Ağız ve diş sağlığı, özen ve dikkat gerektiren bir konu olup ağız bölgesi besinlere sürekli olarak maruz kaldığından bakteriyel oluşumlara oldukça açık bir ortamdır. Diş çürükleri başta olmak üzere her türlü ağız ve diş hastalığının önlenebilmesi için ağız bakımı, düzenli ve titiz bir şekilde yapılmalıdır. Diş fırçalamaya yeterli özenin gösterilmemesi halinde dişlerde oluşan bakteri plakları diş minesine zarar vererek diş çürüklerine neden olur. Diş çürükleri ağız kokusu ve hoş olmayan görüntüye neden olmalarının yanı sıra ağrı ve hassasiyet oluşturarak günlük yaşamı zorlaştırabilir, tedavi edilmemesi halinde ilerleyerek diş kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle ağız ve diş bakımı düzenli olarak yapılmalı, dişlerde çürüme fark edildiği takdirde diş hekimlerine başvurularak muayeneden geçilmelidir.

Çürük diş nedir?

Her yaştan bireyi etkileyebilen diş çürüğü, diş minesinin ve dişlerin dış sert yüzeyinin tahrip olması olarak tanımlanır. Dişler üzerinde yapışkan bir bakteri filmi olan plak oluşur. Şeker içerikli besinlerin tüketilmesi, dişlerde daha önce oluşmuş olan plaklardaki bakterilerin diş minesine saldıran asitler üretmesine neden olur. Plakların yapışkan yapısı, oluşan asitlerin dişlerle sürekli temas halinde olmasına neden olur ve diş yüzeyi zamanla parçalanır. Böyle zamanlarda dişlerde boşluklar ve çürükler meydana gelir. Diş kökleri, diş yüzeylerine göre daha hassastır ve bu yüzden çürümeye daha yatkındır. Çürük dişler, genelde soğuk ve sıcağa daha duyarlıdır. Çocuklarda ve gençlerde daha çok yüzeysel çürüklere daha sık rastlanırken 50 yaş üstündeki bireylerde daha çok diş köklerinde çürükler oluşur. Diş kenarlarının çürümesi de yetişkinlerde yaygın bir durumdur. İnsanlar yaşlandıkça dişlerdeki florür azalır ve bu durum da çürümelere yol açar.

Çürük diş belirtileri nelerdir?

Çürük diş belirtileri; çürüğün dişte bulunduğu yere, boyuta ve derinliğe göre değişebilir. Çürümeler ve boşluklar yeni yeni ortaya çıkmaya başlıyorsa herhangi bir belirti görülmeyebilir. Çürümenin büyümesiyle birlikte şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Belirgin bir neden olmaksızın ortaya çıkan diş ağrısı,
• Dişlerin normalden daha hassas olması,
• Tatlı, sıcak, soğuk içecekler içerken veya yiyecekler yerken dişlerde hafif ya da keskin bir ağrı,
• Dişlerde gözle görünür delikler veya çürükler,
• Dişin herhangi bir yüzeyinde ortaya çıkmış kahverengi, siyah veya beyaz boyalanmalar,
• Herhangi bir yiyecek ısırıldığında ortaya çıkan ağrı.

Bu belirtilerin yanında çürüklerin ilerlemesi ağız kokularına da yol açmaya başlar. Diş çürüklerinin zamanında tedavisinin yapılmaması halinde dişin bütün yüzeyine ve köküne ulaşması mümkündür. Böyle durumlarda tedavi için geç kalınmış demektir.

Dişler neden çürür?

“Diş çürüklerine neler sebep olur?” sorusu en çok merak edilen soruların başında gelir. Dişlerde oluşan plaklar çürüklerin oluşmasına yol açan ana sebeptir. Çok fazla şekerli ve nişastalı gıda tüketmek, bunun ardından gerekli diş temizliğini yapmamak çürüklere neden olur. Şekerli ve nişastalı gıdaların tüketiminden sonra dişlerin temizlenmemesi halinde, plaklarda bulunan bakteriler beslenir. Bu durum bakterilerin daha çabuk ve kolay üremesine neden olur. Öncelikle diş taşları oluşur ve tartarlar meydana gelir. Meydana gelen tartarlar, plakların giderilmesini zorlaştırır ve bakteriler için bir kalkan oluşur. Böylece diş çürüğü meydana gelir. Diş çürüğü tedavi edilmediğinde, dişlerde bulunan bakteriler ve asit dişin tüm yapısını sarar. Sinirler ve kan damarlarını içine alan ve pulpa adı verilen iç diş malzemesine kadar ulaşır. Bu bakteriler ve asitler, şişliklere ve tahrişlere yol açar. Şişliğin dişin içindeki genişlemesi devam ettikçe kan damarları ve sinirler sıkışır. Bu durum da diş ağrılarına neden olan ana sebeptir. Ayrıca plaklarda bulunan asitler, diş yüzeyini koruyan minerallerin yok olmasına neden olur. Bu durum da diş minesinde küçük açıklıklara veya deliklere yol açar. Bu açıklıklardan ve deliklerden bakteriler, dentin adı verilen katmana ulaşır. Dentin, diş yüzeyine göre daha yumuşak ve aside daha az dirençli bir bölgedir. Dentini kaplayan bakteriler ve asitler, dişin çürümesine ve diş ağrısına neden olur.

Çürük diş nasıl teşhis edilir?

Diş çürüğünün tespiti için bir diş hekimine muayene olmak gerekir. Diş hekimleri öncelikle hastanın tıbbi öyküsünü dinler. Diş ağrılarının ve hassasiyetlerinin ne kadar süredir devam ettiği, ne sıklıkla ve ne şiddetle seyrettiği sorularının cevabı, çürükler hakkında bilgi verir. Bunun ardından özel ekipmanlar ile dişlerin fiziki olarak görüntülenmesi yapılır. Ağız ve dişler özel tıbbi araçlar ile incelenir. Dişlerde oluşan hassasiyetler, delikler, boşluklar ve çürükler fiziki muayene ile tespit edilebilir. Ancak diş köklerinde meydana gelen çürüklerin tespit edilmesi fiziki muayene ile mümkün değildir. Dişlerin köklerini ve sinirleri görüntülemek için diş röntgenlerine ihtiyaç duyulur. Röntgenlerin amacı sinirlerin ve diş köklerinin görüntülenmesi, köklerde veya sinirlerde çürük oluşumunun incelenmesidir. Tüm bu yöntemler kullanılarak boşlukların, deliklerin veya çürüklerin seviyesi tespit edilir. Tespit edilen durumlara uygun tedavi diş hekimi tarafından belirlenir. Teşhis ve tedavinin gecikmesi halinde diş kayıpları yaşanılır.

Çürük diş tedavisi nasıl yapılır?

Diş çürüklerinde tedavinin başarılı olması için düzenli olarak düş kontrolü yapılması önemlidir. Çürüklerin ve boşlukların boyutuna göre tedavi uygulanır. Eğer boşluklar yeni başlıyorsa ve henüz çürükler meydana gelmemişse, florür tedavisi uygulanır. Bu tedavide normalde diş macunlarının içerdiği florürden daha fazla miktarda florür kullanılır. Florür takviyesi sıvı, jel, köpük veya vernik formunda olabilir. Bu tedavi, çürük henüz oluşmadan yapıldığında dişi sağlığına kavuşturur. Çürüklerin ilerlemesi halinde ise çürüyen bölge alınarak dişin kalıbına göre dolgular yapılır. Diş dolgusu, bakımının iyi yapılması halinde uzun yıllar herhangi bir sorun olmadan kullanılabilir. Dişin dolguyla tedavisinde geç kalınmışsa kron kaplamalar yapılır. Porselen, metal gibi çeşitleri olan bu kaplamalar dişin yerini tutar. Çürük eğer dişin köküne ulaşmış ve sinirlere zarar vermişse kanal tedavisi uygulanır. Bu tedavinin uygulanabilmesi için dişin yüzeyinin hala kullanılabilir olması gereklidir. Tedavideki amaç sinirlerin çıkartılarak yerine bir dolgu uygulanmasıdır. Böylece çürük ve zarar görmüş olan sinirler ve kökler alınır. Geriye dişin sağlam kısmı kalır. Son tedavi yöntemi ise diş çekimidir. Artık uygulanabilecek bir tedavi kalmadığında bu yönteme başvurulur. Ancak diş çekildiğinde kalan boşluk diğer dişlerin yapısını bozabilir. Bu nedenle kalan boşluk için diş implantı veya köprü uygulanması önerilir. “Çürük diş ağrısına ne iyi gelir?” denildiğinde ise ağrı kesiciler ön plandadır. Diş çürükleri iltihaba yol açtığında tedavi gecikebilir ve böyle durumlarda yoğun ağrılar olabilir. Ağrıların önüne geçmek için diş hekiminin önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir.

Diş çürüğünü engelleme yöntemleri nelerdir?

Diş çürüğünün en iyi tedavisi daha oluşmadan önlemektir. İyi ağız ve diş hijyeni, boşlukların ve diş çürümelerinin oluşmasının önüne geçer. Çürük diş ortaya çıkmadan gerekli hijyenik önlemlerin alınması en etkili yöntemdir. Gece yatmadan ve sabah kahvaltıdan sonra dişleri fırçalamak önemlidir. Ayrıca şekerli ve nişastalı gıdalar tüketildikten sonra da dişlerin fırçalanması gerekir. Bunun yanında florür içerikli gargaralar ile ağzın çalkalanması da faydalı bir yöntemdir. Eğer diş fırçalamak o an için mümkün değilse gargara yapmak etkili bir yöntemdir. Şekerli ve nişastalı gıdalardan kaçınmak, dişlerin yapısının korunmasına yardımcı olur. Asit içerikli meyve suları gibi sıvılar diş minelerine zarar verebilir. Bu nedenle bu gıdaların tüketiminden sonra da diş temizliği özenle yapılmalıdır. Düzenli aralıklarla mutlaka diş hekimine kontrole gidilmelidir. Diş hekimi oluşmuş veya oluşabilecek olan çürüklerin tedavisinin hızlı bir şekilde yapılmasını sağlayacaktır.

Eğer sizin de diş hassasiyetiniz ve ağrılarınız varsa bir an önce diş hekiminden randevu alarak muayene olmalısınız. Böylece gerekli tedavilerinizi erken dönemde yaptırarak daha sağlıklı ve bakımlı dişlere sahip olabilir, diş kaybını önleyebilirsiniz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark