Modern yaşamın getirdiği hareketsizlik ve kullanılan kalitesiz ayakkabılar birçok ayak hastalığına neden olabilir. Ayakların gün içinde uzun saatler boyunca aynı ayakkabı içerisinde kalması, ayakkabıların konforsuz olması, hava almaması, seçilen ayakkabının ayak şekline tam olarak uymaması ayak sağlığını bozar. Halluks valgus, en yaygın görülen ayak hastalıklarından birisidir. 1800’lü yıllarda Carl Hueter tarafından ortaya atılmıştır ve ayak baş (büyük) parmağının düzleminden sapması şeklinde tanımlanan bir ayak şekil bozukluğudur. Ayak baş parmağının şeklinin bozuk olması tüm ayağın yapısını etkiler. Hastalığın ilerlemesi yoğun ayak ve parmak ağrılarına yol açacağı gibi iltihap oluşumu da söz konusu olabilir. Ortaya çıkan iltihap ayağın şişmesine ve daha da fazla ağrı yapmasına yol açar. Oluşan iltihabın zamanla tedavi edilmemesi hastalığın kötüleşmesine neden olur. Bu nedenle ayakta görülen şekil bozuklukları ve iltihaplanmalar hafife alınmamalı ve mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.

Halluks valgus nedir?

Ayağın birçok nedenden dolayı şeklinin bozulabileceği bilinmektedir ancak halluks valgus hastalığı en yaygın görülen ayak şekil bozukluğu hastalığıdır. Bu şekil bozukluğu ayak baş parmağının (halluks) lateral (yana doğru) sapması olarak tanımlanır. Ayak baş parmağının sapması öncelikle yana doğru gerçekleşse de ilerleyen safhalarda ayak baş parmağının ucu ve tırnak da ön düzlemde yana doğru döner. Eklemin şeklinin bozulmasıyla birlikte yavaş yavaş iltihap oluşumu gözlenir ve oluşan iltihap ayağın ayakkabıya doğru şişmesine yol açar. Bu şişliğin içerisinde iltihap olduğundan oldukça ağrılı olabilir. Bunun yanında ayak baş parmağı ucu da yana saparak diğer parmağın üstüne çıkabilir. Bu da diğer eklemlerde de ağrı oluşmasına yol açar. Bazı genetik sebeplerden dolayı ayağın hafif taraklı olması halluks valgus hastalığını işaret etmez. Ayağı taraklı olan bireyler hayatlarının geri kalanında daha geniş ayakkabılar seçerek çoğunlukla halluks valgus hastalığından korunurlar. Yalnızca şekilden dolayı bu durumdan rahatsız olan hastalarda halluks valgus tedavisi uygulanması önerilmez. Ayrıca halluks valgusun ortaya çıktığı belirli bir yaş aralığı olmadığından her yaştan bireyde görülme olasılığı vardır.

Halluks valgus belirtileri nelerdir?

Ayakta mantar, burkulma vs. gibi birçok hastalık olabileceğinden her şişlik veya iltihaplanma halluks valgus olarak tanımlanmaz. Halluks valgusun oldukça belirgin belirtileri vardır. Mantar veya diğer hastalıklar gibi ayağın tümünü etkilemez, bu nedenle ayak baş parmağında bir bozukluk olmadığı sürece herhangi bir belirti olduğu söylenemez. Baş parmak üç tane eklemin birleşmesiyle oluşur ve halluks valgus hastalığını ortaya çıkaran eklem “Metatarsofalangeal” diye adlandırılan eklemdir. Bu eklemin kızarması ve genişlemesi yani şişmesi en önemli belirti olarak görülür. Zamanla ayak baş parmağındaki esneklik azalır ve hasta parmağını daha sınırlı oynatabilmeye başlar. Ayak baş parmağı belirgin olarak yana sapmaya başlar. Sapmadan dolayı diğer parmaklar sıkışacağından, bu parmaklarda nasır oluşması ve kızarıklık görülmesi yaygındır. Eklemin yana doğru kaymasından dolayı iltihaplanma ve şişlik oluşur. Oluşan iltihap zamanla artar ve ağrıların ortaya çıkmasına neden olur. Sağlıklı bir bireyin ayak parmakları yere hafif eğimli durur ancak halluks valgus hastalığının ortaya çıkmasından sonra ayak parmakları yere düz bir şekil almaya başlar. Bu da ayağın yapısının iyice değişmesi anlamına gelir ve ayakkabı içerisinde sürekli ayağın ağrımasına yol açar.

Halluks valgus nedenleri nelerdir?

Halluks valgusun gelişiminde rol oynayan birçok neden olabilir. Sürekli ayakta çalışmak ve uygun olmayan ayakkabılar kullanmak bu nedenler arasında yer alır. Sivri ve dar ayakkabılar kemik yapısını bozabileceğinden halluks valgus ortaya çıkabilir. Genetik olarak ayak hastalıklarına yatkınlık olabilir. Bu da ailesinde halluks valgus hastalığı bulunan bireylerin risk altında olduğu anlamına gelir. Düztaban hastalığı olanlar da halluks valgusa daha yatkındır. Ayak eklemlerinin olması gerekenden daha sık olması da baş parmak şekil bozukluklarına yol açar. Ayrıca yapılan araştırmalar halluks valgus hastalığının kadınlarda on kat daha sık görüldüğünü ortaya çıkarmıştır. Bunun nedeninin kadınların ayakkabı tercihleri olduğu savunulmaktadır. Ergenlik yıllarında ve sonrasında giyilen sık ve rahatsız ayakkabıların, bu dönemde ortaya çıkmasa bile ilerleyen yaşlardan halluks valgusun ortaya çıkmasını tetikler. Anormal kas eklemlerinin de az da olsa bu hastalığa etkisi olduğu söylenebilir. Bunun yanında halluks valgusun kalça ve diz eklemleri bozukluklarından dolayı da ortaya çıkabildiği görülmüştür.

Halluks valgus tanısı nasıl konulur?

Hastalığın teşhisi genellikle fiziki muayene ile mümkündür. Bunun sebebi spesifik bir görüntüye neden oluşudur. Ayak baş parmağının oluşturduğu açı teşhiste belirleyici etkendir. Bu açının kontrolü için hastanın çıplak ayakla ayakta durması çoğunlukla yeterli olur. Yine hastanın hastalık öyküsü de teşhiste tamamlayıcı rol oynar. Halluks valgusun oluşturduğu baş parmak şekil bozukluğu yanı sıra diğer parmakları da etkileyen şekil bozuklukları teşhiste yardımcıdır. Hastalar öykülerinde genelde uzun süre ayakta kalmaktan dolayı oluşan ağrılardan yakınırlar. Bu şikayet fazla kilolu hastalarda daha da yaygındır. Genetik olarak ailelerde halluks valgusun bulunması teşhisin bu yönde olmasını belirleyebilir. En kesin tanı yöntemi olarak doktor röntgene başvurur. Çekilecek olan ayak röntgeni kemik ve eklem yapısını net olarak göstereceğinden kesin bir teşhis koyulması kolaylaşır. Ayrıca röntgen hastalığın şiddetini de belirler. Röntgen sonuçlarında normal ayak ile hastalıklı ayak arasındaki açı sapması karşılaştırılır. 10 dereceye kadar olan sapmalar normal kabul edilirken, parmak sapmasının derecesi arttıkça hastalığın da şiddetli olduğu yorumu yapılır. 40 derecenin üzerinden ayak baş parmağı sapmalarında ileri düzey halluks valgus teşhisi koyulur ve çoğunlukla cerrahi müdahale gerekmektedir.

Halluks valgus tedavi yöntemleri nelerdir?

Hastalığın tedavisinde birçok yöntem kullanılır. Tabii ki bu tedavi yönteminin belirleyici unsuru hastalığın boyutudur. Halluks valgusun safhalarına göre tedavi yöntemleri çeşitlendirilebilir. Uygulanacak tedavi yöntemi ortapedi cerrahı tarafından belirlenir. Henüz hastalığın başlangıcında iken gece ateli bir tedavi yöntemi olarak uygulanabilir. Bu tedavide ayak baş parmağının şeklini koruması için destekleyici bir atel kullanılır. Bu atel ayak baş parmağının olması gerektiği gibi hareket etmesine yardımcı olarak eklemlerin sağlıklı kalmasını sağlar. Bunun yanında halluks valgus ayakkabıları da hastalığın ilerlememesi için doktor tarafından önerilebilir. Bu ayakkabılar ayak ile ayakkabı arasındaki sürtünmeyi engelleyerek eklemin daha fazla iltihaplanmasının ve şeklinin bozulmasının önüne geçer. Bu da hastalığın ağrısının daha az hissedilmesini sağlar. Ayrıca halluks valgus ayakkabısı ayak tabanını da destekleyeceğinden, ayağın doğal yapısında kalmasını sağlar ve hastalığın ilerlemesini durdurur. İleri düzey olgularda ise halluks valgus ameliyatı gerekebilir. Hastalığın bilinen 100’den fazla cerrahi tedavisi bulunmaktadır. Hastanın ayak baş parmağının durumuna göre farklı cerrahi tedaviler uygulanabilir. Cerrahi yöntemde ayağın normal yapısına ulaştırılması amaçlanır. Ayak baş parmağı şişliğin görüldüğü kısımdan veya baş parmağın üzerinden düzeltilebilir. Eklemler ve baş parmak olması gerektiği gibi düzeltilerek müdahale edilir. Tedavinin akabinde eski hayat alışkanlıkları terk edilerek hastalığın nüksetmesinin önüne geçilmeye çalışılır.

Eğer siz de ayağınızda şişlikten, şekil bozukluğundan ve ağrılardan şikayet ediyor ve bu hastalığa sahip olabileceğinizi düşünüyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak muayeneden geçebilirsiniz. Yapılacak muayene ve tanı testleri sonucunda hastalığın teşhisini almanız halinde tedavi sürecinize bir an önce başlayarak hastalığın ilerleyişini önleyebilir, ayağınızdaki şekil bozukluklarının giderilmesini sağlayabilirsiniz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark