Aort anevrizması, sol kalpten çıkan ve aort adı verilen atardamarda bölgesel genişleme olması sonucu kesecik oluşması durumudur. Sıklıkla 60 yaşın üzerindeki hipertansiyon hastalarında görülebilen bu genişleme noktalarında ani olarak yırtılmalar meydana gelebilir. Buna aort yırtılması ya da tıbbi adıyla aort diseksiyonu denmektedir.

Aort nedir?

Aort, vücudumuzda bulunan en büyük atardamar olup sol kalpten çıkar. Aort damarı, akciğerlerde temizlenmiş oksijen açısından zengin kanın kalpten vücut dokularına pompalandığı noktada bulunur. Kan dolaşımının merkezinde bulunan bu damarda yetişkinlerde dakikada ortalama 5 litre kan pompalanır.

Aort çıkan aorta, arkus aorta, inen aorta ve abdominal aort olmak üzere dört bölümden oluşur. Abdominal aorta damarın karın bölgesindeki kısmına verilen isimdir. Aort damar yırtılması belirtilerinin şiddet yırtılmanın meydana geldiği damar bölüme göre farklılık gösterir. Kalbe daha yakın olan bölgelerde oluşan yırtıklar ölümcül olabilen daha şiddetli belirtilerle seyreder.

Aort anevrizması nedenleri ve risk faktörleri 

Aort anevrizması oluşma riski yaşla birlikte artış gösterir. Bunun nedeni, damar duvar yapısının yıllar içinde değişime uğramasıdır. Damar duvarı yaş ilerledikçe elastikiyetini kaybetmekte ve damar duvarında oluşan basınca dayanıklılığı azalmaktadır.

Vakalarının %50’sinden fazlasında, ateroskleroz yani damar sertliği anevrizmanın sebebidir. Yüksek tansiyonu olan hastalarda da yaygındır. Yüksek tansiyon damar duvarında gerginliğe yol açarak anevrizmaya zemin hazırlar. Hipertansiyon ateroskleroz için de risk faktörüdür.

Bakteriyel enfeksiyonlar, anevrizma gelişiminde diğer bir nedensel faktör olarak rol oynayabilir. Enfeksiyon damar duvarında iltihaplanmaya neden olur ve anevrizmaya zemin hazırlar. Enfeksiyonun neden olduğu bu keseleşmeye mikotik anevrizma denir.

Aort anevrizmasının daha nadir nedenleri arasında tüberküloz, sifiliz gibi hastalıklarda görülen damar duvar iltihabıdır. Marfan sendromu, Ehler-Danlos sendromu gibi bazı doğuştan var olan bazı genetik hastalıklarda da aort anevrizması riski artmıştır.

Aort anevrizması belirtileri nelerdir? 

Aortun karın bölgesinde gelişen anevrizması başlangıçta genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz ve bu nedenle erken evrede saptanamaz. Fakat ilerleyen zaman içinde anevrizmanın boyutu artarak çevre doku ve organlara bası yapar ve şikâyetlere neden olur. Bu durumda bacaklara, sırta vuran ağrı ve hazımsızlık gibi sindirim sistemiyle ilişkili belirtiler görülür.

Aortun göğüs bölgesindeki kısımlarında anevrizma oluşmuşsa göğüs ağrısı, öksürük, nefes darlığı, ses kısıklığı ve yutma sorunları gibi belirtiler görülür.

Aort yırtılması belirtileri nelerdir? 

Aort anevrizması ne kadar büyükse, yırtılma riski de o kadar yüksektir. Çapı 6 santimetreden fazla olan abdominal aort anevrizması ve 5,5 santimetreden fazla olan göğüs bölgesi anevrizmaları özellikle tehlikelidir. Anevrizmanın yırtılmasından sonra, göğüs ya da karın bölgesinde sırta  yayılan çok şiddetli bir ağrı ortaya çıkar. Bu şikâyetlere mide bulantısı da eşlik eder. Güçlü iç kanama hızla dolaşım şokuna neden olur. Bu nedenle hızlı ve etkin bir tedavi şarttır.

Aort anevrizması tanısı nasıl konulur? 

Doktorlar genellikle başka amaçla yapılan ya da rutin bir muayene sırasında aort anevrizmasını keşfederler. Örneğin, abdominal aort anevrizması sıklıkla başka bir nedenle yapılan batın ultrason muayenesi sırasında saptanır. Steteskopla dinleme sırasında damar duvarında kanın oluşturduğu akış sesleri duyulabilir.

Göğüs bölgesindeki bir aort anevrizması da genellikle başka amaçla çekilen göğüs grafisinde tesadüfen keşfedilir. Daha doğru bir sonuç kalp ekosu yapılarak elde edilir. Bu incele ile aortun diğer bölümleri de açıkça görülebilir.

Aort anevrizmasının boyutu ve şiddeti ile ilgili ayrıntılı veriler bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ya da anjiyografi  ile elde edilebilir.

b

Aort anevrizması tedavisi nasıl yapılır? 

Tedavi anevrizmanın büyüklüğüne göre değişiklik gösterir. Herhangi bir belirti vermeyen küçük çaplı anevrizmalar belli aralıklarla takip edilir. Hipertansiyon hastalarında kan basıncı değerleri tedaviyle normal sınırlarda tutulur. Karın bölgesinde 6, göğüs bölgesinde ise 5,5 santimetrenin üzerindeki anevrizmalar cerrahi yolla tedavi edilir. Genişlemiş damar bölgesi ameliyatla çıkarılır ve yerine stent yerleştirilir.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark