemlidir. Çoğunlukla kalçadan topuğa kadar uyuşma, ağrı ya da karıncalanma hissinin varlığı, siyatik tanısında önemlidir. Hekim, fizik muayene ile kaslarda güçsüzlük olup olmadığını ve reflekslerin mevcut durumunu kontrol eder. Kişinin, düz bir pozisyonda yatarken bacağını havaya kaldırmasını ister. Germe gibi bazı hareketler yaptırarak ağrının şiddetini ölçer. Aynı şekilde uyuşukluk ve his kaybı gibi şikayetlerin şiddetini araştırır. Hekim gerekli gördüğünde sinir uyarım testleri ile siyatik sinirde anormallik olup olmadığını kontrol eder. Bazı durumlarda hekim, BT ve MR gibi radyolojik görüntüleme yöntemleri ile siyatik sinirin hangi bölgede baskılandığını görüntülemek isteyebilir. Siyatik ağrısına neyin sebep olduğunun anlaşılmasıyla birlikte tanı koyulur ve siyatik tedavisine başlanır.

Siyatik nasıl tedavi edilir?

Hastanın şikayetlerine, genel durumuna, siyatiğin şiddetine ve siyatik sinirin neden baskılandığına bağlı olarak farklı tedavi türleri uygulanır. Bazı vakalarda, ağrı kesici ve kas gevşetici gibi analjezik ilaçlar kullanılırken bazılarında epidural steroid enjeksiyonu gibi yöntemler kullanılabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünce uygulanan spinal manipülasyon, traksiyon tedavisi gibi fizik tedavi yöntemlerinin yanı sıra cerrahi müdahale de siyatik tedavisi için gerekli olabilir. Siyatik ağrısı, lomber laminektomi ile sinir üzerindeki baskının azaltılması, fıtık oluşumunun giderilmesi ya da diskektomi olarak bilinen, diskin kısmen ya da tamamen çıkarılması ile tedavi edilebilir.

Siz de siyatik sinire bağlı şikayetleriniz olduğunu düşünüyorsanız en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin. Sağlıklı günler dileriz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark