Modern yaşamın getirdiği stres ve yaşam tarzı insanların hayatını olumsuz olarak etkileyebilir. Bu yaşam tarzı çoğunlukla çeşitli hastalıklara neden olur. Hareketsiz, asosyal bir yaşam ve yoğun iş stresi psikolojik ve nörolojik sorunlara yol açabilir. “Unutkanlık hastalığı nedir?” sorusu bu nedenle son zamanlarda oldukça fazla sorulmaktadır. Çünkü unutkanlık insanların günlük yaşamına ve insanların iş hayatına olumsuz etki yapar. Bu durumlar da psikolojik olarak insanları olumsuz düşünmeye iter. Böyle bir kısır döngüye girmek unutkanlığı daha da arttırır ve sonunda unutkanlık hastalığına yol açar. Unutkanlık hastalığının sebepleri çok farklı olabilmektedir. Ancak ciddiye alınması gereken bir durumdur ve tedavisinin çabuk yapılması gerekir. İnsanların bireysel olarak da uygulayabileceği önlemler vardır ancak öncelikle tanı koyulması gerekir. Unutkanlık hastalığının tanısı genellikle nöroloji ve psikoloji uzmanları tarafından bazı testlerin uygulanmasıyla konulur. Hastalığı ortaya çıkaran nedenler dikkate alınarak tedavi uygulanır ve unutkanlık hastalığının önüne geçilmeye çalışılır. Peki unutkanlık hastalığı nedir, ne gibi belirtileri vardır ve neden ortaya çıkmaktadır? Bu yazıda tüm bunlara değinilmektedir.

Unutkanlık Hastalığı Nedir?

Halk arasında unutkanlık hastalığı yalnızca yaşlılarda görülüyor gibi bir kanı olsa da bu doğru bir kanı değildir. Her yaştan insanda farklı nedenlere bağlı olmak üzere unutkanlık hastalığı olabilir. Genç yaştaki insanların da unutkanlık hastalığı geçirme olasılığı vardır. Bazı durumlarda unutkanlık olağan görülebilir ve günlük nedenlere bağlanabilir ancak vitamin eksiklikleri veya hormon yetersizliklerinin sonucu olarak unutkanlık hastalığı ortaya çıkar. Bunun yanında ilerleyen yaşlarda nöropsikiyatrik hastalıklardan olan alzheimer ve demans da ortaya çıkabilir. Bu hastalıkların en yaygın semptomlarının arasında unutkanlık ve ağır depresyon yer alır. Demans ve alzheimer hastalarının hayatlarını sürdürmesi oldukça zordur. Bu nedenle çevresindekiler ve aileleri bu hastaların hayatlarını kolaylaştırmak için özen göstermeleri gerekir. Unutkanlık hastalığının anlaşılabilmesi için hafıza kavramını da anlamak gerekir. İnsan hafızası kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olmak üzere ikiye ayrılır. Kısa süreli bellekte en fazla 6 ila 9 adet arasında bilgi işlenir. Bu bilgiler çok kısa olarak burada kalır ve herhangi bir kodlama ile uzun süreli belleğe alınmazsa unutulur. Kısa süreli bellekteki bilgiler kodlama ve tekrar ile olsa da uzun süreli belleğe alınamıyorsa bu unutkanlık hastalığını işaret eder. Ayrıca uzun süreli belleğe kaydedilen bilgilerin geri getirilmesi mümkün olmuyorsa bu da unutkanlık hastalığını işaret eder. Her iki hafıza sorunundan dolayı da unutkanlık ortaya çıkar.

Unutkanlık Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Unutkanlık hastalığı farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkabildiğinden hastalarda farklı belirtiler görülmesi normaldir. Her hastada aynı belirtilerin gözlenilmesi beklenemez. Bazı hastalar yakın zamanda yediği ve içtiği şeyleri unuturken, diğer bir grup hasta ise yapması gereken şeyleri unutabilir. Bununla birlikte bir nesnenin daha önce koyulduğu yerin unutulması da olasıdır. Ancak en yaygın belirtileri:

• Günlük yaşamdaki rutin aktivitelerin ve işlerin unutulması,
• Daha önce izlenmiş bir filmin, okunmuş bir kitabın, düşüncelerin veya bir başkasıyla yapılmış sohbetin unutulması,
• İş hayatında yapılması gereken işlerin unutulması ve aksatılması,
• Önceden birçok kez gidilmiş ve ziyaret edilmiş bir adresi unutma veya bulmakta zorluk çekme,
• Basit seçimlerde bile kararsızlık yaşama veya karar vermede zorlanma,
• Normalde ilgi çekici gelen şeylere karşı olan ilginin yitirilmesi ve hissislik,
• Yoğun depresyon,
• Anksiyete veya sinirlilik halidir.

Bunlar en yaygın belirtiler olsa da unutkanlık hastalığının belirtileri arttırılabilir. Özel olan günleri unutmak, sahip olunan eşyaları kaybetmek, aile bireylerinin veya yakın çevredeki insanların isimlerini unutmak, konuşma esnasında sözcükleri unutmak vs. gibi daha fazla belirti de sayılabilir. Hastalık her bireyde farklı seyredebileceği için belirtileri bu denli fazladır.

Unutkanlık Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Unutkanlık hastalığının nedenleri hafıza ile ilgili olarak iki farklı şekilde ele alınır. Bunlar kısa süreli hafıza ile ilgili olanlar ve uzun süreli bellek ile ilgili olanlar olarak birbirinden ayrılır. Kısa süreli hafızanın kapasitesi oldukça sınırlıdır ve buradaki bilgilerin unutulma süresi de oldukça kısıtlıdır. Bu nedenle kısa süreli hafızadaki bilgilerin unutulması birçok nedenden dolayı olabilir. Bu bellekteki bir bilginin öğrenilebilmesi veya akılda tutulabilmesi için kodlama ve dikkat gereklidir. O an öğrenilmek istenen bilgiye odaklanmayı güçleştiren her şey unutkanlığa sebep olur. Buna kısa süreli hafızaya müdahale denir. Böyle durumlarda kısa süreli bellekteki bilgiler bozulur ve unutulur. O an öğrenilmek istenen bilgi dışındaki şeyler öğrenilirken, asıl öğrenilmek istenen bilgi unutulur. Bu duruma da bilimsel olarak yerini alma denir. Ayrıca insanlar farklı nedenlere bağlı her bilgiyi öğrenmek istemezler. Böyle durumlara da güdülenmiş unutma adı verilir. Bütün bu unutkanlık durumları bilginin depolanamamasına neden olur ve unutkanlık hastalığı ortaya çıkar. Uzun süreli bellek ise neredeyse sınırsız kapasiteye sahiptir ve öğrenilmiş bütün bilgiler burada yer alır. İnsanın ihtiyacı olan bilgiyi kullanabilmesi için uzun süreli bellekten bu bilginin getirilmesi gerekir. Ancak çeşitli nedenlere bağlı olarak buradan bilgi getirilemez. Bu durum unutkanlığa ve ilerleyen süreçte unutkanlık hastalığına neden olur. Yine travmalar veya hastalıklar vs. gibi durumlardan dolayı uzun süreli bellekteki bilgiler bozulabilir. Bu nedenle bilgi unutulur ve bu durumun sürekli yaşanması unutkanlık hastalığına neden olur. Ayrıca tiroid hormonu bozuklukları, kaygı bozuklukları, ağır depresyon, sinir sistemini etkileyen hastalıklar, folik asit eksiklikleri, vitamin ve mineral eksikliği, hafızayı etkileyebilecek travmalar, beyindeki herhangi bir tümör de unutkanlık hastalığına neden olabilir.

Unutkanlık Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

Unutkanlık hastalığının ortaya çıkması fiziksel veya psikolojik nedenlere bağlı olabilir. Yoğun stres altında çalışmak veya çok fazla dikkat edilmesi gereken durumlara maruz kalmak unutkanlığa neden olabilir. Ayrıca bazı ciddi hastalıklar da unutkanlığa neden olur. Bu nedenlere bağlı olarak unutkanlık hastalığı yaşayanlar psikoloji ve nöroloji bölümlerinde muayene olması gerekir. Ancak ilk başvurulması gereken yer nöroloji doktorudur. Unutkanlık hayat kalitesini oldukça fazla etkilediği için bu süreç uzatılmamalıdır. Genelde tanı ve unutkanlığın seviyesini ölçmek için uzmanlar tarafından hazırlanmış bir takım sorular hastaya sorulur. Bu sorular hastanın kendi hayatını ve günlük yaşamını ilgilendiren sorulardır. İyi tanınan bir kişinin isminin unutulup unutulmadığı, bir gün önce yapılan aktivitelerin hatırlanıp hatırlanmadığı, hafıza sorunları yaşanıp yaşanmadığı, haftanın günlerinin unutulup unutulmadığı, bir nesnenin aranırken ne olduğunun unutulup unutulmadığı, anahtarın oldukça fazla kapı üzerinde veya evde unutulup unutulmadığı gibi sorular tanı için hastaya sorulur. Sorulan sorulara verilen evet yanıtı eğer fazlaysa unutkanlık hastalığından söz edilir. Bu tür testler ile hastalığını teşhisi konulur ve buna uygun tedavi uygulanır.

Unutkanlık Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Unutkanlık hastalığının tedavisi için bir takım ilaçlar doktor kontrolünde kullanılabilir. Bu ilaçlar mutlaka doktorun önerisi ile alınır. Eğer unutkanlık hastalığı vitamin eksikliğinden kaynaklanıyorsa doktor vitamin ilaçları kullanılmasını ister. Eğer psikolojik nedenlerden dolayı unutkanlık oluyorsa psikiyatri ilaçları önerilir. Nörolojik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan unutkanlık hastalıklarında ise nöroloji uzmanı bir takım ilaçların kullanılmasını isteyebilir. Bunun dışında bireysel olarak hiçbir ilacın kullanılmaması gerekir. Çünkü yanlış alınacak bir ilaç hastanın durumunu daha da kötüleştirebilir. Unutkanlığın ortadan kaldırılması veya azaltılması için insanların yaşam tarzlarını değiştirmesi de gerekebilir. Kitap okumayan hastaların kitap okuma alışkanlığı edinmesi, bulmaca çözmek, yapbozlarla ilgilenmek, işe veya eve giderken rutin yolların dışında rotalar kullanmak, yapılması gereken aktiviteleri not etmek, yabancı dil öğrenmeye çalışmak, daha sosyal bir insan olmaya çalışmak, yeni öğrenmeler gerçekleştirebilecek eğitimlere katılmak ve zihnin daha fazla yorulmasını önlemek için gereksiz şeylere takılmamak bireysel olarak uygulanabilecek tedavi yöntemleridir. Ayrıca hastalar unutkanlıkları için kaygılanmamalıdır. Çünkü bu durumun sürekli düşünülmesi unutkanlığın ilerlemesine neden olabilir. Zihnin dinlenmesi için yeteri kadar uyku gerekir. Bu nedenle unutkanlık hastalığı olanların yeteri kadar uyumaya özen göstermesi gerekir. Bu şekilde hastalar kendi unutkanlıklarını azaltabilir ve hastalığın ortaya çıkmasına engel olabilir.

Eğer siz de unutkan bir insan olduğunuzu düşünüyor veya unutkanlık hastalığı belirtileri gösteriyorsanız en kısa zamanda randevu alarak muayene olabilirsiniz. Böylece unutkanlık hastalığının önüne geçebilir ve daha sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark