Gebelik, anne adayları için hem ruhsal hem de bedensel olarak hassas bir dönemin başlangıcı. Bu dönemde gebede değişen hormonal denge bazı bakterilere karşı vücudu savunmasız bırakabiliyor. Özellikle ağız içi mukozasının etkilendiği gebelik döneminde ağız içi hijyenini korumak son derece önem kazanıyor.

Gebelik öncesinde diş taramasından geçilmesi ve gerekiyorsa tedavinin mutlaka tamamlanması gerektiğini vurgulayan Altınbaş Üniversite Hastanesi Medical Park Bahçelievler Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü’nden Dt. Nihan Güneş Ersen, 10 soruda rahat bir gebelik dönemi için ağız ve diş sağlığını korumanın önemini anlattı.

Hamilelik öncesi diş bakımı neden önemli?

Anne adayının yaşayabileceği bazı sağlık sorunları gebeliğin bütün büyüsünü bozabilir. Ağız ve diş sağlığı bakımı her zaman yapılabilir fakat planlı gebeliklerde özellikle ağız hijyeninin sağlanması gerekir. Annenin bu süreçteki beslenme şekli gelecekte yaşanabilecek sorunları önlemeye yardımcıdır. Gebelik vücudun hormon ve salgı sisteminde bazı değişikliklere sebep olur. Bu süreçte beslenme alışkanlıklarının değişmesi, diş ve diş çevresi dokuları hasar görmeye daha yatkın hale gelir. Eğer gebelik öncesi anne adayının çürük tedavilerini, sorun çıkarma riski olan 20 yaş dişlerinin ve diş etlerinin bakımlarını yaparsak, ileride yaşanacak vücut değişimi için dirençli dokular oluşturmuş oluruz.

Çürük dişlerin bebeğe bir zararı olur mu?

Ağız içinde bulunan mikroplar sindirim yoluyla vücuda yayılmaktadır. Unutmamak gerekir ki, mikroplar her zaman bir risk sebebidir. Diş eti problemleri ve diyabet arasında bilimsel ilişki vardır. Gebelikteki en büyük sağlık sorunlarından biri de gebelik diyabetidir. Bu nedenle gebelikte diyabeti tetikleyecek unsurları minimum seviyeye indirmek gerekir. Diş çürüklerindeki en büyük sorun ağrıya sebep olmasıdır ki yine bu süreçte ağrı istenmeyen durumlardandır.

Gebeliğin diş sağlığı üzerindeki etkisi nedir?

Hormon değişiklikleri ağız içi salgılara da etki eder. En büyük sıkıntılarımızdan biri de reflü, bulantı ve kusma sürecinde ağızdaki asit oranının artması sonucunda diş dokusu ve diş etlerinin zarar görmesidir. Yine hormonlara bağlı olarak diş eti şişmeleriyle de sık sık karşılaşmaktayız. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde uyku kalitesinin bozulması ile diş sıkma, gıcırdatma, eklem ağrıları da görebiliyoruz.

Çoğu gebede yeme alışkanlıkları değişim gösterir. Gebelikte daha sık yemek yenmesi sebebiyle ağız hijyenini de eskisi gibi sağlıklı tutmak için biraz daha fazla çaba göstermek gerekiyor. Günde en az 2 sefer diş fırçalama alışkanlığı gebelik döneminde minimum 3 sefere çıkarılmalıdır. Bu süreçteki hormon değişiklikleri ağız içi salgılara da etki eder. Tükürük akışımızın kalitesi ve hızı etkilenebilir. Yoğunlaşan ve azalan tükürük, diş ve diş çevresini temizleme etkisini kaybeder. Ağız hijyenine daha fazla önem vermemizi gerektiren sebeplerden biri de budur. Tükürüğün yıkayıcı etkisi yerine diş fırçamızla bu görevi yerine getirmeliyiz.

Gebelik döneminde ağız ve diş sağlığı konusunda yaşadığımız en büyük sıkıntılardan biri de reflü, bulantı ve kusma sürecinde ağızdaki asit oranının artmasıdır. Artan asidik ortam, diş dokusuna ve diş etlerine zarar verir. Sürekli asit ortamına maruz kalan diş yüzeyleri aşınır.  Diş yüzeyi aşınması (yumuşaması) olan dişler hem hassasiyet oluşturur hem de çürük oluşumuna ortam hazırlar. Yine hormonlara bağlı olarak diş eti şişmeleriyle de sık sık karşılaşmaktayız. ‘Hamilelik gingivitisi’ dediğimiz bu diş eti şişmesi sorunu, hekim tarafından yapılan temizlik ile rahatlar. Gebelik bitimiyle de eski haline döner. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde uyku kalitesinin bozulması sonucunda diş sıkma, gıcırdatma, eklem ağrıları da görülebilir. Uyku kalitesizleştikçe diş sıkma paralelinde eşlik eder. Diş sıkma sonucu kulak, boyun ve omuz bölgelerinde gerginlik ve ağrı oluşturabilir. Bu süreçte bruksizim plağı ile gebelerimizin rahat etmesini sağlayabilmekteyiz.

Gebelikte diş taşları nasıl sıkıntılar yol açar, diş taşı temizliğinin önemi nedir?

Diş taşı tükürükle birleşen gıda artıklarının mineralize olmasıdır. Kısacası hangi yaşta olunursa olunsun diş taşı varlığı, dişi çevreleyen kemik dokusunda yıkıma sebep olur. Diş taşı başlangıcı ise diş eti kanamaları ve sızlamalarıdır. Gebelik döneminde diş etleri daha kolay ödem tutacağından dolayı diş taşı oluşumu hızlanır. Gebeliğin hangi döneminde olunursa olunsun özel bir durum olmadığı sürece, diş taşı temizliğinin mutlaka yapılmasını öneriyoruz.

Diş ağrısı olan gebelere nasıl tedavi uygulanıyor?

Sıkıntısız gebeliklerde her türlü işlemi yapabiliyoruz. Yine de gebenin yorulmaması için bu süreçte sadece acil ihtiyaçlarını giderip diğer tedavilerini doğum sonrasında yapmayı tercih ediyoruz. Kırık gibi akut durumlar haricinde gebeye röntgen çekmiyoruz. Sıkıntılı gebeliklerde (düşük riski, erken doğum riski, alerji durumu, kanama sıkıntısı vb.) ise kadın doğum uzmanı onayı ile gebeyi tedavi edebiliyoruz.

Diş çürüdüğü takdirde tedavi hemen yapılmalı mı, hangi durumlarda beklenmeli?

Gebelik takibi yapan kadın doğum doktoru onay verdiği sürece hamileliğin her döneminde diş çürüğü tedavisi yapılabilir. Gebeliğin 13. ve 27. haftaları arasını, tedavi için en güvenli dönem olarak tanımlayabiliriz.

Gebelere kanal tedavisi yapılıyor mu? Gebelikte yapılabilen veya yapılamayan diş tedavileri hangileridir?

Gelişen teknoloji sayesinde döner aletler ve ‘apex locator (kök ucu bulucu)’ ile gebelerde kanal tedavisi yapılabilir. Yalnızca kanal tedavisi yapılırken gebeye röntgen çekilmez. Gebelikte diş çekimi dahil, her türlü diş tedavisi yapılabilir fakat gebenin durumu acil değilse tedavi doğum sonrasına ertelenir.

Diş tedavisinde kullanılan kimyasal maddelerin anne ve bebeğe etkisi nedir?

Gebelerin diş tedavisinde lokal anestezi kullanıyoruz. Lokal anestezilerin sisteme geçmesi ve oradan bebeğe geçmesi çok düşük ihtimal ki, o ihtimali yok sayıyoruz. Zaten tedavi yapıyorsak bu süreç de acildir ve tedavi edilmeyen diş bebeğe daha fazla zarar verecektir.

Dişi kırılan bir gebe, panik yapmadan ne yapmalı?

Dişi kırılan bir gebe panik yapmamalıdır ve gebelik riskli değilse diş hekimine gitmelidir. Tabi ki takibinde olduğu kadın doğum doktoruna haber verilmesi de şarttır. Gebelik riskliyse tam teşekküllü bir hastanenin diş bölümüne gitmesini tavsiye ederiz.

Anne adaylarına önerileriniz neler? Hamilelik öncesinde dişler konusunda nasıl tedbirler alınmalı?

• Gebelik öncesi bütün diş kontrolleri yaptırılmalı. Ağız hijyeni, çürük diş olup olmadığı, 20 yaş dişlerinin durumu, eski veya kötü yapılmış işlemler kontrol edilmelidir.
• Fırçalama ve beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmeli.
• Yapılması gereken tedaviler zamanında yaptırılmalı.
• Hamileliğin her döneminde işlem yapılabilir. Gebenin ve bebeğin en rahat olduğu dönem hamileliğin 2. trimester dönemidir.

Kaynak Bilgisi : MedicalPark