Diğer adları : Kanser antijen-GI CA-GI
Resmi adı : Kanser Antijeni 19-9

Niçin Testi Yaptıracaksınız?
Pankreas kanserinin diğer rahatsızlıklardan ayrımında, pankreas kanserinin tedavisinin yanıtını ve nüksünü izlemek için kullanılır.

Ne Zaman Testi Yaptıracaksınız?
Doktorunuz pankreas kanseri olduğunuzdan kuşkulandığında, pankreas kanseri tedavisi sırasında veya sonrasında bu testten geçilir.

Gerekli Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan alınan kan numunesi kullanılır.

Test için Hazırlık Gerekir mi?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir

Ne test edilmektedir?
Kanser antijeni 19-9 (CA 19-9) bazı kanser hücrelerinin yüzeyinde var olan bir proteindir. CA 19-9, kansere neden olmaz, tümör hücreleri tarafından etrafa saçılarak kanserin seyrini takipte bir tümör belirteci olarak kullanılır.

CA 19-9 ilerlemiş pankreas kanseri olan kişilerin yaklaşık % 70’inde artmaktadır. Kolorektal kanser, akciğer kanseri, safra kesesi kanseri, safra yolu tıkanması (örn: safra taşları), pankreatit, kistik fibroz ve karaciğer hastalığı gibi rahatsızlık ve hastalıklarda da yükselebilmektedir. Sağlıklı kişilerin kanında da küçük miktarlarda CA 19-9 bulunmaktadır.

Test için numune nasıl toplanır?
Bir kol damarından iğneyle kan numunesi alınır.

Numunenin kalitesinden emin olmak için herhangi bir test hazırlığına gerek var mı?
Test için hazırlık yapılması gerekmemektedir.

Nasıl kullanılır?
CA 19-9, kanser taraması için yeterince duyarlı veya özgül bir test olmadığı gibi spesifik bir kanser tipi için tanısal bir test değildir. Bir tümör belirteci olarak başlıca kullanımları:

Pankreas kanseri ile pankreatit gibi diğer hastalıkların ayrıma yardımcı olmak için
Pankreas kanseri tedavisine verilen yanıtı ve /veya kanserin ilerlemesini izlemek
Pankreas kanseri nüksünü gözlemek
Kanser CA 19-9 düzeyleri yükseldiği takdirde bir tümör belirteci olarak kullanılabilmektedir. Safra kanalı (hepatobiliyer) kanseri olan kişilerin yaklaşık % 65’inde CA 19-9 yükseldiği için bu kansere yakalanmış kişilerin takibi ve izlemine yardımcı olmak üzere istenebilir.

Ne zaman istenir?
Hastada pankreas kanserine işaret eden belirtiler ortaya çıktığında karsinoembriyojenik antijen (CEA), bilirubin, ve/veya karaciğer paneli gibi başka testlerle birlikte CA 19-9 da istenebilir. Bu belirtiler, karın ağrısı, bulantı, kilo kaybı ve sarılığı içermektedir.

Pankreas kanseri başlangıcında CA 19-9 yükselmişse kanser tedavisi sırasında yanıtı izlemek için birkaç kez ve tedavi sonrasında düzenli aralıklarla nüksün saptanmasına yardımcı olmak için CA 19-9 testi istenebilmektedir.

Doktorunuz, hepatobiliyer kanser ve /veya safra kanalı tıkanmasından kuşkulandığında bazen CA 19-9 istenebilmektedir. Safra kanalı tıkanıklığının kanser dışı nedenleri CA 19-9 düzeylerinin çok yükselmesine yol açabilmektedir. Tıkanıklık açıldığında düzeyler düşer. Bu olgularda CA 19-9 düzeylerini yeniden kontrol etmek için tıkanıklık ortadan kaldırıldıktan sonra en azından bir veya iki hafta beklemek gerekebilir.

Test sonucu ne anlama gelir?
Sağlıklı kişilerde düşük miktarlarda CA 19-9 saptanabilir. Karaciğer veya pankreası olumsuz etkileyen birçok rahatsızlık geçici yükselmelere neden olabilmektedir.

Pankreas kanseri, başka kanserler, birkaç başka hastalık ve rahatsızlıkta orta-yüksek düzeylere rastlanmaktadır. Egzokrin pankreas kanserinde CA 19-9 düzeyleri son derece yüksektir. Bu kanser besinleri sindiren enzimleri oluşturan dokulardan ve bu enzimleri ince bağırsağa taşıyan kanallardan çıkmaktadır. Pankreas kanserlerinin yaklaşık % 95’i bu tiptedir.

Kanser tedavisi sırasında ve sonrasında bir dizi CA 19-9 ölçümü yararlı olabilmektedir. Yükselen ve alçalan düzeyler doktora tedavinin işe yarayıp yaramadığı, kanserin cerrahi sırasında tümüyle ortadan kaldırılıp kaldırılmadığı veya kanserin nüks edip etmediği hakkında önemli bilgiler sağlayabilmektedir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?
Erken evre pankreas kanserinin az sayıda uyarı belirtisi vermesi üzücüdür. Hastalarda belirtiler ortaya çıktığında ve CA 19-9 önemli derecede yükseldiğinde pankreas kanseri genellikle ileri bir evrededir.

Doktorum niçin benim için CA 19-9 taraması yapmıyor ?
CA 19-9, belirtileri olmayan kişilerde tarama testi olarak önerilmeyecek derecede duyarlı veya özgül değildir. Bu testle ilişkili çok fazla sayıda yalancı pozitif ve yalancı negatif sonuç bulunmaktadır. Araştırmacılar pankreas kanserini daha erken evrede tanımlamaya yardımcı olabilen ve tarama için daha uygun başka belirteçleri araştırmaktadır.

Doktorum CA 19-9 ile birlikte başka hangi testleri isteyebilecektir?
Doktorunuz, pankreas ve safra kanallarına bakmak için bir BT taraması (bilgisayarlı tomografi), ultrasonografi ve MRG taraması, bir ERCP (ağız yoluyla mide ve oniki parmak bağırsağından safra ve pankreas kanalları içine sokulan ışıklı bir aletle yapılan endoskopik retrograt kolanjiyo pankreotografi) ve /veya kanser hücrelerine mikroskop altında bakmak için biyopsi isteyebilir.

Pankreas kanserinin başlıca risk faktörleri nelerdir?
Doktorlar halen pankreas kanseri olgularının çoğunun nedenlerini bilmemektedir. Tanımlanmış risk faktörleri arasında sigara içimi, yaş (çoğu 50 yaşın üstünde), erkek cinsiyet, aile öyküsü, diyabet, kronik pankreatit, bazı kimyasal maddeler ve boyalara ağır mesleki maruziyeti içerir.

Kaynakça : labtestsonline