Kanal tedavisi ciddi bir şekilde çürüyen veya enfekte olan bir dişi onarmak ve kurtarmak için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Kanal tedavisi işlemi sırasında, sinir ve diş özü (pulpa) alınır, dişin iç kısmı temizlenir ve doldurulur. Kanal tedavisine erken başlamak, dişi kurtarmak açısından önemlidir. Ağrıyan diş uzun süre ihmal edildiğinde, hem çevredeki dokulara enfeksiyon yayılır, hem de diş kaybedilir.

Kanal tedavisi nedir?

Kanal tedavisini anlamak için dişin yapısı hakkında genel bir bilgiye sahip olmak gerekir. Diş, dıştan içe doğru; mine, dentin ve pulpa olmak üzere 3 ana tabakadan oluşur. Dişin merkezindeki doğal boşluğa da kök kanalı denir. Pulpa kök kanalı içindeki yumuşak dokudur. Bu doku, dişi besleyen kan damarları ve sinirler açısından zengindir.

Eski zamanlarda bir enfeksiyon ya da enflamasyon pulpa tabakasına ilerlediğinde, diş artık kurtarılamaz hale gelip çekilmekteydi. Günümüzdeki son gelişmeler, dişin pulpa tabakasının temizlenip tekrar doldurulmasına olanak sağlamaktadır. Pulpa ve içerisindeki sinirler alınsa da, diş temel işlevini yerine getirir. Bunun nedeni, dişler dişetlerinden çıkıp son halini aldıktan sonra, diş sinirlerinin hayati bir önem taşımamasıdır. Diş sinirlerinin yetişkinlerdeki tek görevi sıcak ve soğuk hissini hissetmek gibi duyusal işlevlerdir.

Bir dişin sinir dokusu veya pulpası hasar gördüğünde, parçalanır ve bakteri burada çoğalmaya başlar. Bakteriler yoğun bir enfeksiyona veya apseye yol açabilir. Apse, diş köklerininin sonunda oluşan irin dolu bir şişliktir. Diş çürükleri tedavi edilmediğinde, kök çevresinde kemik kaybı gibi ciddi durumlara yol açabilir.

Kanal tedavisi ne kadar sürer, kanal tedavisi nasıl yapılır?

Kanal tedavisi dişte oluşan hasara bağlı olarak tek seansta ya da iki seansta gerçekleşir. Dişte bulunan enfeksiyon çok yaygınsa kanal tedavisi üç seansta tamamlanabilir. Kanal tedavisi bir diş hekimi veya endodontist tarafından yapılabilir. Endodontist, diş özünün (pulpa) veya diş sinirinin hastalıklarının nedenleri, teşhisi, önlenmesi ve tedavisinde uzmanlaşmış bir diş hekimidir.

Kanal tedavisindeki ilk adım, kök kanallarının şeklini görmek için bir röntgen çekmek ve çevresindeki bir kemikte herhangi bir enfeksiyon belirtisi olup olmadığını tespit etmektir. Diş hekiminiz veya endodontistiniz daha sonra dişin yanındaki bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi kullanır. Sinir öldüğü için anestezi gerekli olmayabilir ancak çoğu diş hekimi, hastayı daha rahat ve sakin hale getirmek için bölgeyi uyuşturmayı tercih eder. Daha sonra, diş hekiminiz, tedavi sırasında alanı kuru ve tükürükten uzak tutmak için dişin etrafına su geçirmez bir malzeme yerleştirir.

Bir sonraki adımda, enfeksiyonlu bölgeye ulaşmak için dişin içine bir delik açılacaktır. Bakterilerle birlikte pulpa, çürümüş sinir dokusu ve bu bölge içerisindeki ilgili enfeksiyon döküntüleri dişten uzaklaştırılır. Temizleme işlemini tam olarak yapabilmek ve kanalı etkin bir şekilde doldurabilmek için kanalın genişletilmesi gerekir.

Kanal genişletilmesi için tırnak törpüsüne benzeyen kanal aletleri kullanılır. Bu işleme kanal eğeleme denir. Bu işlem sırasında artık sinirler alındığı için hasta hiçbir ağrı hissetmez. Hem eğeleme işlemi esnasında biriken döküntüleri hem de içeride kalan kalıntıları temizlemek için, su veya sodyum hipoklorit bileşenleri periyodik olarak kullanılır.

Diş iyice temizlendikten sonra sızdırmaz hale getirilmelidir. Bazı diş hekimleri, dişi kalıcı bir şekilde doldurmadan önce bir hafta beklemeyi tercih eder. Örneğin, bir enfeksiyon varlığından şüpheleniliyorsa, diş hekiminiz enfeksiyonu gidermek için dişin içine özel bir ilaç koyabilir. Bazı diş hekimleri ise dişi temizlendiği gün kapatmayı tercih edebilir. Kök kanal tedavisi aynı gün içerisinde tamamlanmazsa, dişlerdeki bu oyuğa tükürük ve yemek gibi artıkların dolmaması için geçici olan bir dolgu yapılır.

Dişin içi tamamen temizlendikten sonra bu boşluğun doldurulması, hem yeni enfeksiyonları önlemek hem de dişe mukavemet kazandırmak açısından önemlidir. Dişin içini doldurmak için, guta percha adı verilen bir kauçuk bileşiği kullanılır. Guta percha ince bir çubuğa benzeyen fakat vücutta reaksiyona yol açmayan bir maddedir. Bu madde yerleştirilmeden önce diş kanalının kuruluğu kağıt konlarla sağlanır ve açılan kanalların uzunluğu özel aletle ölçülür. Bu uzunluğa göre guta perchalar ayarlanır ve fazlalıklar ısı ile kesilir. Guta percha kök kanalının ana boşluğunu dolduran madde olsa da, sızıntıyı engellemek ve sabitlemek için ek karışımlar kullanılması gerekir. İşlem sonucunda açılan delik kapatılır ve kanal tedavisi tamamlanmış olur. Dişin hasarına bağlı olarak halk arasında dolgu olarak bilinen bir restorasyon tekniği uygulanır. Restorasyonun doğru uygulanması kanal tedavisinin başarısını etkileyen faktörlerden biridir.

Diş kanal tedavisi sırasında ağrı

Kanal tedavilerinin ağrılı olduğu zannedilir fakat aslında kanal tedavileri basit bir dolgu işleminden daha fazla ağrı yaratmaz. Bununla beraber, her insanın ağrı eşiği farklı olduğundan hiçbir ağrı hissedilmediğinin iddia edilmesi doğru olmaz. Hasta prosedür sırasında bazı durumlarda rahatsızlık ve hassasiyet hissedebilir. Hissedilen rahatsızlık işlemden değil orada yer alan iltihabi durumdan kaynaklanır.

Kanal tedavisi sonrasında ağrı

Kanal tedavisi ağrıyı gidermek ve dişi kurtarmak için yapılan bir tedavidir. Özellikle işlemden önce ağrı veya enfeksiyon varsa, birkaç gün süresince o dişte hassasiyet hissedilebilir. Bu duyarlılık veya rahatsızlık genellikle ibuprofen veya naproksen gibi reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlar ile kontrol edilebilir. Çoğu hasta ertesi gün normal aktivitelerine döner.

Kanal tedavisi sonrası dikkat edilecekler

• Kanal tedavisi ilk seansta bitmezse, tedavi bitinceye kadar ilgili dişi kullanmaktan kaçınılmalıdır.
• Kanal tedavisi tamamen bitse bile işlemden sonra en az iki saat bir şeyler yenip içilmemelidir.
• Bir iki gün boyunca hassasiyet olabileceğinden aşırı sıcak ve soğuk içeceklerden kaçınmak hastaya rahatlık sağlar.
• Ağız sağlığı bakımı söz konusu olduğunda, düzenli aralıklarla yapılan diş fırçalama, diş ipi ve antiseptik bir gargara kullanma gibi genel bakım kurallarının yanında, diş hekimini düzenli aralıklarla ziyaret etmek de önemlidir.

Kanal tedavisi başarı oranları ve komplikasyonları

Kök kanal tedavisi %95’ten fazla başarı oranına sahip bir prosedürdür. Kanal tedavisi görmüş birçok diş ömür boyu kullanılabilir. Bununla beraber, diş hekiminizin bir dişi temizleme ve dolgu konusundaki en iyi çabalarına rağmen, bir kök kanalında yeni enfeksiyonlar ortaya çıkabilir. Bunun olası nedenleri:

• bir dişte normal olarak öngörülenden daha fazla kök kanalı bulunması sonucunda bunlardan birinin temizlenmemiş halde kalması
• diş kökünde saptanamayan bir çatlak
• bakterilerin restorasyonu geçerek dişin iç taraflarına ulaşması ve bölgeyi enfekte etmesi
• sızdırmanın engellenmesi için kullanılan malzemenin zamanla parçalanması ve bakterilerin dişin iç kısımlarına tekrar yerleşmesi olarak sıralanabilir.

Kök kanal tedavisine alternatifler

Doğal dişlerinizi kurtarmak, mümkün olan en iyi tedavi seçeneğidir. Doğal dişleriniz, doğru beslenmeyi sağlamak için gereken çok çeşitli gıdaları etkili bir şekilde sindirmenizi sağlar.

Kök kanalı prosedürünün tek alternatifi, çiğneme işlevini eski haline getirmek ve bitişik dişlerin kaymasını önlemek için dişin çıkarılması ve yerine köprü, implant veya çıkarılabilir kısmi takma diş ile değiştirilmesidir. Bu çok daha uzun süren seanslara neden olup hastaya maddi ve manevi açıdan daha fazla yük olur.

Sağlıklı günler dileriz.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark