Doğum, yaşama dair en güzel deneyimlerden biri olsa da anne olmaya hazırlanan pek çok kadın şiddetli doğum sancıları nedeniyle gergin ve kaygılı hissedebilir. Günümüzde tüm dünyada normal doğum için altın standart olarak kabul edilen epidural doğum ise güvenli ve ağrısız bir yöntem olmasıyla öne çıkar.

Epidural doğum nedir?

Epidural doğumda doğum öncesinde anne adayının bel kısmından özel bir iğne ile girilerek omuriliğe takılan bir kateterden anestezik madde verilir. Bu uygulamanın amacı belden aşağısının uyuşturularak ağrının hissedilmesinin engellenmesidir. Diğer adları ağrısız doğum ve epidural analjezidir.

Ağrısız doğum normal doğum için kullanılan bir yöntemdir. Ancak bu yöntemle başlanan normal doğumun herhangi bir nedenle gerçekleşemediği durumlarda belden takılan epidural kateterden verilen ilaç dozu ve konsantrasyonu artırılarak sezaryen doğum da gerçekleştirilebilir.

Epidural doğum sırasında neler yaşanır?

Doğum anne rahmi içinde ki bebeğin zamanı gelince şiddetli kasılmalarla doğum kanalından ilerleyerek dışarıya çıkmasıdır. Doğum eylemi üç evrede gerçekleşir. Bu evreler; açılma, bebeğin çıkışı ve halas yeni plasentanın çıkışı şekllinde sıralanabilir. Açılma evresinde ağrılar rahim kasılmaları, rahim boynunun genişlemesi ve doğum kanalının açılmasından kaynaklanır. Bu ağrılar ritmik kasılmalar şeklinde ve oldukça şiddetli olarak hissedilir. İkinci evrede ise ağrılar bebeğin başının doğum kanalından aşağıya inip dışarıya çıkarken kasık ve kalça tabanındaki yumuşak dokuları germesinden kaynaklanır.

Epidural doğumda hissedilen ağrıyı azaltmak için başka yöntemler var mıdır?

Doğum eylemi normal bir süreç olmasına rağmen bu sırada hissedilen ağrının çok güçlü olması nedeniyle ağrıların azaltılması için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu amaçla hipnoz, akupunktur, aromaterapi, çeşitli egzersizler, nefes alıştırmaları, ağrıya neden olan bazı sinirlerin lokal anestezik ilaçlar ile uyuşturulması ve TENS uygulaması gibi yöntemler kullanılsa da bu yöntemler doğum ağrısını azaltmakta yetersiz kalır. Doğum ağrılarını azaltmada en etkili yöntem epidural yöntemdir.

Epidural doğum tekniği normal doğumların hepsinde uygulanabilir mi?

Epidural doğum için temel koşul annenin bilinçli olarak doğum sürecine katılmayı tercih etmesidir. Ayrıca; gebelik süresinin problemsiz geçmiş olması, düzenli rahim kasılmalarının olması, rahim ağzının 3-7 cm açıklığa sahip olması, tek bebek olması ve 38-42 haftalık gebelik olması durumunda epidural yöntem ile doğum tercih edilebilir. Verilen şartların hepsini sağlasanız dahi, durumunuzu uzman doktorunuzla birlikte değerlendirmeniz en doğrusu olacaktır.

Epidural anestezi nasıl uygulanır?

Epidural yöntem anestezi uzmanlarının en yaygın olarak kullandıkları ve oldukça tecrübeli oldukları bölgesel anestezi tekniklerinden biridir. Girişimden önce anestezi uzmanı, annenin durumunu değerlendirir. Herhangi bir engel görmezse işlemin nasıl yapılacağını, olası yan etkilerini anneye anlatır ve varsa soruları cevaplar. Uygulanacak kişiye uygun pozisyona getirildikten sonra iğne ile girilecek yer antiseptik sıvılarla mikropsuz hale getirilir ve steril şekilde örtülür. Girişimin yapılacağı hizada cilt ve cilt altı dokular, ince iğnelerle uyuşturulur. Ardından özel epidural iğnesi ile epidural aralığa girilerek buraya kateter denilen ince tüp yerleştirilir ve bu kateter vücuda flaster yardımıyla sabitlenir. Kateter yoluyla ilaçların verilmesinden kısa süre sonra, anne sancıları hissetmemeye başlar. Epidural yöntem rahim kasılmalarını engellemez, sadece sancıları keser.

Epidural kateter tecrübeli anestezi hekimleri tarafından uygulandığında başarı oranı son derece yüksek bir işlemdir ve yan etkileri son derece düşüktür. İstatistiklere bakıldığında epidural doğum ile gebelerin % 85′inde istenilen etki elde edilirken, %12’sinde kısmi etki görüldüğü ve % 3 gebede ise hiç etki görülmediği gözlenmiştir.

Epidural doğum nasıl gerçekleştirilir?

Epidural yöntem, rahim kasılmaları düzenli hale geldikten sonra rahim ağzı yaklaşık % 60-70 incelip, açıklığı 4 cm’ye ulaşınca yani sancılar anneyi ciddi olarak rahatsız etmeye başlayınca uygulanır. Epidural anestezinin bu aşamadan önce uygulanması, kasılmaları etkileyip doğumu geciktirir. Geç kalındığında ise hem anne gereksiz ağrı çekmiş olur hem de ağrılar daha sık geleceğinden anne adayı işlem süresince hareketsiz kalamaz ve epidural uygulanması zorlaşabilir. İlaç uygulandıktan sonra ayaklarda ısınma ve karıncalanma başlar ve daha sonra göbek hizasına kadar yükselen uyuşukluk hissedilir. Epidural anestezinin uygulaması ortalama 10 dakika sürerken, ağrılar uygulamadan kısa süre sonra azalmaya başlar. Epiduralin etkisinin tam anlamıyla hissedilmesi ise 15 dakikayı bulabilir. Ağrı doğumun ilerlemesiyle ve ilacın etkisinin azalmasıyla şiddetlendiğinde uzman hekim tarafından tekrar doz ayarlaması yapılır.

Epidural yöntem uygulanan hastalar kasılmaları hissetmediklerinden doğum anında ıkınma hissi duymayabilir. Fakat doğuma yardımcı olan sağlık profesyonelleri, hastayı NST cihazına bağlayarak kasılmaları monitörden takip edebilir ve ıkınma için doğru zamanı anneye söyleyebilirler.

Epidural doğumun avantajları nelerdir?

Epidural yöntem, normal doğumun ağrı duymadan gerçekleşmesidir. Bu yöntemde, doğum ağrılarının hafifletilmesi, bebeğin ve annenin sağlığını olumlu yönde etkiler ve doğumun konforunu bir hayli artırır. Doğum sürecinde anne yorulmadığı, ağrı duymadığı için rahatlıkla ıkınabilir, doğuma aktif olarak katılabilir. Anne, bebeğini doğurduğu zaman uyanık ve ağrısız olduğu için o güzel anın tadını çıkarır. Doğumdan sonra anne kısa sürede bebeğiyle ilgilenebilecek, emzirebilecek hale gelir. Bu yöntemde fazla miktarda ilaç uygulanmadığı için anne ve bebeğe olumsuz etkisi çok azdır. Ancak nadiren de olsa doğum sürecinin uzamasına sebep olabilir.

Epidural anestezinin avantajları aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

• Epidural anestezi, normal doğum sırasında son derece etkili bir ağrı kontrolü sağlar ve tüm doğum süreci boyunca uygulanabilir.
• Uzun süren doğumlarda annenin dinlenebilmesine ve doğum anında güçlü şekilde ıkınabilmek için gerekli enerjiyi depolayabilmesine yardımcı olur.
• Doğumun olumsuz taraflarını devre dışı bırakarak annenin pozitif bir doğum deneyimi yaşamasını mümkün kılar.
• Anne, epidural anestezi sayesinde tüm doğum sürecinde aktif rol alabilir ve doğumun her anına tanıklık edebilir.
• Sistemik anestezi ilaçlarının aksine, bebeğe sadece çok küçük dozda ilaç aktarılır. Epidural doğum hem anne hem de bebek için son derece güvenli bir yöntemdir.
• Epidural anestezi uygulaması acil durumlarda normal doğumdan kolaylıkla sezaryene geçiş yapılabilmesini sağlar.
• Doğum sonrası annenin daha kolay toparlanabilmesi ve bebeğiyle hemen ilgilenebilmesi de epidural doğum sayesinde mümkün olur.

Epidural doğumun dezavantajları ve istenmeyen yan etkileri var mıdır?

Çok sayıda avantajının yanı sıra epidural yöntemin bazı dezavantajları da vardır. Deneyimli anestezi uzmanları tarafından epidural kateter takıldığında yan etkiler oldukça azalacaktır. Buna rağmen bazı istenmeyen yan etkiler ile karşılaşılabilir. Bu yan etkiler arasında hafif baş dönmesi, geçici tansiyon düşmesi, bulantı, kaşıntı, sersemlik, idrar yapamama daha sık görülür, fakat kolaylıkla tedavi edilebilir.

Bunun dışında;

• %1’den düşük olasılıkla baş ağrısı ve sırt ağrısı,
• Verilen ilaçlara bağlı olarak bacaklarda geçici güçsüzlük,
• Bebek kalp atımlarında yavaşlama,
• Sinirlere zarar verilmesi ve enfeksiyon riski oldukça nadirdir.

Epidural yöntem kimlerde uygulanamaz?

Bazı medikal durumlar epidural yöntemle doğum yapmaya engel olabilir. 

• Kan sulandırıcı olarak bilinen ve pıhtılaşmayı engelleyen ilaçları kullanan hastalarda,
• Pıhtılaşma bozuklukları nedeniyle tedavi gören hastalarda,
• Aşırı kanaması olan hastalarda,
• Uygulama bölgesinde enfeksiyon olması durumunda,
• Daha önce geçirilmiş bel operasyonu varlığında epidural anestezi uygulanmaz.
• Yüksek tansiyonu olan hastalarda kadın doğum uzmanı ve anestezi uzmanı uygun görüyorsa epidural anestezi uygulanabilir.

Epidural anesteziyle doğum için annenin bu konuda istekli olması ve uzman doktorların anneyi epidural anesteziye uygun görmesi gerekir.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark