Sağlıklı bir birey günde ortalama 13-21 kez gaz çıkarırken bebeklerde bu oran biraz daha yüksektir ve bu sağlıklı bir sindirimin olağan sonucudur. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı bağırsaklarda biriken gazın dışarı atılamaması gaz sancısına yol açar ve bu her yaştan insanın başına gelebilir. Beslenme alışkanlıklarının yanı sıra günlük rutinler bile gaz sancısına yol açabilir. Gaz sancısı şişkinlik, ishal veya kabızlık ile daha da şiddetlenme eğilimi gösterir. Bebeklerde gaz sancısı daha sık görülür ve bu durum bebekler için oldukça huzur bozucudur. Bebekler 2-3 haftalık olduktan sonra daha fazla süt tüketmeye başladığından bağırsaklarında oluşan gaz miktarı da artar. Henüz gelişmemiş olan sindirim sistemleri bebeklerin gaz çıkarmasını güçleştirir ve bu da gaz sancısına sebep olur. Bebekler gaz sancısı çektiklerinde ayaklarını karınlarına doğru çekerler, kızarırlar, yumruklarını sıkarlar ve sanki canları çok fazla yanıyormuş gibi ağlarlar.

Gaz sancısı nedir?

Bağırsakta bulunan yararlı bakterilerin solunum sırasında yutulan hava ile beslenme sırasında tüketilen gıdaların fermente edilmesi sonucu, midede ve bağırsaklarda gaz oluşumu gerçekleşir. Midede ve bağırsaklarda oluşan gaz sağlıklı bir şekilde dışarı atılamadığında birikir ve gaz sancılarına neden olur. Biriken gaz miktarına göre sancının şiddeti de değişiklik gösterir. Uzun süreli gaz çıkarma sorunlarında oldukça şiddetli sancılar görülür. Bebeklerde gaz sancısının oluşması ise tam olarak bilinmemekle beraber sindirim sisteminin dış dünyaya alışma sürecinden kaynaklandığı teorisi üzerinde durulmaktadır. Henüz gelişmeyen sinir ve sindirim sisteminin gereğinden fazla gaz sancısına neden olduğu düşünülür. Emziren annelerde, annenin tükettiği tüm besinler bebeğin içtiği süte direkt olarak etki ettiğinden; yetişkinlerde de gaz yapan soğan, sarımsak, asitli içecekler, turunçgiller vb. gıdalar bebeklerde de gaz oluşmasını tetikler. Ayrıca gün içinde bebeğin sık sık emzirilmesi de gaz oluşumunu arttırabilir. Acı direnci oldukça düşük olan bebekler de gaz sancısı nedeniyle gün içinde sık sık ağlar.

Gaz sancısı belirtileri nelerdir?

Gaz veya gaz sancısının belirtileri hemen hemen bütün bireylerde aynıdır. Geğirme, gaz çıkarma, karında meydana gelen ağrı ve kramplar, yine karında oluşan şişkinlik, dolgunluk ve basınç hissiyatı, karnın fiziksel olarak normalden daha büyük olması en belirgin belirtilerdendir. Geğirme refleksi yemek esnasında veya yemekten hemen sonra, beslenirken hava da yutulduğundan oldukça normaldir. İnsanlar gün içinde sık sık gaz çıkararak midede ve bağırsakta oluşan gazı dışarı atarlar. Bu sağlıklı bir sindirimin işaretidir. Henüz yeni doğmuş bebeklerde ise gaz sancısı belirtisi genelde ağlama ile kendini gösterir. Bebekler gaz sancısı çektikleri zaman çoğunlukla bacaklarını karınlarına doğru çekerler ve suratları kızarır. Bunun yanında yumruklarını sıkabilirler, karınları şiş ve gergin olabilir. Bebek kendisi gaz çıkartamadığı takdirde ağlama bitse bile yeniden görülebilir ve bu ağlama nöbetleri uzun saatler sürebilir. Tüm bunların yanı sıra gaz sancısı bebeğin sağlığını önemli ölçüde etkilemez ve başka bir hastalığı olmadığı sürece sağlıklı büyümesine devam eder.

Gaz sancısı nedenleri nelerdir?

Toplum içinde yalnızca beslenmeden kaynaklandığı düşünülse de gaz sancısının birden fazla nedeni olabilmektedir. Bakteriyel hastalıklar, vücutta değişen hormonal dengelerden dolayı sindirim sisteminin hızının değişmesi gaz oluşumuna ve gaz sancısına neden olur. Gaz sancısının en yaygın nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Herhangi bir besin maddesine vücudun gösterdiği hassasiyet veya alerji,
• Modern yaşamın getirmiş olduğu hareketsiz yaşam,
• Beslenirken veya nefes alırken isteyerek ya da istemeyerek hava yutma,
• Son tüketim tarihi geçmiş gıdaları tüketme,
• Lifli gıdaların gereğinden fazla tüketilmesi,
• Besinlerin büyük lokmalar halinde ve yeterince çiğnenmeden yutulması,
• Sindirim sisteminin herhangi bir basamağında meydana gelmiş olan sağlık sorunları,
• Kış günlerinde karın bölgesi ile ayakların soğukta kalması dolayısıyla üşütme,
• Gereğinden fazla yağlı veya baharatlı ürünler tüketme,
• Süt veya süt ürünlerinin gereğinden fazla tüketilmesi,
• Asitli ve şekerli meşrubatların aşırı miktarda tüketilmesi ile alkol, sigara gibi sağlıksız alışkanlıklar.

Fazla gaz, bazı durumlarda divertikülit, ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıklarının bir belirtisi olabilir. Ayrıca ince bağırsaktaki bakteri miktarının değişikliği de gaz sancısını tetikler. Bunun haricinde gaz yapan gıdaların emziren anneler tarafından tüketilmesi, bebeklerde gaz veya gaz sancısına neden olur.

Gaz sancısı teşhisi nasıl konulur?

Gaz sancısı teşhisi koyulurken doktorun bu sancıya neyin neden olduğunu tespit etmesi gerekir. Bu nedenle doktor hastanın tıbbi geçmişine ve diyet alışkanlıklarına bakar. Ayrıca fiziki muayene de yapar. Fiziki muayene esnasında doktor herhangi bir hassasiyetin ve herhangi bir anormalliğin olup olmadığına bakar. Fiziki muayenede hastanın karnını stetoskop ile dinleyebilir. Hastanın son zamanlardaki kilo alımı veya kaybını inceleyebilir. Böylece sindirim sisteminin ne kadar iyi çalıştığı konusunda fikir edinir. Bazı gaz sancısı durumları diğer hastalıkların sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle doktor idrar veya dışkı tahlili isteyebilir. Herhangi bir iltihabın gaz sancısına neden olup olmadığının tespiti açısından kan testi de yapılması olasıdır.

Gaz sancısına ne iyi gelir ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Gaz sancısına ne iyi gelir sorusunun gerek toplumsal olarak gerekse tıbbi literatürde birden fazla cevabı vardır. Ancak sütle ve mamayla beslenen bebekler ile yetişkinler arasında tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Bu nedenle tedavi yöntemlerini iki ayrı başlık altında incelemekte fayda vardır.

• Bebeklerde Gaz Sancısına Ne İyi Gelir?

Sadece anne sütüyle beslenen bebekler, anne sütü ile mama karışık olarak beslenen bebeklere göre daha az gaz sancısı çeker. Bebekler annelerini emerken veya biberondan emerken fazlaca hava yutar. Bunun önüne geçmek bebekte gaz oluşumunun önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca bebeğin sancılanmasını beklemek yerine her beslenme sonunda gazını çıkartmak sancı oluşumunun önüne geçer. Anneler kuru baklagil, lahana ve karnabahar, süt ürünleri gibi gıdaları bebek emzirirken fazlaca tüketmemelidir. Gaz yapıcı gıdaların anne diyetinden çıkartılması bebekte gereğinden fazla gaz oluşmasını engeller. Gaz sancısı çeken bebeğin karnına veya sırtına ılık bez koymak, oda sıcaklığındaki zeytin yağı ile bebeğin karnına veya sırtına masaj yapmak gaz çıkarımını kolaylaştırır. Bebek gaz sancısı çekerken, onu hafif hafif sallamak, bebek arabasında veya kucakta gezdirmek, sevdiği ve sakinlediği ninnileri söylemek bebeğin rahatlayarak gaz çıkarmasını sağlar. Bütün bu yöntemler bebeklerde gaz sancısına ne iyi gelir sorusunun cevabı olabilir. Ancak tıbbi olarak doktorun önermediği hiçbir ilaç bebeğe verilmemelidir.

• Yetişkinlerde Gaz Sancısına Ne İyi Gelir?

Yetişkinlerde gaz sancısına ne iyi gelir sorusu bebeklere göre daha karmaşıktır. Yüksek lifli gıdalar genellikle sindirim açısından oldukça faydalı olsa da bazı bireylerde gaz oluşumuna ve gaz sancısına neden olabilir. Fasulye, soğan, brokoli, Brüksel lahanası, lahana, karnabahar, enginar, kuşkonmaz, armut, elma, şeftali, kuru erik, tam buğday ve kepek oldukça fazla lif içerir ve fazla tüketilmesi gaz oluşumuna neden olur. Birey kendi beslenmesini test ederek bu gıdalardan hangisinin kendisine gaz yaptığını tespit edebilir ve diyetini buna göre düzenleyebilir. Süt ve süt ürünlerinin gereğinden fazla tüketilmesi gaz oluşmasına neden olur. Bu nedenle gaz sancısı çeken bireyler süt ürünlerini azaltabilir veya laktozsuz süt tercih edebilir. Kızarmış ve yağlı yiyecekler sindirimi zor olduğundan gaz oluşumunu arttırır, gazlı içecekleri fazlaca tüketmek gaz sancısına neden olur. Bu gıdaların diyetten çıkartılması gaz sancısının önüne geçebilir. Ayrıca sindirimi kolaylaştıracağından bolca su tüketmek gaz sancısının önüne geçer.

Eğer siz veya bebeğiniz gaz sancısı çekiyorsanız diyetinizi verdiğimiz bilgiler ışığında düzenleyebilirsiniz. Gaz sancılarının her şeye rağmen devam etmesi halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli tedavilerin yapılmasını sağlayabilirsiniz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark