Halk arasında tokatlanmış yanak sendromu olarak bilinen ve çocuklarda sıklıkla rastlanan beşinci hastalık, Parvovirus B19’un sebep olduğu bir tür bulaşıcı enfeksiyon hastalığıdır. 5 ile 15 yaş aralığındaki okul çocuklarında sıklıkla görülen beşinci hastalığın, kız çocuklarında görülme sıklığı erkek çocuklara oranla daha fazladır. Yanaklarda kızarıklık olarak kendini gösteren, döküntülü ve iyi seyirli olan hastalık, özellikle sonbahar sonu ve kış aylarının başında daha sık görülür. Yaygın olarak hâlsizlik, ateş ve döküntü şeklinde kendini gösterdiğinden diğer döküntülü hastalıklarla karıştırılır. Ancak yanak bölgesinde var olan kızarıklık, yüz bölgesinden başlayan döküntü ve dalgalı cilt görünümü, beşinci hastalığın ayırt edici belirtileridir.

Beşinci hastalık nedir?

Bir tür DNA virüsü olan, Parvovirus B19’un enfekte ettiği kişilerde ortaya çıkan beşinci hastalık, bifazik yani iki evreli olarak ilerleyen bir hastalıktır. Hastaların yanaklarında tokat izine benzer bir kızarıklık görüntüsü ortaya çıktığı için yaygın olarak tokatlanmış yanak sendromu olarak bilinir. Yanak bölgesinde başlayan döküntü, özellikle yetişkinlerde kol, bacak ve gövdeye doğru ilerler. Bu bölgelerde de pembemsi, kaşıntılı kabarıklar şeklinde kendini gösterir. Zaman zaman belirtilerin artığı ve azaldığı hastalıkta, 38.5 derecenin altında ateş de görülebilir. Virüsün sebep olduğu hastalık hafif seyirlidir ve çoğunlukla döküntü dışında hastada başka bir şikayete yol açmaz. Uzun süre güneşe maruz kalmak, yorucu aktivitelerde bulunmak, sıcak ortam ve banyo kızarıklıkların artmasına sebep olur. Çoğunlukla bir hafta içinde belirtiler kaybolsa da bazı çocuklarda döküntü birkaç hafta boyunca devam edebilir.

Beşinci hastalık belirtileri nelerdir?

Bağışıklık sisteminin zayıf ya da güçlü olması fark etmeksizin tüm çocuklarda görülebilen beşinci hastalığa, özellikle 5 ile 15 yaş aralığındaki çocuklarda daha sıklıkla rastlanır. Hastalık hafif ateş, baş ağrısı ve burun akıntısı gibi grip ve nezle benzeri belirtilerle başlar. Bu şikayetleri takip eden birkaç gün içinde yanak bölgesinde tokatlanmış yanak görüntüsüne benzer kızarıklıklar ortaya çıkar ve bu kızarıklıklar zamanla kol ve bacak bölgesine yayılır. Bazen kaşıntılı olabilen bu kızarıklık ve kabarıklıklar bir hafta içinde iz bırakmadan yok olur. Yanaklarda örümcek ağına benzer bir kızarıklık ve döküntü ile başlayan beşinci hastalık, diğer döküntülü hastalıklarda olduğu gibi farklı viral hastalıklara davetiye çıkarabilir. Beşinci hastalığın bir diğer belirtisi olan ateş, her çocukta görülmez. Bazı çocuklarda hastalık öncesi başlayan, kızarıklık ve döküntülü dönemde de devam eden ateş, 38.5 derecenin üzerine çıkmaz. Çoğunlukla döküntü ile birlikte ateş de ortadan kalkar. Hastalık sonrası kalıcı bağışıklık sağlandığı için hastalığın tekrar etmesi söz konusu olmaz. Bulaşıcı olması sebebiyle hastalığa yakalanmış çocukların evde istirahat etmesi, toplum sağlığı açısından önemlidir. Beşinci hastalık yetişkinlere de bulaşabilir. Ancak yetişkinlerde eklemlerde ağrı ve şişlik gibi belirtiler gösterir. Solunum ve damlacık yoluyla yani, hapşırık, öksürük, burun akıntısı ve tükürük yolu ile bulaşan beşinci hastalık, henüz döküntüler ortaya çıkmadan da çocuklar arasında kolayca taşınabilir.

Beşinci hastalığın evreleri nelerdir?

‌Parvovirus ‌B19 virüsüne maruz kalındıktan yaklaşık bir hafta sonra, virüse ait parçacıklar kan dolaşımına katılır. Bunun sonucunda ateş, hâlsizlik ve baş ağrısı gibi grip benzeri belirtiler görülür. Virüs bulaştıktan sonraki 10. gün civarında ise hemoglobin düşüklüğü gibi laboratuvar bulguları ortaya çıkar. Bunlar hastalığın ilk evresini oluşturan belirtilerdir. Beşinci hastalığın ikinci evresi ise yaklaşık olarak 17. günde başlar ve bu dönemde döküntü de görülür. Yetişkinlerde döküntülere ek olarak el ve ayak eklemlerinde şişlik ve ağrı da görülebilir. İyileşme dönemini de kapsayan ikinci evrede laboratuvar bulgularında değişiklik görülür.

Beşinci hastalık tanısı nasıl konulur?

Tüm dünyada yaygın olarak görülen tokatlanmış yanak sendromu, diğer bir deyişle beşinci hastalığın tanısı klinik gözlem ile konur. Tipik olarak yaygın kızarıklık, yüz, el, kol ve bacaklarda var olan döküntü hastalığın tanısı için yeterlidir. Hastalığın iyi seyirli olması sebebiyle hekim tarafından gerekli görülmediği sürece laboratuvar testi istenmez.

Beşinci hastalık nasıl tedavi edilir?

Hastanın şikayet ve belirtilerine göre tedavi şeklinin belirlendiği beşinci hastalıkta eğer döküntülerin seviyesi yoğun ve hastayı rahatsız edecek düzeydeyse hekim tarafından alerji ilaçları reçete edilir. Böylece var olan döküntülerin ve kızarıklıkların daha hızlı bir şekilde gerilemesi sağlanır. Hastalığın oluşumunda rol oynayan etkenin virüs olması nedeniyle antibiyotik kullanılmaz. Beşinci hastalık teşhisi almış çocuk ve yetişkinlerin, hastalığı diğer bireylere bulaştırmaması için döküntüler bitene kadar evde istirahat etmesi gerekir. Beşinci hastalık zamanında tedavi edilmediğinde farklı ateşli hastalıklara, orta kulak iltihabı ve solunum yolu enfeksiyonları gibi hastalıklara yakalanma riski artar. Özellikle çocuk hastalarda ateş düzenli olarak takip edilmeli ve 38.5 dereceyi aşan vücut sıcaklıklarında, altta yatan sebebin araştırılması için tekrar hekime başvurulmalıdır. ‌Parvovirus ‌B19’un sebep olduğu enfeksiyon ile birlikte görülen ateş ve  ve döküntü birkaç gün içinde ortadan kalsa da, hastanın ateşi 2 gün boyunca izlenmelidir. Bu sürenin sonunda anormal bir durum söz konusu değilse, hastalığın bulaşma riski kalmadığından kişi sosyal hayatına ve okula dönebilir.

Beşinci hastalık nasıl bulaşır?

Hastalık etkeni olan Parvovirus ‌B19 virüsü, kişiden kişiye solunum ve damlacık yoluyla bulaşır. Aksırık ve öksürük gibi etkenler ile yayılan virüs, 10. gün civarında grip benzeri ateş ve hâlsizlik gibi belirtiler ile ortaya çıkarken döküntü ve kızarıklık gibi belirtilerini ise yaklaşık 17. gün civarında gösterir.

Beşinci hastalıktan nasıl korunulur?

Henüz aşısı bulunmayan beşinci hastalıktan korunmak, hastalığın henüz ilk semptomlarını vermediği dönemde bulaşması nedeniyle oldukça zordur. Her türlü bulaşıcı hastalığın kişiden kişiye geçişini engellemek için kullanılan basit ancak etkin yöntemlerden biri olan doğru şekilde el yıkama, beşinci hastalığın bulaşmasını engellemek amacıyla da önerilir. Hasta kişiler ile direkt temastan kaçınmak ve hastanın yanında eldiven ve maske kullanmak da hastalığın bulaşma riskini azaltır. Göz, ağız, burna dokunmamak, hasta kişilerden uzak kalmak gibi basit önlemler alınabilir. Hijyen ve diğer sanitasyon kurallarına dikkat etmek de hastalığın bulaşma riskini azaltır. Hasta kişilerin evde istirahat etmesi, okul, iş, toplu taşıma gibi kalabalık ortamlardan uzak kalmaları, hastalığın toplum içinde yayılmasını önlemek adına son derece önemlidir.

Beşinci hastalık kimler için tehlikelidir?

Viral bir enfeksiyon olan beşinci hastalık çoğunlukla iyi seyirli, tehlikesiz ve döküntülü bir hastalıktır. Ancak şu kişilere bulaşmış hastalarda bazı riskler ortaya çıkabilir:

• Anemi hastalığı olan kişiler
• Lösemi ve kanser hastaları
• Bağışıklık sistemi farklı etkenlerden dolayı zayıf olan hastalar
• Daha önce beşinci hastalığın bulaşmamış olduğu gebeler.
• Bebekler

Beşinci hastalık geçiren kişilerin nelere dikkat etmesi gerekir?

Sıcak hava ve güneş, döküntü miktarında artışa sebep olduğundan beşinci hastalığa yakalanmış kişilerin serin ortamlarda kalması önerilir. Aynı zamanda hamam, kaplıca, sıcak suyla yapılan banyo da var olan döküntülerin artmasına sebep olacağından kaçınılması gereken diğer etkenlerdir. Hasta kişilerin, gerektiğinde olabildiğince soğuk suyla duş almaları, hastalığın alevlenmesini önlemek adına önemlidir.

Sağlıklı bir yaşam için sağlık kontrollerinizi düzenli olarak yaptırmayı ihmal etmeyin.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark