Fazla sıcak havaya maruz kalmak, egzersiz yapmak, heyecanlanmak, ani korku yaşamak gibi durumlara vücut normalden fazla terleyerek tepki verebilir. Fakat vücudun terleme mekanizması bu tarz bir etken yokken de aşırı çalışarak kişinin özel ve iş hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Neyse ki, tıptaki ilerlemelerle birlikte aşırı terleme nedenlerinin anlaşılması ve tedavisi konusunda büyük gelişmeler kaydedilmiştir.

Aşırı terleme yani tıbbi adıyla hiperhidroz, ekrin ter bezlerindeki kolinerjil reseptörlerin aşırı uyarılmasından kaynaklanır. Hastaların yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyen hiperhidroz, tıbbi bir sorundan kaynaklanabilir. Bu sorunun tespitinin ardından tüm olası tedaviler denendikten sonra yine de sonuç alınamazsa, aşırı terleme için kalıcı ve güncel bir tedavi olan ETS ameliyatı düşünülebilir. Aşırı terleme tedavisi için kullanılan iki cerrahi prosedür bulunur. Bunlar klasik açık ameliyat ve endoskopik yöntemdir. Klasik yöntemde büyük kesilerden girilerek elle açık ameliyat yapılır. Açılımı Endoskopik Torakoskopik Sempatektomi olan ETS ise bir kapalı yöntemdir ve daha küçük kesilerle gerçekleştirilir.

Gününüzde aşırı terleme tedavisi için en yaygın tercih edilen cerrahi yöntem, ETS’dir. ETS; yüzde, ellerde, koltuk altlarında ve ayaklarda aşırı terleme sorunun yanı sıra yüzde kızarma problemini de çözer. Ameliyattan sonra, klipsli sempatektomi yöntemiyle sempatik sinirler klemplenir ya da kesilir. Bu sayede bu sinirlerin kontrolündeki alanlarda terleme durur. ETS, sadece bölgesel terleme için tedavi sağlar, genel vücut terlemesine çare sunmaz. Çalışmalarla ETS’nin özellikle avuç içi terlemesi için oldukça etkili olduğu, ancak koltuk altı için etkinliğin daha az olduğu gösterilmiştir.

Aşırı terleme için cerrahi olmayan tedaviler

Aşırı terleme için cerrahi olmayan tıbbi tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Topikal ter önleyiciler: Doktor, aşırı terleme için alüminyum klorür içeren terlemeyi önleyici ilaçlar reçete edilebilir. Bu ürünler genellikle yatmadan önce aşırı terlemenin olduğu cilt bölgesine uygulanır. Kişi uyandığında, ilacın göze temas etmemesine dikkat ederek bölgeyi yıkayıp temizlemelidir. Çünkü alüminyum klorür, cilt ve göz tahrişine neden olabilen bir maddedir.
• Sistemik ilaçlar: Ağız yoluyla alınan bazı ilaçlar, belirli sinirlerin birbirleriyle iletişim kurmasına izin veren kimyasalların salınımını engeller. Bu ilaçlar, bazı insanlarda terlemeyi azaltabilir. Olası yan etkiler arasında ağız kuruluğu, bulanık görme ve mesane sorunları yer alır.
• Botoks: Botulinum toksini yani botoks enjeksiyonları, terlemeye neden olan sinirleri geçici olarak bloke eder. Enjeksiyonun etkisi 6 ila 12 ay sürer ve bu sürenin sonunda uygulamanın tekrarlanması gerekir. Bu tedavi, acı verici olabilir ve bazı insanlar işlem yapılan bölgede geçici kas güçsüzlüğü yaşayabilir.

ETS yöntemi nedir?

Endoskopik Torasik Sempatektomi (ETS), normalden çok daha ağır olan terlemeyi tedavi etmek için uygulanan bir cerrahi yöntemdir. ETS, adını prosedür sırasında kullanılan teknik ve ameliyatın yerinden alır. ‘Torasik’ anatomik olarak içindeki tüm organlarla birlikte göğüs boşluğuna verilen isimdir. ‘Endoskopik’ ise operasyon sırasında kullanılan küçük kameralı cihazı ifade eder. ‘Sempatektomi’ ise terlemeyi kontrol eden sempatik sinir liflerinin kesilmesi anlamına gelir.

Normalden çok daha fazla terleme durumuna tıp literatüründe hiperhidroz denir. Hiperhidroz, jeneralize ya da vücudun belirli bölgelerinde lokalize olabilir. Eller, ayaklar, koltuk altları ve kasık bu bölgelerdeki ter bezlerinin çok fazla olması nedeniyle vücutta terlemenin en aktif görüldüğü yerler arasında bulunur. Aşırı terleme şikâyeti olan kişilerde, terleme sonrası ortaya çıkan endişe veya heyecan, durumu daha da kötüleştirebilir. Hastaların yaygın sıkıntılarından birisi terlemeleri nedeniyle gerilmeleridir. Çünkü bu gerginlik onların daha çok terlemelerine yol açar. Hiperhidrozun kesin nedeni bilinmemektedir. Bir teori, durumun sempatik sinir sisteminin aşırı çalışmasından kaynaklandığını ileri sürer.

ETS yöntemi, en sık olarak avuç içi veya yüzdeki terlemeyi tedavi etmek için kullanılır. ETS ameliyatı ile terlemeyi kontrol eden sempatik sinir zinciri bulunup çok fazla terlemenin olduğu bölgeye ait olan kısım kesilir ya da ilgili bölgeye klips yerleştirilir. Aşırı terleme için kalıcı çözüm sunan bu yöntem, sadece terlemeyi azaltmak için yapılan diğer tedaviler işe yaramadığında tercih edilir.

ETS ameliyatı nasıl yapılır?

Aşırı terleme problemi için en güncel ve kalıcı cerrahi tedavi yöntemi klipsli ETS’dir. ETS ayrıca ilgili sinir liflerinin kesilmesi ile de yapılabilir. Her iki yöntemde de elde edilen sonuçlar benzerdir. ETS ameliyatı öncesi işlem sırasında ağrı hissetmemesi için hastaya genel anestezi verilir. Ameliyat genellikle şu şekilde yapılır:

• Cerrah, aşırı terlemenin gerçekleştiği taraftaki koltuk altına iki minik kesi yapar.
• İşlemin yapıldığı taraftaki akciğerin havası boşaltılır. Böylece ameliyat sırasında havanın ilgili akciğere içine girip çıkması engellenir. Böylece cerrahın çalışması için daha fazla alan sağlanır.
• Endoskop adı verilen ve ucunda ışıklı küçük bir kamera bulunan tüp şeklindeki cihaz, açılan kesiklerden birinin içinden geçilerek göğse yerleştirilir. Kamerayla elde edilen görüntüler, ameliyathanedeki monitöre aktarılır. Böylece cerrah, ameliyatı monitöre bakarak yapabilir.
• Ameliyatta kullanılan diğer küçük alet ise diğer kesiden geçirilir.
• Cerrah bu araçları kullanarak sorunlu bölgedeki (el, yüz, koltuk altı, ayak) terlemeyi kontrol eden sinirleri bulur. Bu sinirler kesilerek veya klips yerleştirerek tahrip edilip işlevsiz hale getirilir. Böylece sinir sinyallerinin omurilikten ter bezlerine geçişinin durdurulması ve ter bezlerinin ter salgılamasının önlenmesi hedeflenir.
• Daha önce havası boşaltılan akciğer tekrar şişirilir.
• Açılan kesikler dikişlerle kapatılır.
• Gerekli görülürse göğüste bir gün kadar küçük bir drenaj tüpü bırakılabilir.

Vücudun bir tarafına bu işlemi yaptıktan sonra, cerrah diğer tarafta da aynı şeyi yapabilir. Ameliyat yaklaşık 1 ila 3 saat sürer. ETS ile bölgesel terleme tedavisinde başarı oranı, bölgeye göre değişmekle birlikte, yaklaşık olarak %98 civarındadır. Bölgesel olarak ayrı ayrı başarı oranları ise şu şekildedir:

• Yüzde terleme ve kızarma: %95-99
• Ellerin terlemesi: %90-95
• Koltuk altı terlemesi: %95
• Ayak terlemesi: %50

Ameliyatın etkisinin başlaması için beklemek gerekmez. İlgili sinire klips yerleştirildikten veya sinir kesildikten hemen sonra, yaklaşık olarak 10 dakika içerisinde, bölgesel aşırı terleme problemi çözümlenmiş olur. Teknolojideki gelişmelerle birlikte artık ameliyata bağlı komplikasyon oranları son derece düşmüştür.

ETS yönteminin riskleri nelerdir?

Her ameliyatta olduğu gibi ETS’nin çeşitli riskleri vardır. Genel olarak anestezi ve ameliyata bağlı riskler şunlardır:

• Kullanılan ilaçlara alerjik reaksiyonlar
• Solunum problemleri
• Kanama, kan pıhtıları veya enfeksiyon

ETS prosedürü için spesifik riskler şunlardır:

• Göğüs boşluğunda kan birikmesi (hemotoraks)
• Göğüs boşluğunda hava toplanması (pnömotoraks)
• Bölgeden geçen atardamar veya sinirlerde hasar
• Sinir hasarına bağlı Horner sendromu (azalmış yüz terlemesi ve sarkık göz kapakları)
• Terlemede artış
• Vücudun diğer bölgelerinde terleme artışı (kompansasyon terlemesi)
• Kalp atışında yavaşlama
• Zatürre

ETS ameliyatının çoğu insanda yaşam kalitesini artırdığı söylenebilir. Ancak çok ağır koltuk altı terlemesi olan insanlar için etkili olmayabilir. Bazı hastalar, ameliyattan sonra vücutlarının başka bölgelerinde terleme olduğunu fark eder, ancak bu durum zaman içinde kendi başına kaybolabilir. ETS ameliyatından sonra vücudun başka bölgelerinde oluşabilecek aşırı terlemeye kompensasyon terlemesi denir ve miktarı orijinal terleme problemine eşit veya ondan daha fazla olabilir. Kompensasyon terlemesi; sırt, göğüs, karın ve uyluk bölgelerinde görülür ve geçmemesi durumunda ikinci bir cerrahi tedavi ile kesilen sinire işlem yapılması gerekebilir. Ameliyat, ilk ETS ameliyatı sırasında kesilmiş veya hasar görmüş sempatik sinirlerin yeniden bağlanması için yapılır. Amaç kompensatuar terlemeyi azaltarak hastanın rahatlatılmasını sağlamaktır. Kesilen sinirin rejenerasyonu (yenilenmesi) genellikle düzeltme ameliyatından iki ay sonra başlar. Klinik sonuçlar, 6-18 ay sonra gözlenir ve hasta bu sürenin sonunda rahatlama hisseder.

Uygulamanın bulunduğu hastaneler:

• İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir
• Altınbaş Üniversite Hastanesi Medical Park Bahçelievler
• BAU Medical Park Göztepe
• Medical Park Fatih
• VM Medical Park Pendik
• Medical Park Antalya
• VM Medical Park Samsun
• Medical Park Elazığ
• Medical Park Gaziantep
• Medical Park İzmir

Kaynak Bilgisi : MedicalPark